Thắt chặt mối quan hệ nhiều mặt giữa Việt Nam- Hoa Kỳ

Nhận lời mời của lãnh đạo Việt Nam, Tổng thống Obama thăm chính thức Việt Nam từ ngày 22 đến 25-5. Chuyến thăm nhằm tăng cường quan hệ đối tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, là một thành tố quan trọng trong chính sách tái cân bằng tới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Hợp tác kinh tế, giao lưu nhân dân

Ông Daniel Russel, Trợ lý ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương cho biết, nhiều vấn đề quan trọng sẽ được Tổng thống thảo luận trong chuyến thăm này. Hợp tác về kinh tế là một lĩnh vực quan trọng. Việt Nam là thành viên của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam năng lực thực hiện hiệp định quan trọng này.

Một thành tố quan trọng khác trong chuyến thăm này là mở rộng hợp tác an ninh, bao gồm các hoạt động gìn giữ hòa bình quốc tế, hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, nâng cao khả năng nắm bắt tình hình thông tin trên biển và hợp tác đảm bảo an ninh hàng hải giữa VN và Hoa Kỳ.

Chuyến thăm cũng nhằm tăng cường các hoạt động hợp tác và giao lưu giữa nhân dân hai nước, trong đó có hợp tác đầu tư vào thế hệ trẻ Việt Nam thông qua Sáng kiến thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (YSEALI), thành lập Đại học Fulbright Việt Nam; Thảo luận với lãnh đạo Việt Nam về các giải pháp đối phó với các thách thức trong khu vực và toàn cầu. Hoa Kỳ đang hợp tác với Việt Nam đối phó với tác động của biến đổi khí hậu, hợp tác để thúc đẩy một trật tự khu vực dựa trên luật pháp quốc tế và tìm các giải pháp làm giảm tình hình căng thẳng ở Biển Đông, bảo đảm quyền lợi của các bên và luật pháp quốc tế được tôn trọng.

Đặc biệt, chuyến thăm cũng tăng cường sự hợp tác để giải quyết các “di sản” chiến tranh như tăng cường hợp tác rà phá bom mìn, tìm kiếm và hồi hương di hài quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh, cũng như cùng nhau hợp tác xử lý ô nhiễm dioxin, chẳng hạn như ở sân bay Đà Nẵng; Tiếp tục thảo luận và mở rộng hợp tác trong vấn đề quyền con người và cải cách pháp luật của Việt Nam. Đây là thành tố quan trọng trong mối quan hệ đối tác giữa hai nước.

Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ cùng Tổng thống Obama tham gia các cuộc họp chính thức với lãnh đạo Việt Nam để thảo luận các phương cách tăng hợp tác trong mối quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước. Nội dung trao đổi hợp tác giữa hai nước bao hàm nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, giao lưu giữa người dân với người dân, nhân quyền, an ninh đến các vấn đề khu vực và toàn cầu.

Những chuyến thăm ghi đậm dấu ấn

Đây là lần đầu tiên ông Obama thăm Việt Nam trong nhiệm kỳ 8 năm làm Tổng thống. Ông Obama cũng trở thành Tổng thống Hoa Kỳ thứ ba liên tiếp thăm Việt Nam.

Tháng 11/2000, Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton có chuyến thăm chính thức Việt Nam và là Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên tới Việt Nam, 25 năm sau khi chiến tranh kết thúc. Chuyến đi nhằm làm chuyển biến quan hệ giữa hai nước sau chiến tranh. Ông Clinton là người đã quyết định bỏ cấm vận, tiến tới bình thường hóa quan hệ hai nước năm 1995 và ký Hiệp định thương mại song phương.

Chuyến thăm của Tổng thống Bill Clinton đã tạo ra bước ngoặt lịch sử đưa quan hệ hai nước phát triển nhanh và thực chất, đưa Việt Nam và Hoa Kỳ trở thành những đối tác của nhau, góp phần xoa dịu nỗi đau chiến tranh ở cả hai nước, phục vụ thiết thực cho lợi ích của nhân dân hai nước và cho hòa bình, ổn định tại khu vực và thế giới.

Sáu năm sau, năm 2006, cũng vào tháng 11, đương kim Tổng thống Hoa Kỳ George W.Bush và phu nhân Laura Bush đã đến Việt Nam. Đây là chuyến thăm thứ hai của tổng thống Hoa Kỳ tới Việt Nam kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1995.

