Nâng cao năng lực DNVVN Việt Nam: Khó vì thiếu kinh phí

Chính sách của Chính phủ luôn coi cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVVN) là động lực để phát triển để nền kinh tế cất cánh. Để làm được điều này các DNVVN cần áp dụng nhiều biện pháp khoa học kỹ thuật, nâng cao năng lực công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Đó cũng là nội dung chính tại Hội thảo “Nâng cao năng lực công nghệ của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong phát triển công nghiệp hỗ trợ: Kinh nghiệm của Nhật Bản và khả năng áp dụng cho Việt Nam”, do Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức mới đây tại Hà Nội.

Theo TS. Nguyễn Thị Tuệ Anh điều này đã được cụ thể hóa tại “Chiến lược Công nghiệp hóa của Việt Nam - Nhật Bản đến năm 2020, tầm nhìn 2030”. Tính đến mốc năm 2020, các ngành kinh tế của Việt Nam được ưu tiên phát triển sẽ đi đầu trong việc áp dụng công nghệ cao, công nghệ sạch gắn với đảm bảo tính hợp lý về điều kiện kinh tế của Việt Nam và đến năm 2030, các ngành được ưu tiên phát triển chủ yếu áp dụng công nghệ cao, công nghệ sạch, gắn với đảm bảo hợp lý về điều kiện kinh tế Việt Nam, v.v… Trong đó, việc áp dụng và học tập chia sẻ kinh nghiệm áp dụng mô hình Tổ chức công nghệ công lập nhằm hỗ trợ các DNVVN trong nâng cao năng lực công nghệ của Nhật Bản là điều cộng đồng DNVVN nên nghiên cứu, ứng dụng để học tập.

Ths. Ngô Minh Tuấn, Phó Trưởng ban Chính sách dịch vụ công (CIEM) cho biế, tính đến thời điểm hiện tại, Nhật Bản đã có đến 600 Trung tâm công nghệ công lập, trong đó có 130 Trung tâm hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp. Nhiệm vụ chính của các tổ chức này là cung cấp các dịch vụ tư vấn, thử nghiệm và nghiên cứu các lĩnh vực công nghệ, đào tạo nhân lực, chuyển giao công nghệ nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của các DNVVN. Đây có thể được xem là các mô hình sống, để các nhà lãnh đạo, quản lý DNVVN Việt Nam có thể rút ra những bài học kinh nghiệm áp dụng vào doanh nghiệp của mình từ các DNVVN Nhật Bản.

Cũng theo chiếc lược này, mới đây ngày 16/5, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020. Nội dung Nghị quyết chỉ ra, mục tiêu đến năm 2020, xây dựng doanh nghiệp Việt Nam có năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững, cả nước có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động, trong đó có các doanh nghiệp có quy mô lớn, nguồn lực mạnh. Khu vực tư nhân Việt Nam đóng góp khoảng 48 - 49% GDP, khoảng 49% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp khoảng 30 - 35% GDP. Năng suất lao động xã hội tăng khoảng 5%/năm. Hàng năm, có khoảng 30 - 35% doanh nghiệp Việt Nam có hoạt động đổi mới sáng tạo. Định hướng phát triển kinh tế lớn này của Chính phủ cho thấy, VN coi trọng vai trò là động lực kinh tế của cộng đồng doanh nghiệp, trong đó DNVVN là nhân tố hết sức quan trọng.

Tuy nhiên, theo Ths. Tuấn, mặc dù Chính phủ đặt kỳ vọng rất lớn, và ở Việt Nam hiện nay, ở cấp tỉnh/thành phố Trung ương cũng có rất nhiều các các tổ chức hỗ trợ DNVVN, điển hình như các Trung tâm hỗ trợ DNVVN (trực thuộc DPI), Trung tâm khuyến công (trực thuộc DOIT), Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng (trực thuộc DOST), v.v…. nhưng chưa có tổ chức nào chuyên về hỗ trợ chuyển giao công nghệ và phát triển công nghệ cho các DNVVN. Do đó, việc xây dựng các tổ chức có mô hình hoạt động giống như Trung tâm công nghệ công lập của Nhật Bản tại Việt Nam là đặc biệt quan trọng.

TS. Nguyễn Thị Tuệ Anh đánh giá, đối chiếu kinh nghiệm trong việc thành lập các tổ chức công nghệ hỗ trợ các DNVVN ở nhiều nước trong khu vực như của Trung Quốc và Thái Lan cho thấy, Trung Quốc được đánh giá là 1 trong những quốc gia khá thành công trong việc phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, góp phần xây dựng cứ điểm sản xuất nhiều mặt hàng xuất khẩu (như ôtô, xe máy, hàng điện tử, v.v…). Việc thành lập các tổ chức công nghệ hỗ trợ DNVVN ở Thái Lan lại chưa được thành công. Chính thực tiễn của các quốc gia đi trước trong khu vực như Trung Quốc, Thái Lan là điều Việt Nam cần thận trọng khi triển khai kế hoạch trên. Bởi xuất xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và nhu cầu của các DNVVN về việc phát triển công nghệ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế, việc thành lập các tổ chức công nghệ hỗ trợ DNVVN là rất đúng đắn cần thiết. Tuy nhiên, cũng phải đặt vào bối cảnh, kinh phí hạn hẹp của chính quyền địa phương nên việc tổ chức thành lập, thực hiện trong nhiều trường hợp là lực bất tòng tâm, dẫn đến khó khả thi. Do đó, các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách cần nghiên cứu, chỉ ra một mô hình phù hợp, tối ưu nhất cho điều kiện của Việt Nam.

Anh Phương