Phải xây dựng được những sản phẩm du lịch có tính đại diện

Việt Nam thừa hưởng tài nguyên du lịch  phong phú nhưng vẫn loay hoay mãi với câu chuyện phát triển, định vị thương hiệu du lịch. Trong một động thái mới với sự vào cuộc của Chính phủ, ngành du lịch  lại đưa ra giải pháp tháo gỡ khó khăn: Thay đổi tư duy, ban hành các nghị định mới, dỡ bỏ visa cho một số thị trường trọng tâm… Phóng viên Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc phỏng vấn PGS-TS Phạm Trung Lương, Phó Viện Trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch xung quanh vấn đề này. Thu Huyền thực hiện.

Ngành du lịch đang đứng trước một giai đoạn phát triển mới, cần phải thay đổi tư duy phát triển như thế nào cho phù hợp, thưa ông?

Trước nay, ngành du lịch vẫn mang tư tưởng bao cấp, còn nhiều DN trực thuộc bộ ngành. Tư duy này đang dần dần đổi mới, ít nhất là các DN không còn trực thuộc bộ ngành nữa, sau đó tiếp bước cao hơn là quan tâm đến việc xây dựng chính sách môi trường cho doanh nghiệp phát triển, nền kinh tế mà không có doanh nghiệp thì không thể phát triển được. Để du lịch phát triển được thì phải thay đổi tư duy, xác định ngành du lịch là một ngành kinh tế thì không thể trực thuộc bộ không liên quan đến kinh tế. Du lịch thành phố Hồ Chí Minh tách ra khỏi Sở VH-TT-DL là một xu thế tất yếu, đấy là quy luật khách quan của quy luật phát triển.

Đầu tiên phải nói đến định vị chiến lược, ngành phải xây dựng chuỗi chiến lược . Ví dụ như sắp tới đây ngành du lịch  tập trung xây dựng chuỗi sản phẩm du lịch biển. Du lịch Việt Nam phải dựa trên những lợi thế cạnh tranh về biển, những căn cứ của du lịch, đưa ra định hướng cho doanh nghiệp, sau đó phải tạo điều kiện, chính sách môi trường để doanh nghiệp đi theo hướng đó. Thế nên khi ngành đã đưa ra các chiến lược thì cần tập trung thực hiện, có ngay những hành động giúp đỡ các doanh nghiệp.

Ngoài đổi mới tư duy quản lý thì cũng phải tạo được những sản phẩm du lịch đặc thù. Từ những năm 2000, ngành du lịch đã có bàn đến khái niệm sản phẩm đặc thù nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được vì không có chương trình chiến lược cụ thể để thực hiện. Ngành du lịch mới chỉ nhận dạng ra thôi chứ để thực hiện thì vẫn còn có nhiều việc phải làm.

Vậy cần phải định vị thương hiệu Việt Nam như thế nào thưa ông, theo số lượng hay sự thu hút, thưa ông?

Nếu nói phát triển du lịch  theo con số là không đúng mà câu chuyện sức hút du lịch là tạo ra thương hiệu hút khách, thương hiệu này dựa trên 2 nền tảng: lợi thế so sánh tức định vị được lợi thế điểm đến của mình là gì và sự khác biệt. Khách đến với thương hiệu điểm đến là họ kỳ vọng trải nghiệm điểm đến, sản phẩm đó, cho nên việc xây dựng thương hiệu phải định vị được lợi thế so sánh và khác biệt. Việt Nam dồi dào tài nguyên du lịch thì phải định vị, xây dựng được tài nguyên có tính đại diện, ví dụ hang động của mình rất đặc sắc, nhưng nó có phải là đại diện chính không?

Thương hiệu du lịch là cả một câu chuyện cần bàn thêm, cần có căn cứ lý luận, và thực tiễn thì mới xác định được. Cần phải có lý luận và thực tiễn chứ không phải theo cảm nhận được. Du lịch  Việt Nam cần phải biết được khách muốn gì, tìm trong lợi thế so sánh của mình, đôi khi không phải quá đặc sắc nhưng phải theo được thị trường.

Mới đây Chính Phủ cũng đã ban hành một loạt thông tư, nghị định phát triển du lịch, trong đó việc gỡ bỏ visa cũng được đánh giá cao nhằm hỗ trợ phát triển du lịch. Ông đánh giá thế nào về động thái này?

Việc gỡ bỏ visa cho 6 nước Tây Âu rất tốt, nhưng cũng chỉ là một yếu tố. Đây là những thị trường có khả năng chi trả cao, nhưng rất khó tính. Vì vậy, để thu hút du khách các thị trường này thì cần phải định vị được thương hiệu du lịch Việt Nam là gì và phải xây dựng được các sản phẩm mang tính đặc thù, hấp dẫn, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Mở cửa cho họ vào nhưng cũng cần phải có nghiên cứu các thị trường này thích sản phẩm du lịch  gì thì mới thu hút được.