Thắt chặt thêm mối quan hệ tốt đẹp Việt Nam- Nhật Bản

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng từ ngày 15 đến ngày 18/9/2015 vừa qua đã đánh dấu một trong những hoạt động đối ngoại quan trọng của Việt Nam trong năm 2015, nhằm chủ động triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa và đưa các mối quan hệ với các đối tác lớn, đặc biệt là Nhật Bản, đi vào chiều sâu.

Theo Tổng bí thư, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hai nước VN- NB đang phát triển rất tốt đẹp. Với chuyến thăm này, VN muốn khẳng định chủ trương nhất quán coi Nhật Bản là một trong những đối tác phát triển quan trọng hàng đầu và lâu dài, thúc đẩy toàn diện và làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng giữa hai nước vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á. Với ba điểm nhấn là thúc đẩy kết nối hai nền kinh tế, tăng cường tin cậy chính trị và đẩy mạnh hợp tác trong các vấn đề khu vực và quốc tế, chuyến thăm đã tạo động lực mạnh mẽ, góp phần đưa quan hệ Việt Nam-Nhật Bản phát triển lên tầm cao mới.

Ảnh nguồn VOV

Việt Nam và Nhật Bản vốn có quan hệ gắn bó đã từ lâu đời; nhân dân hai nước chia sẻ nhiều giá trị văn hóa tương đồng, có tình cảm hữu nghị chân thành với nhau, hai nước có nhiều lợi ích chung to lớn trước mắt và lâu dài. Giờ đây, hai nước không chỉ là đối tác chiến lược sâu rộng mà còn là những người bạn chân thành, hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau.

Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1973, nhất là từ sau khi kết thúc chiến tranh lạnh, quan hệ Việt Nam-Nhật Bản đã vượt qua những trở ngại của quá khứ, có những bước tiến quan trọng và thực chất. Với việc thiết lập quan hệ "Đối tác chiến lược vì hoà bình và phồn vinh ở châu Á" năm 2009 và nâng cấp thành quan hệ "Đối tác chiến lược sâu rộng vì hoà bình và phồn vinh ở châu Á" năm 2014, quan hệ hợp tác giữa hai nước đã phát triển nhanh chóng, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực. Sự tin cậy lẫn nhau giữa hai nước ngày càng được củng cố và tăng cường, đặc biệt là thông qua các chuyến thăm và tiếp xúc thường xuyên giữa lãnh đạo cấp cao và các cấp giữa hai nước. Hợp tác kinh tế tiếp tục phát triển mạnh mẽ, nhất là trên các lĩnh vực ODA, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), thương mại, du lịch... Giao lưu nhân dân, văn hoá cũng diễn ra sôi động; sự hiểu biết giữa nhân dân hai nước ngày càng sâu sắc. Thành tựu đó là kết quả của sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau, phát huy lợi ích tương đồng, nâng cao hiệu quả hợp tác, nỗ lực hướng tới tương lai của lãnh đạo và nhân dân hai nước.

Tiếp tục đà phát triển đó, Việt Nam mong muốn đưa quan hệ hợp tác với Nhật Bản ngày càng đi vào chiều sâu, toàn diện và hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, nhất là lĩnh vực kinh tế. Nhật Bản là nước công nghiệp phát triển với ưu thế về vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản lý. Việt Nam đang trên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá với nguồn tài nguyên phong phú, nhân lực dồi dào và một thị trường đầy tiềm năng.

Về hợp tác kinh tế, thương mại, Nhật Bản là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam và là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam. Đến nay, Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam và nhà đầu tư lớn thứ hai, là một trong những đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Nhật Bản xác định quan hệ hợp tác kinh tế với Việt Nam là trọng tâm trong việc thúc đẩy quan hệ hai nước. Thủ tướng Shinzo Abe chọn Việt Nam là nước đầu tiên đến thăm sau khi nhậm chức vào tháng 1/2013.

Số lượng khách du lịch Nhật Bản vào Việt Nam tăng đều trong những năm qua. Năm 2014, lượng khách du lịch Nhật Bản vào Việt Nam đạt 647.956 lượt, đứng thứ ba (sau Trung Quốc và Hàn Quốc). Khách du lịch Việt Nam sang Nhật Bản đạt 120 nghìn lượt khách.

