Tìm cách thu hút đầu tư cho nông nghiệp

Bất chấp khó khăn do Covid-19, nông nghiệp là một trong những ngành tăng trưởng tốt, giữ vững vai trò trụ đỡ cho nền kinh tế.  Tuy nhiên, nông  nghiệp vẫn chưa được các doanh nghiệp quan tâm đầu tư đúng mức, trong khi Việt Nam có lợi thế lớn về nông nghiệp.

Những doanh nghiệp tiêu biểu

Công ty sữa Vinamilk với hệ thống 12 trang trại đạt chuẩn quốc tế trải dài trên cả nước và 1 tổ hợp trang trại bò sữa tại Lào quản lý xấp xỉ 150.000 con bò sữa, giúp cung ứng cho thị trường trên 1 triệu lít sữa tươi nguyên liệu/ngày.  Sản phẩm của Vinamilk hiện không chỉ được người tiêu dùng trong nước đón nhận mà còn được xuất khẩu khắp các nước như: Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Canada,…

Sau Vinamilk, Tập đoàn TH, doanh nghiệp chuyên sản xuất sữa cũng đã cho ra nhiều sản phẩm sữa thuyết phục khẩu vị của người tiêu dùng,. Cuối năm 2020, lô sữa TH đầu tiên đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc. Với sự kiện này đánh dấu bước phát triển của tập đoàn và của ngành sữa Việt Nam, tiếp tục chinh phục thị trường lớn của thế giới.

Bên cạnh đó, Nhà máy chế biến hoa quả tươi và thảo dược Vân Hồ, Mộc Châu được Tập đoàn TH đầu tư giai đoạn 1 trên diện tích gần 5 ha, số vốn 1.200 tỷ đồng, sử dụng công nghệ trích ly hoàn toàn tự động và công nghệ chế biến áp suất cao HPP của Italia, giúp rau quả ưu giữ được nhiều nhất màu sắc, hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng của nguyên liệu tươi. Trong giai đoạn 1, nhà máy đạt công suất chế biến 300 tấn rau quả/ngày, quy mô lớn nhất vùng Tây Bắc và nằm trong nhóm dẫn đầu các nhà máy chế biến quả tại Việt Nam.

Nhà máy dừa Vina T&T Kim Thanh (Bến Tre) đã được Tập đoàn Vina T&T đưa vào hoạt động thời gian vừa qua cũng đã giúp DN này  tăng hơn gấp đôi sản lượng xuất khẩu. Nhà máy giúp quả dừa tươi bảo quản được 80 ngày, tăng 20 ngày so với trước đây nên ngoài thị trường xuất khẩu truyền thống là Mỹ, đã có thêm thị trường Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Đây là những điển hình thành công của các doanh nghiệp quan tâm đầu tư vào nông nghiệp hiện nay. Có rất nhiều các dự án khác về thu mua nông sản, chế biến rau quả, sản xuất thức ăn, chăn nuôi ... trên các tỉnh, thành cả nước được thực hiện trong những năm qua đã giúp thay đổi cơ cấu ngành nông nghiệp, mở ra hướng phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, cải thiện đời sống của người dân, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế - xã hội, đưa giá trị và thương hiệu của sản phẩm Việt Nam không chỉ đáp ứng cho người tiêu dùng trong nước mà còn “chinh phục” thị trường thế giới.

Số lượng doanh nghiệp đầu tư tăng nhưng chưa nhiều

Trong những năm qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách để thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp. Trong đó, có Nghị định 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn với các giải pháp nổi bật như: Doanh nghiệp có dự án nông nghiệp đặc biệt ưu đãi đầu tư thuê, thuê lại đất, mặt nước của hộ gia đình, cá nhân để thực hiện dự án đầu tư thì được Nhà nước hỗ trợ kinh phí tương đương với 20% tiền thuê đất, thuê mặt nước cho 5 năm đầu tiên kể từ khi dự án hoàn thành đi vào hoạt động; hoặc hỗ trợ cơ sở chế biến nông sản, cơ sở giết mổ gia súc gia cầm 60% kinh phí đầu tư và không quá 15 tỷ đồng/dự án để xây dựng cơ sở hạ tầng về xử lý chất thải, giao thông, điện, nước, nhà xưởng và mua thiết bị trong hàng rào dự án,…

Bên cạnh đó,  Nghị quyết 53/NQ-CP ngày 17/7/2019 về giải pháp khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp hiệu quả, an toàn và bền vững đã nhấn mạnh: Tiếp tục hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục hành chính; cắt giảm mạnh các rào cản về điều kiện kinh doanh trong nông nghiệp, tạo sức hấp dẫn doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp...

