Xuất khẩu 2016: Kỳ vọng với nhiều khởi sắc

Năm 2016, Quốc hội giao cho ngành công thương nhiệm vụ tăng trưởng xuất khẩu 10%, đạt 178 tỷ USD và nhập siêu kiểm soát ở mức 5%. Đây là mục tiêu không quá khó, xuất khẩu sẽ được mở rộng cửa hơn nhờ việc Việt Nam một số hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương bắt đầu có hiệu lực.

XK 2015: Bước chậm lại để tạo đà

Xuất khẩu Việt Nam năm 2015 đã “lỡ hẹn” với kế hoạch tăng trưởng 10%. Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2015 ước khoảng 162 tỷ USD, tăng khoảng 8,1% so với năm 2014. 23 nhóm hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD. Nhập siêu năm 2015 được kiểm soát tốt, cả năm nhập siêu ước khoảng 3,17 tỷ USD, tương đương 2% của kim ngạch xuất khẩu.

Tuy nhiên giá trị xuất khẩu không như kỳ vọng, ông Trần Tuấn Anh, Thứ trưởng Bộ Công Thương lại có cái nhìn tương đối tích cực: “Dù không đạt mục tiêu nhưng kết quả này cũng thể hiện sự nỗ lực lớn của nền kinh tế. Nhất là đặt trong tương quan với các nền kinh tế lớn thì đây cũng là kết quả tích cực, đơn cử như Trung Quốc tăng trưởng âm về xuất khẩu, Indonesia cũng xuất khẩu âm 13,3%...”.

Thời gian qua, hầu hết các sản phẩm thế mạnh của Việt Nam đều gặp khó khăn do cung cầu trên thế giới. Giá dầu thô liên tục lập đáy mới, một số mặt hàng nông sản, khoáng sản liên tục sụt giảm cả về giá và quy mô xuất khẩu.

Xuất khẩu của nhóm hàng công nghiệp chế biến vẫn giữ vai trò quan trọng góp phần vào tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu chung. Kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này tăng trưởng khoảng 16,5% so với cùng kỳ, trong khi đó nhóm hàng nông sản, thủy sản, lâm sản và nhóm hàng nhiên liệu và khoáng sản giảm lần lượt là 7,6% và 45,4%.

Khu vực FDI tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao và đóng góp chủ yếu cho tăng trưởng xuất khẩu. Các mặt hàng có kim ngạch lớn và có tốc độ tăng trưởng cao chủ yếu do sự đóng góp chủ yếu của các doanh nghiệp FDI gồm điện thoại các loại và linh kiện, máy ảnh, máy quay phim và linh kiện, điện thoại các loại và linh kiện...

Về thị trường xuất khẩu, ước xuất khẩu vào thị trường Mỹ tăng 28,5% và chiếm tỷ trọng 20,6%; xuất khẩu vào thị trường EU tăng 24,2% và chiếm tỷ trọng 18,9%; xuất khẩu vào ASEAN tăng 4,5% và chiếm tỷ trọng 11,4%; xuất khẩu vào Nhật Bản tăng 14,9% và chiếm tỷ trọng 8,6%; xuất khẩu vào Trung Quốc tăng 14% và chiếm tỷ trọng 10,3% .

Mặc dù mức tăng trưởng xuất khẩu chưa như kỳ vọng, nhưng năm 2015 lại được đánh giá là năm đạt được kết quả hội nhập kinh tế quốc tế rất tích cực khi Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Liên minh kinh tế Á - Âu, Hàn Quốc; kết thúc đàm phán FTA với Liên minh châu Âu, kết thúc đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Cùng với việc hội nhập sâu rộng với AEC, Việt Nam đã có FTA với 55 nền kinh tế thế giới, trong đó có 17/20 đối tác G20 và 7/7 đối tác của G7… Kết quả trên sẽ tạo sức bật lớn cho xuất khẩu giai đoạn 5 năm tiếp theo mà bản lề là năm 2016.

Năm 2016: Khởi sắc hơn

Thứ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định, chỉ tiêu Quốc hội giao cho ngành Công Thương năm 2016 sẽ khả thi (xuất khẩu tăng 10% và nhập siêu kiểm soát ở mức 5%). Để hoàn thành nhiệm vụ này, biện pháp ứng phó với diễn biến thị trường là vấn đề được Bộ Công Thương đặt ra ngay từ những ngày đầu năm.

Ông Tuấn Anh cho hay, chiến lược phát triển bền vững trong thời gian tới sẽ tiếp tục ưu tiên, tăng cường mở rộng, nâng cao năng lực XK thông qua đa dạng hóa và mở rộng hơn nữa các nhóm ngành hàng XK bên cạnh việc nâng cao giá trị gia tăng. Bên cạnh đó, việc cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi hơn cho DN, thủ tục cấp phép thông thoáng, dễ dàng giúp DN tiết kiệm thời gian, chi phí làm cho hàng hóa cạnh tranh hơn.

Trong năm 2016, ngành nông nghiệp đặt mục tiêu tăng trưởng GDP toàn ngành đạt 3-3,5%; giá trị sản xuất tăng 3,5-4%; giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 31 tỷ USD.

Xuất khẩu tôm trong năm 2016 được dự báo là sẽ tăng trưởng tốt vì có thuận lợi về thuế đối với các thị trường chính như EU và Nhật Bản; trong khi đó, nhiều nước đối thủ chính như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia lại không tham gia TPP hay chưa có Hiệp định thương mại tự do với EU. Xuất khẩu tôm sang Mỹ cũng có thể tăng trở lại nhờ sự hồi phục kinh tế của quốc gia này.

Theo Hiệp hội Lương thực VN (VFA), hiện chỉ còn khoảng 500 nghìn tấn gạo cần giao cho các hợp đồng tập trung và 200 nghìn tấn hợp đồng thương mại mà các doanh nghiệp đã ký kết trong quý 1-2016. Các quốc gia nhập khẩu lớn như Philippines, Trung Quốc, Indonesia và Malaysia sẽ sớm ký hợp đồng nhập gạo để ổn định nguồn cung lương thực trong nước và đối phó với tác động hạn hán do El Nino gây ra. Hợp đồng còn nhiều và tồn kho thấp là điểm tích cực cho xuất khẩu gạo của VN năm 2016.

 Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của ngành da giày năm 2016 dự kiến đạt 15-20% so với năm 2015. Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đã ký kết, Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) sắp thông qua, AEC chính thức có hiệu lực… là những yếu tố tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của ngành Da giày. Khi EVFTA có hiệu lực cũng là thời điểm Việt Nam kết thúc thời gian được hưởng ưu đãi theo Quy chế GSP. Từ năm 2014, khi được hưởng ưu đãi GSP xuất khẩu giày dép của Việt Nam vào EU đã tăng trưởng tới 20%. EVFTA hấp dẫn hơn với đa phần các dòng thuế giảm về 0%, tạo đà tốt hơn cho xuất khẩu giày dép vào EU, mức tăng trưởng dự kiến khoảng 20-30%.

Hương Ly