Chi cục Hải quan Tân Thanh: Hiệu quả từ thực hiện Hải quan điện tử

Sau khi áp dụng thủ tục Hải quan điện tử, Chi cục Hải quan Tân Thanh thuộc Cục Hải quan Lạng Sơn đã đạt được nhiều tiến bộ được doanh nghiệp đánh giá cao.

Chỉ sau hơn nửa tháng áp dụng thủ tục hải quan điện tử, số tờ khai làm thủ tục đã tăng lên đáng kể: 375/1 601 tờ khai, đạt 23,42% tổng số tờ khai loại hình nhập kinh doanh; Kim ngạch đạt 1 354 908 USD bằng 21,27% kim ngạch cả năm 20110; Số lượng doanh nghiệp đăng ký tham gia Hải quan điện tử là 06 doanh nghiệp và số lượng doanh nghiệp thực hiện là 10 doanh nghiệp…

So với mục tiêu đề ra tại QĐ 103/2009/ QĐ- TTg, Chi cục Hải quan Tân Thanh đã triển khai hầu hết các nội dung cơ bản của thủ tục Hải quan điện tử. Toàn bộ khâu khai báo, tiếp nhận và phản hồi thông tin đều được thực hiện qua phương tiện điện tử, doanh nghiệp khai báo từ trụ sở, thông tin được truyền nhận đến cơ quan Hải quan. Các tờ khai hải quan được điện tử hoá và có giá trị như tờ khai giấy, các chứng từ khác được điện tử hoá và được chấp nhận. Đặc biệt, thông tin khai Hải quan sẽ được xử lý tự động.

Mức độ cải cách nghiệp vụ Hải quan tại Hải quan Tân Thanh được phát triển theo hướng phù hợp với chuẩn mực của hải quan hiện đại. Chi cục đã áp dụng phương thức quản lý dựa trên kỹ thuật Quản lý rủi ro để đánh giá sự tuân thủ và phân luồng hàng hoá dựa trên bộ tiêu chí Quản lý rủi ro và hồ sơ tuân thủ doanh nghiệp thay cho kiểm soát từng giao dịch xuất nhập khẩu. Chi cục đã ứng dụng bộ tiêu chí quản lý rủi ro và hồ sơ tuân thủ doanh nghiệp trong xác định các yêu cầu kiểm tra đối với từng chế độ quản lý hải quan: hàng hoá phải nhập khẩu theo giấy phép, phải được kiểm tra Nhà nước về chất lượng, lấy mẫu, giám định…Cán bộ công chức Hải quan cũng được hỗ trợ bởi hệ thống thông tin có trước phục vụ cho việc ra các quyết định cần thiết trong quá trình làm thủ tục Hải quan.

Việc thực hiện Hải quan Điện tử đã mang lại những hiệu quả không nhỏ cho Chi cục Hải quan Tân Thanh. Công tác này đã giúp Chi cục xác định được rõ nội dung của thủ tục Hải quan Điện tử, là cơ sở quan trọng làm nền tảng cho việc hoạch định các công việc phải làm, lộ trình thực hiện để từng bước cải cách nghiệp vụ hải quan cho phù hợp với chuẩn mực hải quan hiện đại trong khu vực và thế giới. Việc triển khai thủ tục Hải quan Điện tử cũng đã tác động tích cực về mặt nhận thức đối với công chức hải quan. Thông qua việc thực hiện thủ tục Hải quan Điện tử, công chức hải quan đã nhận thức để nâng cao năng lực của bộ máy nhà nước nói chung và của ngành hải quan nói riêng, phù hợp với xu thế trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, quá trình triển khai thực hiện cải cách thủ tục hành chính đã góp phần nâng cao ý thức tuân thủ của doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu. Các doanh nghiệp sẽ được cơ quan hải quan hỗ trợ đào tạo, cài đặt, cung cấp phần mềm và tư vấn trực tiếp miễn phí cho doanh nghiệp tham gia thực hiện; được ưu tiên làm thủ tục trước so với khai hải quan truyền thống…Qua đó, rút ngắn thời gian làm thủ tục và tiết kiệm được chi phí cho doanh nghiệp. Thời gian thông quan với các lô hàng thuộc diện miễn kiểm tra chỉ còn từ 8 - 10 phút, các lô hàng phải kiểm tra hồ sơ chỉ từ 20-30 phút… Doanh nghiệp cũng sẽ chỉ phải nộp các chứng từ bắt buộc như: C/O, giấy chứng nhận Kiểm dịch thực vật, Kiểm dịch y tế… Các chứng từ khác doanh nghiệp có thể khai báo dưới dạng chứng từ điện tử đã được Scan lại. Điều này mang lại rất nhiều thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc thông quan hàng hoá.

Thủ tục Hải quan Điện tử là một vấn đề khá mới so với mô hình nguyên mẫu của Chi cục Hải quan Tân Thanh. Bên cạnh đó: các yếu tố như: Chủng loại hàng hoá xuất nhập khẩu qua chi cục chủ yếu là hàng nông sản, hoa quả; Việc khai báo của doanh nhiệp phụ thuộc vào C/O do phía Trung Quốc cấp; việc bốc dỡ hàng hoá thường kéo dài nên doanh nghiệp chưa chủ động trong việc khai báo trước. C/O trên chương trình Hải quan Điện tử không tự động kết xuất qua chương trình thống kê tập trung nên khó khăn trong việc cập nhật và thống kê số liệu. Bên cạnh đó, vấn đề công nghệ thông tin và hạ tầng kỹ thuật cũng gây nên nhiều khó khăn cho Chi cục. Một số bộ phận giám sát chưa có máy tính nối mạng hệ thống nên thường xuyên phải cử cán bộ lên xác nhận trên hệ thống gây mất thời gian. Đặc biệt, một số doanh nghiệp chưa chú ý đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị để việc triển khai thủ tục Hải quan điện tử được hiệu quả. Và cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp thực hiện thủ tục Hải quan Điện tử chưa nhiều.

Trước những khó khăn đó, Chi cục Hải quan Tân Thanh đã đề xuất yêu cầu Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn cung cấp thêm máy tính, đường cáp quang và hỗ trợ giúp Chi cục nâng cao trình độ cho các cán bộ hải quan để nâng cao hơn nữa hiệu quả việc thông quan điện tử theo hướng bền vững.