Nhờ những chính sách trên, Việt Nam đã có một lực lượng doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp- nông thôn ngày càng phát triển. Tuy nhiên, so với tiềm năng, ngành nông nghiệp vẫn cần nhiều hơn nữa sự tham gia đầu tư của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn.

Theo thống kê của Bộ NN&PTNT,  trong năm 2020, số doanh nghiệp nông nghiệp được thành lập mới 1.055 doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp nông nghiệp lên trên 13.280 doanh nghiệp. Nếu so sánh với con số 134,9 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới của cả nước trong năm 2020 thì đây vẫn là con số rất khiêm tốn, cho thấy số lượng doanh nghiệp đầu tư vào ngành nông nghiệp hiện vẫn đang rất thấp.

Làm gì đế hấp dẫn nhà đầu tư?

Để hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, theo Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường,  Nhà nước cần nắm bắt những nguyện vọng chính đáng của các doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh để từng bước giải quyết khó khăn, tạo niềm tin của doanh nghiệp vào Nhà nước. Đây cũng chính là một trong những giải pháp rất quan trọng để tháo gỡ cho vấn đề thu hút đầu tư vào nông nghiệp, bởi doanh nghiệp chính là những người nắm  rõ nhất những vấn đề bất cập cần được quan tâm tháo gỡ , từ đó thúc đẩy sự phát triển của ngành nông nghiệp.

Bên cạnh đó, cần có định hướng về những mặt hàng nông sản Việt Nam có thế mạnh, tiềm năng, thúc đẩy công tác xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm mà ngành nông nghiệp có thể tham gia hỗ trợ cùng doanh nghiệp, để từ đó có những bước tham khảo cho các doanh nghiệp khi có ý tưởng tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp.

Do bản chất đặc thù của ngành nông nghiệp là phải chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi rủi ro từ thiên tai, dịch bệnh có khả năng sẽ ập tới bất kỳ lúc nào, ảnh hưởng đến sản xuất và lợi nhuận của doanh nghiệp, bởi vậy, Chính phủ và ngành NN&PTNT cần có những cơ chế thiết thực để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong lúc gặp khó khăn, có thể lâm vào tình trạng “trắng tay”,  từ đó doanh nghiệp có thể yên tâm tham gia đầu tư hơn vào ngành này.

Vừa qua, trước ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch bệnh Covid-19, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất gói ngân sách trị giá 8.600 tỷ đồng nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn… Qua tổng hợp từ các địa phương cho thấy, nhu cầu vốn đầu tư giai đoạn 2021-2025 là 107.000 tỷ đồng; trong đó, nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước dự kiến 8.600 tỷ đồng, tương đương 8% để thực hiện khoảng 800 dự án. Như vậy, nếu dự kiến mức hỗ trợ tối đa từ ngân sách nhà nước giai đoạn này là 10%, sẽ thu hút được khoảng 9.000 tỷ đồng từ các doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư hy vọng mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước sẽ mang đến nhiều hiệu quả về kinh tế, xã hội và môi trường. Trong đó, với giả thiết 100 doanh nghiệp nông nghiệp được hình thành mỗi năm và mỗi dự án được đầu tư có quy mô khoảng 100 tỷ đồng sẽ tạo ra ít nhất 10.000 việc làm trực tiếp và 30.000 lao động gián tiếp. Đồng thời mở rộng thị trường tiêu thụ ổn định sản phẩm nông nghiệp trong vùng dự án trên địa bàn, tăng hiệu quả vốn đầu tư của ngân sách nhà nước cho nông nghiệp, nông thôn góp phần chuyển dịch nhanh hơn tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Anh Mai (Vietnam Business Forum)