Minh bạch- vấn đề quan trọng nhất trong cải cách thủ tục hành chính

Cải cách thủ tục hành chính là vấn đề nổi cộm tại Việt Nam và liên tục được rà soát để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với sự phát triển kinh tế, xã hội. Đặc biệt, vấn đề cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư luôn Chính phủ quan tâm nhằm tạo môi trường lành mạnh, hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.

Để thúc đẩy công tác cải cách hành chính, đầu năm 2007, Chính phủ đã ban hành Quyết định 30/QĐ-TTg về kế hoạch tổng thể cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý nhà nước giai đoạn 2007 - 2010 (thường gọi là Đề án 30). Tuy nhiên, điều đáng nói là mới đây, cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam đã có một bản kiến nghị dài tới 99 trang về vấn đề này. Trong đó, việc minh bạch trong thủ tục hành chính là điều mà cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước đều cho là quan trọng nhất.

Việc cộng đồng doanh nghiệp đưa ra ý kiến góp ý hoặc đề xuất cho các hoạt động trực tiếp liên quan đến môi trường kinh doanh không phải là mới, song có thể thấy là với bản kiến nghị trên, cộng đồng doanh nghiệp chưa hài lòng với tình hình thủ tục hành chính hiện nay. Gần 300 doanh nghiệp đã tham gia một cuộc khảo sát do Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam tiến hành về việc cải cách thủ tục hành chính ở VN và hầu như doanh nghiệp nào cũng có những băn khoăn về vấn đề minh bạch thủ tục.

Bản kiến nghị này cũng chỉ ra rằng, hầu như trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng đang tồn tại những thủ tục không hợp lý, cần thiết phải xóa bỏ hoặc sửa đổi. Và cũng từ bản kiến nghị này, các nhà làm chính sách hoàn toàn có thể thấy được đâu là những vướng mắc lớn nhất cần quan tâm giải quyết. Đây chính là một hình thức "xã hội hóa" cải cách hành chính rất phù hợp với tình hình hiện nay.

Theo nghiên cứu của bà Võ Thị Thanh Hà, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh và ông Nguyễn Văn Hùng, Ban đối ngoại Trung ương, có một số vấn đề quan trọng cần cải cách trong thủ tục hành chính tại VN.

Đó là các thủ tục hành chính đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cần được thiết kế theo hướng để khi doanh nghiệp thực hiện với thời gian ngắn nhất và chi phí thấp nhất; đồng thời, cần tiếp tục đơn giản hoá các thủ tục hành chính trong việc thẩm định và cấp phép.

Đặc biệt, theo bà Hà, việc triển khai thực hiện dự án bao gồm các thủ tục về cấp đất, giải toả đền bù đất đai, xây dựng công trình, nhập khẩu vật tư thiết bị, đánh giá tác động môi trường... cần đơn giản theo hướng các cơ quan chức năng hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện đúng những quy định của luật pháp có liên quan, theo dõi quá trình xây dựng doanh nghiệp. Việc thực hiện hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được bắt đầu bằng thủ tục đăng ký với cơ quan nhà nước để nộp thuế, hoạt động xuất nhập khẩu, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy. Cần áp dụng các phương thức tiến bộ về nghiệp vụ như doanh nghiệp tự tính và nộp thuế, cuối kỳ sẽ đối chiếu để nộp bổ sung hoặc được thoái thuế; đăng ký kế hoạch xuất nhập khẩu cả năm và áp dụng biện pháp trừ dần khi thực hiện.

Bên cạnh đó, cần thường xuyên phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động FDI để gặp gỡ, đối thoại về luật pháp chính sách, giải quyết kịp thời các kiến nghị của doanh nghiệp, tháo gỡ các ách tắc, điều chỉnh, bổ sung các chính sách biện pháp tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Ngoài ra, cần ban hành quy chế về thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp có vốn FDI. Trong đó, cần quy định cụ thể chế độ kiểm tra của các cơ quan quản lý nhà nước để chấm dứt sự kiểm tra tuỳ tiện, tránh hình sự hoá các quan hệ kinh tế của doanh nghiệp, nhưng vẫn bảo đảm được sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước và áp dụng các chế tài đối với những vi phạm pháp luật của các doanh nghiệp.

Kim Phượng