Áp lực xuất khẩu dồn vào nửa cuối năm

Giá chỉ số xuất khẩu 6 tháng đầu năm chỉ đạt 47% kế hoạch đề ra, nhập siêu lên tới 3,8 tỷ USD, xuất khẩu nông thủy sản giảm rõ rệt… Tất cả những vấn đề trên cho thấy xuất khẩu năm 2015 chịu áp lực lớn hơn so với các năm trước..

Khó khăn xuất khẩu nông, thủy sản

Theo Bộ Công Thương, tổng kim ngạch xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2015 ước đạt khoảng 77,7 tỷ USD, tăng khoảng 9,3% so với năm 2014. Trong đó, các doanh nghiệp trong nước chiếm tỷ trọng 29,4%, ước đạt 22,864 tỷ USD, giảm 2,9%, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) chiếm tỷ trọng 67,8% ước đạt 52,714 tỷ USD, tăng 20,8% so với năm 2014. cả nước có 16 nhóm hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD. Xuất khẩu tăng trưởng chủ yếu ở nhóm hàng công nghiệp chế biến, giảm nhiều ở nhóm hàng nông, thủy sản.

Giá và lượng xuất khẩu của nhiều mặt hàng nông sản và khoáng sản giảm đã ảnh hưởng đến gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Việt Nam vẫn phải nhập khẩu nhiều nguyên, nhiên liệu, nhất là nguyên liệu gia công sản xuất... vì vậy, phụ thuộc nhiều vào thị trường cung cấp ở nước ngoài.

Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thuỷ sản tháng 6 năm 2015 ước đạt 2,6 tỷ USD, tổng giá trị xuất khẩu của ngành 6 tháng đầu năm 2015 đạt 14,42 tỷ USD, giảm 2,8% so với cùng kỳ năm 2014. Trong đó, giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản chính ước đạt 6,93 tỷ USD, giảm 7,4%. Đáng chú ý, giảm rất mạnh ở mặt hàng gạo và cà phê. Cụ thể, khối lượng gạo xuất khẩu tháng 6 giảm 6,2% về khối lượng và giảm 10,5% về giá trị so với cùng kỳ năm 2014. Ở mặt hàng cà phê, 6 tháng đầu năm giảm 35,8% về khối lượng và giảm 35,1% về giá trị so cùng kỳ năm 2014.

Cùng khó khăn như các mặt hàng nông sản chính, giá trị xuất khẩu thuỷ sản 6 tháng đầu năm giảm 16% so với cùng kỳ năm 2014. Hoa Kỳ vẫn là thị trường nhập khẩu hàng đầu của thủy sản Việt Nam, chiếm 19,33% tổng giá trị xuất khẩu. Tuy nhiên, trong 5 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu thủy sản sang thị trường này vẫn giảm 29,07% so với cùng kỳ năm 2014. Xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc cũng giảm đáng kể với mức giảm lần lượt là 11,89% và 4,99%.

Đi tìm nguyên nhân

Nguyên nhân xuất khẩu tăng trưởng chưa như mong đợi phải kể đến tình trạng nguồn cung thế giới tăng trong khi cầu chưa tăng tương ứng tạo sức ép cạnh tranh đối với xuất khẩu và làm giảm giá xuất khẩu. - Xu hướng bảo hộ của các nước nhập khẩu tiếp tục gia tăng đối với các mặt hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam tại các thị trường xuất khẩu chủ lực như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản...

Giá và lượng xuất khẩu của một số hàng hoá giảm. đặc biệt là các mặt hàng nông sản ảnh hưởng mạnh đến giá trị xuất khẩu. Hơn nữa, nông thủy sản là mặt hàng có tính mùa vụ. Thông thường kim ngạch xuất khẩu trong những tháng đầu năm đều giảm do thị trường tiêu thụ chưa hết hàng nhập từ cuối năm trước.

Sau tháng cuối năm, mỗi tháng Việt Nam phải xuất khẩu 14,5 tỷ USD mới có thể đạt được mục tiêu đề ra. Các bộ ngành và doanh nghiệp cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp phát triển thị trường, thúc đẩy xuất khẩu đang triển khai, chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền về các Hiệp định FTA đã ký kết, tiếp tục tích cực triển khai thực hiện các giải pháp nhằm cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu của doanh nghiệp.

Về quản lý nhập khẩu, kiểm soát nhập siêu, Bộ Công Thương khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường sản xuất và sử dụng hàng sản xuất trong nước thay thế nhập khẩu, thực hiện các chính sách, giải pháp để phát triển hệ thống phân phối hàng hóa, đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung cầu tiêu thụ sản phẩm và tăng cường các biện pháp quản lý nhập khẩu phù hợp với cam kết quốc tế.

Hương Ly