Năm 2014, Nhật Bản là bạn hàng thương mại lớn thứ tư của Việt Nam với kim ngạch thương mại hai chiều đạt 27,612 tỷ USD. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt 14,704 tỷ USD, nhập khẩu đạt 12,908 tỷ USD. Kim ngạch thương mại hai chiều 6 tháng đầu năm 2015 đạt 13,9 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt 6,67 tỷ USD và nhập khẩu đạt 7,25 tỷ USD.

Về đầu tư, năm 2014, tổng vốn đầu tư đăng ký cấp mới và tăng thêm của Nhật bản là 2,050 tỷ USD chiếm 10,1% tổng số vốn đầu tư vào Việt Nam, đứng thứ 4 sau Hàn Quốc, Hồng Kông, Singapore; số dự án cấp mới là 289 dự án với số vốn là 1,2 tỷ , số dự án tăng vốn là 138 dự án. 3 tháng đầu năm 2015, Nhật Bản đứng thứ 2 sau Hàn Quốc với 2584 dự án, tổng số vốn đầu tư đăng kí là hơn 3,7 tỷ USD.

Trong chuyến thăm Nhật Bản tháng 7/2015 vừa qua của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng hai nước nhất trí cơ bản kết thúc đàm phán song phương trong khuôn khổ Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Nhật Bản cam kết xem xét tích cực việc cung cấp 3 tỷ USD ODA cho năm tài khóa 2015 đối với 9 dự án hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng, năng lượng, đào tạo, phát triển nhân lực, ứng phó biến đổi khí hậu…

Hiện nay Nhật Bản là nước đứng đầu về cung cấp nguồn vốn ODA cũng như đầu tư tại Việt Nam. Bắt đầu từ năm 1992 đến nay, tổng nguồn vốn ODA Nhật Bản dành cho Việt Nam đã vượt qua con số 2.500 tỷ yên, trong đó lĩnh vực giao thông chiếm tỷ lệ 43%, đứng sau đó là môi trường, y tế chiếm tỷ lệ 15%, khai khoáng 3%, nông-lâm-thủy sản 2%...  Những công trình lớn thực hiện bằng nguồn vốn ODA của Nhật Bản như cầu Cần Thơ, cầu Bãi Cháy, cầu Nhật Tân, đường vành đai 3 Hà Nội, nhà ga T2 sân bay quốc tế Nội Bài… đã và đang góp phần làm thay đổi bộ mặt kết cấu hạ tầng của đất nước, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển và trở thành biểu tượng sinh động cho sự hợp tác và tình hữu nghị giữa hai nước.

Theo thống kê của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật bản- JICA, ODA của Nhật Bản cung cấp cho Việt Nam trong tài khóa 2013 là 165,6 tỷ Yên, trong tài khóa 2014 là 82,628 tỷ Yên. Trong số quốc gia mà JICA đang hợp tác hỗ trợ, Việt Nam là quốc gia đứng đầu cả về số lượng và tổng nguồn vốn hỗ trợ. Tại Việt Nam, JICA đang thực hiện hỗ trợ ODA cho hơn 150 dự án, bao gồm cả hỗ trợ kỹ thuật và hỗ trợ vốn vay nhằm tiếp tục giúp Việt Nam hoàn thiện kết cấu hạ tầng, cải thiện đời sống xã hội, tăng cường năng lực cạnh tranh quốc tế và tăng hiệu quả đầu tư công.

Việt Nam luôn coi trọng hợp tác kinh tế với Nhật Bản. Hai bên đã thoả thuận về nhiều dự án, chương trình hợp tác quan trọng, trong đó có Chiến lược Công nghiệp hoá trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam - Nhật Bản hướng đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 với các ngành ưu tiên như điện tử, máy nông nghiệp, chế biến nông-thuỷ sản, đóng tàu, môi trường, tiết kiệm năng lượng, sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô. Nhật Bản cũng đang tích cực hỗ trợ Việt Nam về công nghệ, kinh nghiệm trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp và nông thôn.

Trên cơ sở mối quan hệ truyền thống tốt đẹp, cùng với quyết tâm và nỗ lực từ cả hai phía, chắc chắn quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam-Nhật Bản sẽ tiếp tục phát triển ngày càng toàn diện và sâu sắc vì lợi ích của nhân dân hai nước.

Quynh Anh