Hy vọng đặt ở tăng trưởng tín dụng

Đến cuối tháng 6/2014, tín dụng tăng 3,52% so với cuối năm 2013. Đây là con số đáng chú ý và được mổ xẻ sau Hội nghị sơ kết điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm, giải pháp điều hành 6 tháng cuối năm 2014 tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Bối rối quanh các con số

Con số tăng trưởng 3,52%, một mức tăng trưởng thấp dưới kỳ vọng so với mục tiêu 12 – 14% đề ra. Tại Hội nghị, Thống đốc NHNN– ông Nguyễn Văn Bình thừa nhận tăng trưởng tín dụng đang ở mức thấp. Theo Thống đốc, nguyên nhân tín dụng khó tăng do DN còn khó khăn và tổng cầu nền kinh tế ở mức thấp. "Để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thì cần phải tiếp tục phấn đấu để tăng trưởng tín dụng cả năm 2014 ở mức khoảng 10%". tín dụng phải đạt mức này mới có thể thúc đẩy kinh tế 2014, nhà điều hành cũng sẽ cố gắng duy trì mặt bằng lãi suất từ nay đến hết năm để hỗ trợ DN vay vốn.

Không chỉ tăng trưởng ở mức thấp, mà nhìn kỹ hơn còn có nhiều vấn đề. Tín dụng tăng nhờ cho vay ngoại tệ tăng mạnh, còn đồng cho vay tiền đồng vẫn rất ỳ ạch. Nửa đầu năm 2014, tín dụng VND mới tăng hơn 2% trong khi cho vay ngoại tệ đã tăng gấp 6 lần. Nhờ sự đóng góp không nhỏ của các đồng vốn ngoại tệ này mà tín dụng toàn hệ thống tăng 3,52% - ngang với cùng kỳ năm 2013.

Một vấn đề khác cũng khiến dư luận đặt câu hỏi đó là tín dụng tăng quá nhanh trước kỳ báo cáo. Theo ông Phạm Xuân Hòe, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), tính tới ngày 25/6, tăng trưởng tín dụng đạt 2,3%. Như vậy, chỉ trong vòng 5 ngày cuối tháng 6, tín dụng đã tăng thêm 1,22%, gần bằng với mức tăng tín dụng cả 5 tháng đầu năm cộng lại. Một số liệu khác cần xem xét là theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đến ngày 20/6, tín dụng VND tăng 0,68%, tín dụng ngoại tệ tăng 10,51%. Trong khi đó, báo cáo của NHNN tại Hội nghị sơ kết cho thấy, đến cuối tháng 6, tín dụng ngoại tệ tăng 12,03%, tín dụng bằng VND tăng 2,17%.

Kinh tế hiện tại không có các dấu hiệu tăng trưởng đột biến, tại sao tín dụng lại tăng quá nóng như vậy? Hoặc cách tính toán để đưa ra các con số trên dựa trên các tiêu chí khác nhau? Hay đơn giản hơn là “các động tác kỹ thuật”  làm đẹp báo cáo.

Hãy khoan đặt vấn đề xoay quanh số liệu. Theo số liệu chính thức của NHNN, tín dụng ngoại tệ đã cứu tín dụng VND. Nếu cho vay VND chỉ tăng 2,17% thì tín dụng bằng ngoại tệ đã tăng 12,03% sau 6 tháng đầu năm. Trước đó, NHNN đã phát đi thông điệp mở cửa cho các NHTM mở rộng cho vay ngoại tệ để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hỗ trợ phát triển kinh tế. Những lo ngại về tình trạng đô la hóa tạm gác sang một bên. Theo tính toán của NHNN, tình trạng đô la hóa đang giảm. Đến cuối tháng 6/2014, tỷ lệ tiền gửi ngoại tệ trên tổng phương tiện thanh toán khoảng 11,4%, giảm so với mức khoảng 12,4% vào cuối năm 2012-2013. Tổng phương tiện thanh toán tăng 7,29% so với cuối năm 2013, phù hợp so với chỉ tiêu định hướng tăng 16-18% trong năm 2014.

Tín dụng sẽ được đẩy lên

So với mục tiêu 12 – 14% tăng trưởng tín dụng năm nay, thì mức tăng 3,52% của 6 tháng đầu năm quá nhỏ nhoi. Điều này có nghĩa nhiệm vụ tăng trưởng từ nay đến cuối năm khá nặng nề cho các NHTM. Làm sao đẩy mạnh giải ngân mà vẫn tuân thủ các tiêu chí bảo đảm an toàn. Thống đốc Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh các nhà băng không hạ chuẩn tín dụng để cho vay bằng mọi giá, gây rủi ro lên hệ thống NH.

Đầu ra của đồng vốn khó khăn, nhưng nguồn vốn đầu vào các NH vẫn tăng trong nửa đầu năm nay. Nguồn tiền dư dả được các NH ném vào trái phiếu. Tuy nhiên, thâm hụt ngân sách đã được mở rộng lên 5,3% GDP và khối lượng trái phiếu Chính phủ phát hành cũng tăng lên. "Việc điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng sẽ chịu nhiều áp lực, bởi vậy không thể chủ quan với những diễn biến của lạm phát", NHNN nhận định.  Vì vậy các nhà băng cần chủ động cân đối vốn theo kỳ hạn hợp lý nhằm đối phó với những khó khăn có thể phát sinh. Bên cạnh đó, vấn đề lớn nhất của chuyện này là dòng tiền của các NHTM vẫn đi vào trái phiếu chính phủ và Kho bạc Nhà nước, lòng vòng trong hệ thống NH mà chưa đi vào sản xuất.

Hiện tại NHNN vẫn kiên trì định hướng cắt giảm lãi suất, lãi suất được người đứng đầu NHNN cam kết giữ ổn định từ nay đến hết năm. Tín dụng cũng được định hướng đẩy mạnh tăng trưởng nhằm hỗ trợ DN và nền kinh tế. Tuy nhiên nền kinh tế vẫn tiếp tục khó khăn. Lượng DN chết, hoặc tạm ngừng hoạt động vẫn không giảm, còn ít các quyết định đầu tư vốn mở rộng sản xuất kinh doanh lúc này nên tín dụng khó tăng trưởng là điều dễ hiểu. mặt khác, tín dụng thường tăng thấp trong những tháng đầu năm, tình hình này sẽ được cải thiện trong những tháng tới.

Vấn đề quan trọng nhất lúc này là nền kinh tế đã thoát qua giai đoạn đáy. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, 6 tháng đầu năm mức tăng trưởng GDP 5,18% trong 6 tháng đầu năm, cao hơn đáng kể so với mức tăng trưởng 4,9% của cùng kỳ năm trước và 4,38% của cùng kỳ năm 2012. Một báo cáo của NH HSBC cũng đưa ra những nhận định tích cực, rằng nhiều khả năng, nền kinh tế sẽ tăng tốc trong nửa cuối năm 2014 nhờ vào xuất khẩu và cầu nội địa tốt hơn. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã đưa ra nhận định, tăng trưởng GDP năm nay có khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng 5,8%. Kinh tế qua đáy khủng hoảng và quay lại hồi phục dù chậm nhưng là cơ sở để tín dụng có thể tăng tốc. Ngược lại dòng tiền từ NH cũng quay lại hỗ trợ tăng trưởng. Hy vọng nút thắt tín dụng có thể gỡ vào thời điểm này.

Lê minh