Các cuộc thảo luận giữa Tổng thống George W.Bush với lãnh đạo Việt Nam bao gồm nhiều vấn đề, từ tăng cường hợp tác song phương trong các lĩnh vực đầu tư, thương mại, an ninh, nhân đạo, viện trợ phát triển tới các vấn đề quốc tế như chống khủng bố.

Chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sau 40 năm chiến tranh, 20 năm bình thường hóa quan hệ, 3 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước được đông đảo nhân dân 2 nước quan tâm. Mặc dù triết lý chính trị khác nhau, hệ thống chính trị khác nhau; giữa hai nước còn tồn tại những khác biệt trong nhận thức về nhân quyền, tự do tôn giáo..., nhưng quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ những năm qua vẫn đạt những kết quả tốt đẹp. Theo Tổng thống Barack Obama, đó là do “lãnh đạo hai nước cùng hợp tác, dựa trên nền tảng vì lợi ích và hạnh phúc của nhân dân”. 

Còn theo Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, động lực quan trọng để thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ là những lợi ích chung mà hai nước cùng chia sẻ trên các bình diện song phương, khu vực và toàn cầu. Hai nước có nhiều tiềm năng, dư địa để tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, vì lợi ích và sự phát triển mỗi nước, đồng thời có lợi cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Với việc ký kết 14 văn kiện, thỏa thuận hợp tác trên các lĩnh vực và thông qua Tuyên bố tầm nhìn chung Việt Nam-Hoa Kỳ trong chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng,  hai bên đã định hướng phát triển quan hệ song phương trong thời gian tới, không ngừng làm sâu sắc và phong phú thêm quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước. Trong đó, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư là trọng tâm; hợp tác khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, y tế, môi trường... là điểm sáng, đầy tiềm năng; hợp tác về quốc phòng-an ninh cần được tăng cường với những bước đi phù hợp với lợi ích hai bên; hợp tác trong lĩnh vực nhân đạo cần được tiếp tục đẩy mạnh; giao lưu nhân dân là lĩnh vực quan trọng... 

Theo đó, Hiệp định hợp tác giữa Việt Nam và Ngân hàng Thế giới với tổng trị giá 507 triệu USD đã được thông qua. Cụ thể, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Bình đã ký kết với Axel Van Trotsenburg, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới các Hiệp định về 4 dự án vay vốn ưu đãi (IDA) của World Bank. Đồng thời, cho phép CitiBank mở ngân hàng 100% vốn nước ngoài tại Việt Nam.

Trong lĩnh vực giao thông, dự án phát triển giao thông xanh thành phố Hồ Chí Minh trị giá 124 triệu USD cũng được thông qua, góp phần nâng cao hiệu quả và phát triển hệ thống vận tải công cộng, chỉnh trang đô thị, bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Tp. HCM. Không chỉ vậy, hãng hàng không Vietjet đã cùng công ty Honeywell ký thỏa thuận hợp tác về thiết kế và chế tạo sản phẩm dữ liệu hàng không, đồng thời ký kết với công ty JP Morgan về tài trợ tín dụng xuất khẩu để mua máy bay mới.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Công ty Điện lực General Electric đã ký bản ghi nhớ hợp tác các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, vận hành nhà máy, quản lý doanh nghiệp và tối ưu hóa dịch vụ, phát triển điện gió tại Việt Nam. Tập đoàn Phú Cường và cơ quan phát triển Thương mại Hoa Kỳ cũng đã ký kết tài trợ dự án điện gió cho tập đoàn này. Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và Tập đoàn Murphy đã ký thỏa thuận hợp tác dầu khí với mục tiêu phát triển kinh doanh tại Việt Nam, Hoa Kỳ và các nước thứ 3.

Có thể thấy, quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã có nhiều bước phát triển nhanh chóng trong năm qua. Với kim ngạch thương mại hai chiều năm 2015 đạt 41,28 tỷ USD, Hoa Kỳ đã trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, chủ yếu là các mặt hàng nông nghiệp, linh kiện điện tử và hàng hóa tiêu dùng. Trong khi đó, các doanh nghiệp Hoa Kỳ cũng đã đầu tư nhiều hơn vào thị trường Việt Nam với 781 dự án đầu tư trực tiếp với tổng vốn đầu tư đạt trên 11,3 tỷ USD, đứng thứ 8 trên tổng 101 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam.

Quỳnh Chi