Việt Nam – Lào: Thúc đẩy quan hệ thương mại lên tầm cao mới

Mới đây, tại Nghệ An dã diễn ra Lễ ký kết Hiệp định Thương mại Biên giới giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHDCND Lào . Hiệp định Thương mại biên giới hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn cho cả hai nước, góp phần thúc đẩy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Lào, và tăng cường hợp tác kinh tế - thương mại và hội nhập khu vực ASEAN và Tiểu vùng Mê-kông Mở rộng (GMS).

Phạm vi hợp tác sâu rộng

Hiệp định Thương mại biên giới giữa hai nước gồm 23 Điều, sẽ có hiệu lực chính thức khi hai Bên hoàn tất việc trao đổi công hàm ngoại giao với nhau và xác nhận rằng mỗi Bên đã hoàn thành các thủ tục nội bộ cần thiết cho hiệu lực của Hiệp định.

Hiệp định thương mại được ký kết một mặt xây dựng và phát triển các cửa khẩu biên giới Việt - Lào trở thành những cửa ngõ và cầu nối trung chuyển hàng hóa giữa các nước trong khu vực và thế giới; phục vụ thuận lợi hóa thương mại trong khu vực, mặt khác tăng cường hợp tác thương mại và đầu tư qua biên giới giữa Việt Nam và Lào, góp phần củng cố hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào.

Bên cạnh đó, hai nước tăng cường thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ giữa các tỉnh biên giới hai nước trên các lĩnh vực kinh tế, thương mại, xã hội và văn hóa, góp phần xây dựng đường biên giới chung Việt – Lào trở thành đường biên giới của giao lưu, hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và phát triển bền vững. Về an sinh xã hội, hai Bên đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo, đặc biệt đối với cộng đồng các dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới, miền núi, vùng sâu, vùng xa của hai nước, góp phần đảm bảo an ninh, quốc phòng và trật tự an toàn xã hội tuyến biên giới Việt – Lào.

Trên cơ sở cơ chế đặc thù của hoạt động thương mại biên giới phù hợp với các điều ước quốc tế song phương và đa phương mà hai nước là thành viên, dành ưu đãi thuế suất thuế nhập khẩu 0% cho các loại hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam và Lào. Nhằm thu hút, khuyến khích đầu tư vào các khu vực biên giới, miền núi, vùng sâu, vùng xa, dành ưu đãi 0% thuế nhập khẩu và thuế giá trị gia tăng, cũng như miễn các hàng rào kỹ thuật đối với một số mặt hàng do các nhà đầu tư Việt Nam sản xuất, nuôi, trồng tại các tỉnh biên giới của Lào khi nhập khẩu về Việt Nam.

Nội dung Hiệp định cũng cam kết tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư và du lịch qua biên giới, phát triển dịch vụ hỗ trợ thương mại biên giới và thuận lợi hóa thương mại tại cửa khẩu. Hai nước sẽ thành lập Ban Chỉ đạo thương mại biên giới Việt – Lào, khuyến khích thành lập Hiệp hội thương nhân hoạt động thương mại biên giới Việt – Lào và khẳng định tính hiệu quả cũng như tiếp tục tổ chức Hội nghị hợp tác Phát triển thương mại biên giới Việt - Lào theo định kỳ 2 năm một lần.

Kỳ vọng tăng trưởng thương mại

Có thể khẳng định rằng trong những năm qua quan hệ thương mại giữa hai nước đã thu được những kết quả đáng phấn khởi, cụ thể về lĩnh vực thương mại, năm 2014 kim ngạch xuất, nhập khẩu giữa hai nước Việt Nam và Lào đạt 1,3 tỷ USD, tăng 14,2% so với năm 2013; trong 6 tháng đầu năm 2015, kim ngạch xuất, nhập khẩu giữa hai nước đạt 686 triệu USD.

Tuy nhiên quan hệ thương mại phát triển chưa tương xứng với tiềm năng của hai nước, nhất là trong bối cảnh Việt Nam và Lào sẽ đều là thành viên của Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào cuối năm 2015. Việt Nam luôn ở trong tình trạng nhập siêu với mức thâm hụt khá cao trong quan hệ trao đổi buôn bán hàng hóa với quốc gia láng giềng này. Số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, trong năm 2013, với mức tăng đột biến về trị giá hàng hóa nhập khẩu từ Lào (tăng 50,4% so với năm 2012), mức nhập siêu tăng lên đến 245 triệu USD, cao gấp 1,5 lần so với mức 23,3 triệu USD của 1 năm trước đó.

Về xuất khẩu,  quy mô sản xuất của Việt Nam sang thị trường tiềm năng này vẫn còn rất nhỏ bé. Lào là thị trường xếp thứ 33 trong khoảng 200 thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Xét trong nội khối Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) thì xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Lào chỉ cao hơn xuất khẩu sang thị trường Myanmar và Bruney. Mặt hàng chính  mà các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Lào bao gồm sắt thép, xăng dầu, linh kiện và phụ tùng xe máy.

Về nhập khẩu, Lào là thị trường xếp thứ 28 trong các thị trường cung cấp hàng hóa cho Việt Nam, trong đó gỗ và sản phẩm gỗ là nhóm hàng chính mà các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu có xuất xứ từ Lào trong những năm qua, tính chung chiếm trên 60% tổng kim ngạch nhập khẩu từ thị trường này.

Hương Ly