Nâng cao hiệu quả kinh tế của cây điều

Với diện tích cây điều lớn nhất nước, Bình Phước được vinh danh là “thủ phủ” của cây điều và những năm qua hạt điều luôn là mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn, không chỉ mang lại nguồn lợi lớn cho tỉnh, cho doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện chất lượng đời sống nông dân.

Mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Bình Phước, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 134.538 ha điều, năng suất 14,71 tạ/ha; sản lượng trung bình hàng năm đạt khoảng 191.735 tấn. Cây điều rất dễ thích nghi và sinh trưởng tốt ngay cả trên vùng đất nghèo dinh dưỡng, giữ nước kém, độ dốc cao; tỷ lệ che phủ của cây điều đã đóng góp gần 20% trong khoảng 60% tỷ lệ che phủ chung của toàn tỉnh. Hiện nay hạt điều là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu giữ vai trò chủ lực, đóng góp không nhỏ vào kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Năm 2014, Bình Phước xuất khẩu khoảng 26.697 tấn hạt điều nhân, tăng 3,3% so cùng kỳ; thị trường xuất khẩu tập trung ở các nước Trung Quốc, Mỹ, Hà Lan, Canada, Anh…Về tiêu thụ nội địa, mặc dù giá hạt điều thô từ các nước châu Phi, Ấn Độ thấp hơn so với giá điều trong nước nhưng các doanh nghiệp vẫn chuộng hạt điều nội địa, nhất là điều Bình Phước vì chất lượng vượt trội và sản phẩm làm ra dễ bán.

Sản phẩm từ cây điều đã thúc đẩy được một phần công tác cung cấp nguyên liệu chế biến cho công nghiệp cũng như tạo công ăn việc làm cho lao động nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo. Hiện trên địa bàn tỉnh Bình Phước có khoảng 200 doanh nghiệp, 400 cơ sở chế biến thu hút gần 18.000 lao động trực tiếp và khoảng 50.000 lao động bán thời gian.

Ở những thời điểm ngành điều đối mặt với khó khăn, áp lực cạnh tranh đè nặng trên vai các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu hạt điều, UBND tỉnh Bình Phước luôn chủ động đưa ra những chính sách, hỗ trợ về vốn và đầu ra cho các doanh nghiệp xuất khẩu tại địa phương cũng như định hướng thị trường tiêu thụ; qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp ổn định và mở rộng sản xuất, kinh doanh. Tỉnh còn chủ động nắm bắt tình hình, động viên các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, nỗ lực tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, chế biến, xuất khẩu điều.

Ưu tiên xây dựng vườn điều mẫu lớn

Giai đoạn 2011 - 2014, do thời tiết không thuận lợi, giá cả giảm thấp nên người dân trên địa bàn tỉnh Bình Phước đã chuyển đổi một số diện tích trồng điều sang trồng cao su, hồ tiêu, cây ăn trái, vì vậy diện tích trồng điều có sự sụt giảm. Trong 134.538 ha diện tích điều hiện có của Bình Phước, diện tích sản xuất có hiệu quả gồm những vườn được trồng giống mới năng suất cao, trồng trên vùng đất tốt chỉ chiếm 40-50%; phần diện tích còn lại là điều già cỗi, kém năng suất hoặc trồng ở các vùng đất không đảm bảo điều kiện cho cây điều phát triển.

Trước tình hình diện tích và sản lượng điều ngày càng sụt giảm nghiêm trọng và trên 50% nguyên liệu phải nhập khẩu từ nước ngoài về chế biến, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã yêu cầu ngành điều phải sớm hình thành 200.000 ha điều, trong đó tỉnh Bình Phước - thủ phủ điều của cả nước quy hoạch 150.000 ha với năng suất bình quân 2 tấn/ha…Bà Nguyễn Thị Kim Nga - Chủ tịch Hiệp hội điều tỉnh Bình Phước cho biết để hoàn thành nhiệm vụ được giao, tỉnh Bình Phước đang bắt tay vào triển khai xây dựng vườn điều mẫu lớn gồm nhiều vườn điều được áp dụng khoa học & kỹ thuật (KH&KT) để chọn giống, trồng, chăm sóc và thu hoạch theo một quy trình nhất định nhằm mang lại hiệu quả tối ưu với năng suất, chất lượng ổn định.

Việc xây dựng vườn điều mẫu lớn sẽ cho ra vùng nguyên liệu tập trung, chất lượng ổn định, đảm bảo cơ giới hóa, chủ động nguồn xuất khẩu, tăng sức cạnh tranh, góp phần xây dựng ngành điều phát triển bền vững. Theo đó tỉnh sẽ tăng cường công tác chỉ đạo sản xuất - khuyến nông để chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho người nông dân, phổ biến cơ chế chính sách, hoạch định của Nhà nước về sản xuất nông nghiệp, thông tin KH&KT, thị trường giá cả nông nghiệp cho nông dân. Đối với diện tích điều trồng giống cũ, năng suất thấp, nông dân sẽ được hướng dẫn cải tạo hoặc trồng mới bằng những giống điều có năng suất cao; đồng thời sẽ xây dựng các câu lạc bộ (CLB) áp dụng các tiến bộ KH&KT có hiệu quả để nông dân học tập, làm theo.

Hiện Viện Bảo vệ Thực vật và ngành chức năng tỉnh Bình Phước đang nghiên cứu các biện pháp phòng trị sâu bệnh hại mới và xây dựng các qui trình phòng trừ tổng hợp trên cây điều trong điều kiện biến đổi khí hậu. Đồng thời Bình Phước cũng đặt ra mục tiêu đến năm 2020 sẽ xây dựng được 10 CLB, cánh đồng mẫu có sự liên kết giữa người trồng điều với các doanh nghiệp có đầu tư thâm canh cây điều, ưu tiên cho diện tích trồng điều giống cao sản. Trước mắt tỉnh xây dựng dự án ca cao trồng xen với cây điều và dự kiến năm 2015 diện tích đạt khoảng 4.000 ha; đến năm 2020 sẽ nhân rộng mô hình này lên 20.000 ha để nâng cao hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích trồng điều.

Thanh Thảo