Lễ hội đình Chèm - mối ân tình ngàn năm

Hàng năm, cứ vào khoảng rằm tháng 5 âm lịch nắng như đổ lửa, người dân xã Thụy Phương – Từ Liêm – Hà Nội lại nô nức chuẩn bị cho lễ hội Đình Chèm.

Ảnh: Internet

Đã là người dân Thủ đô, hẳn ai cũng biết Đình Chèm tôn nghiêm, cổ kính là nơi thờ danh nhân Lý Ông Trọng. Ngài là người xã Phương Thụy, huyện Từ Liêm, sinh vào thời Hùng Duệ Vương, mất vào thời Thục An Dương Vương. Thời bấy giờ có giặc Ai Lao – Chiêm Thành vào xâm lược. Nhà vua xuống chiếu tìm người tài đức ra dẹp giặc cứu nước, lúc bấy giờ phủ Quốc Oai (thời ấy xã Thụy Phương thuộc phủ Quốc Oai) Lý ông được nhân dân bản phủ tiến cử vào yết kiến vua. Duệ Vương trông thấy Lý Thân cả mừng, phong chức Chỉ huy sứ sai đi dẹp giặc. Thấy ông lập được nhiều công lớn, vua ban thưởng, thết tiệc rồi đưa ông đi trấn ải Lâm Thao, quân man tặc đều sợ ông không dám quấy nhiễu nữa.

Thời Tần Thủy Hoàng bên Trung Hoa, triều đình tín nhiệm cử ông sang giúp nhà Tần vừa dẹp loạn vừa tạo dựng bang giao giữa hai nước. Vua Tần thử tài ông thấy văn đạt hiếu liêm (tiến sĩ), võ xứng hiệu uý (tổng chỉ huy) bèn phong ông làm Tư lệnh hiệu uý, thống soái 10 vạn quân đi dẹp giặc Hung nô, thắng trận khải hoàn vua Tần phong chức Phụ tín hầu và gả công chúa cho ông và muốn giữ ông ở lại nước Tần. Nhưng ông chối từ vinh hoa phú quý mà quay về với Tổ quốc. Vua Thục thấy tinh thần trọng quốc, ái thần công lao to lớn với dân tộc đã ban thưởng và ban tước Đại Vương cho ông.

Sau khi ông qua đời, triều đình sai lập đền thờ và phong tặng ông 4 chữ Thượng Đẳng Thiên Vương. Đình Chèm thờ ông là một công trình kiến trúc có quy mô bề thế và liên hoàn, bố cục nội công ngoại quốc, mĩ thuật điêu khắc lộng lẫy tinh vi, bên ngoài là tam quan có bốn cột đồng trụ, lịch sử có trên hai nghìn năm tồn tại đến ngày nay.

Lễ hội Đình Chèm được diễn ra từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 5 âm lịch, với nhiều nghi lễ trang trọng như lễ rước nước trên sông, lễ rước văn từ chùa Chèm ra Đình, lễ bài ban Mộc Dục Đức Thánh Cả, tưởng nhớ ngày thắng trận khải hoàn của tướng quân Chỉ huy sứ, mở hội mừng công và làm lễ cầu siêu cho các tướng sỹ của Đức thánh Lý Ông Trọng đã hy sinh, cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt cho nhân dân và nhiều trò chơi dân gian truyền thống như thi nấu chè kho, chọi gà, thi đấu vật, thi đấu cờ người thu hút hàng ngàn người tham gia.

Tuy nhiên, mấy ai biết được ở lễ hội Đình Chèm còn có một chi tiết vô cùng thú vị, ấy là câu chuyện liên quan đến Đức Thánh Mẫu, người mẹ thân sinh ra Đức Thánh Chèm. Bà là Hoàng Thị Kha, một người con gái thuộc dòng dõi trâm anh, dung mạo đoan trang, người vùng Đa Lộc, huyện Ân Thi, phủ Khoái Châu, trấn Sơn Nam (Nay thuộc xã Đa Lộc – huyện Ân Thi – tỉnh Hưng Yên). Tương truyền đời Hùng Duệ Vương ở xã Thụy Uyên, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, trấn Sơn Tây (nay là xã Thụy Phương –Từ Liêm – Hà Nội) có một người con trai thông minh tuấn tú khác thường, thi thư tài tử, thông minh xuất chúng nhưng đến tuổi trưởng thành vẫn chưa tìm được người nên duyên. Một hôm, ông đến bến Quán Châu (Ân Thi – Hưng Yên) thì gặp Kha Nương, một người con gái dung mạo đoan trang, nhan sắc tuyệt trần liền đem lòng cảm mến và được cha mẹ nàng ưng thuận. Hai người sau khi kết hôn đã trở về quê nội Thụy Uyên và sinh hạ được Lý Thân, dáng hình tuấn tú, cao lớn hơn người, khí tượng lạ thường, có chí dọc ngang trời đất mà sau này chính là danh nhân Lý Ông Trọng như đã nói ở trên.

Điều đáng nói ở đây là sau hàng ngàn năm lịch sử, người dân làng Chèm ghi nhận công ơn trời biển của Đức thánh Lý Ông Trọng nhưng cũng không nguôi nỗi nhớ về quê ngoại, nơi bà Kha Nương được yên nghỉ và thờ phụng. Di tích về Đức Thánh Mẫu chỉ còn là những phế tích. Người dân làng Chèm đã góp tâm công đức, xây dựng Đền thờ Thánh Mẫu và tu tạo lăng mộ của người, tạo lạc giữa bốn bề là ruộng đồng bát ngát và những đầm sen ngào ngạt, thanh tao.

Từ nhiều năm nay, cứ gần đến lễ hội Đình Chèm là nhân dân xã Thụy Phương lại tìm về quê ngoại vùng Đa Lộc – Ân Thi – Hưng Yên để thắp hương tưởng nhớ Đức Thánh Mẫu và đến ngày lễ hội, người dân Trạo thôn – xã Đa Lộc – Ân Thi – Hưng Yên lại hành hương về quê nội làng Chèm, cùng dự lễ hội, thắt chặt thêm mối ân tình quê nội, quê ngoại đã hàng nghìn năm của làng mình. Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long Hà Nội, người dân Hà Nội tri ân những vị thánh của vùng đất Thăng Long, cũng không quên nhớ về người mẹ, người đã sản sinh ra tất cả các bậc anh hùng.

Kim Nhung