VCCI góp ý Luật DNNVV: Hỗ trợ nhưng không bóp méo thị trường

Theo đánh giá của Phòng Thương mại và Công nghiệp VN (VCCI), Luật về DNNVV phải giải quyết được những vấn đề phát triển của doanh nghiệp liên quan đến quy mô kinh doanh mà các luật khác chưa giải quyết được. Các công cụ chính sách cần giảm nguy cơ “bóp méo thị trường”, tạo thuận lợi cho DNNVV tiếp cận các nguồn lực như vốn, đất đai, mặt bằng sản xuất, nguồn tài chính, công nghệ….

VCCI đã tiến hành tập hợp các ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp đối với dự thảo Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Đồng thời, ngày 11/7/2016 vừa qua, VCCI đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Hội thảo “Dự thảo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa: Dưới góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp” tại Hà Nội thu hút hàng trăm doanh nghiệp, hiệp hội, chuyên gia đến tham dự và nhận được nhiều ý kiến có chất lượng.

Hỗ trợ nhóm có khả năng bứt phá

VCCI cho rằng, Nhà nước đặt vấn đề tạo môi trường bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực và tiếp cận thị trường giữa DNNVV và DN ...Đây chính là thách thức lớn nhất trong quá trình dự thảo Luật này.

Dự thảo luật đưa ra một số các ưu đãi dựa trên điều kiện giả định mà chưa đánh giá hết được rằng với các ưu đãi như vậy thì doanh nghiệp có thay đổi quyết định đầu tư của mình như người làm chính sách mong đợi hay không. Ngoài ra, với các thủ tục hành chính như hiện nay, chi phí để tiếp cận sự hỗ trợ cũng khá cao do “phần hỗ trợ chi phí” của Nhà nước thường được giải ngân qua Kho bạc Nhà nước hoặc theo quy định của Luật Ngân sách, rất cứng nhắc trong khi phần chi phí còn lại được điềuchỉnh theo cơ chế thị trường.

Cần lưu ý rằng , một khi nhà nước trực tiếp “hỗ  trợ một phần chi phí” và nếu mà đó là hỗ trợ trực tiếp cho DNNNVV thì  tức là đã  can thiệp trực tiếp vào quá trình cung cấp dịch vụ và sẽ làm méo mó thị trường.

VCCI đánh giá, dự thảo Luật hỗ trợ DNNVV đã xây dựng được một số giải pháp với cách tiếp cận tương đối phù hợp, theo hướng: Thứ nhất, hỗ trợ DNNVV dễ dàng trong tiếp cận các nguồn lực đầu vào và đầu ra  nhưvốn, các khoản tín dụng, mặt bằng sản xuất, công nghệ, nguồn nhân lực, thị trường.  Thứ hai, chương trình hỗ trợ với các mục tiêu cụ thể nhằm hướng DNNVV phát triển ở những ngành Việt Nam có lợi thế cạnh tranh, phù hợp với quá trình tái cấu trúc kinh tế.

Hai nhóm giải pháp chính này sẽ bổ trợ cho nhau, một mặt giúp cho DNNVV nói chung đông về số lượng nhưng cũng đồng thời lớn lên về quy mô để có thể đủ sức tồn tại và cạnh tranh. Mặt khác, hỗ trợ tập trung vào một nhóm các doanh nghiệp có năng lực bứt phá, phát triển dựa vào đổi mới sáng tạo, phù hợp với cấu trúc của nền kinh tế hiện đại, và điều này có thể thực hiện được thông qua một số Chương trình hỗ trợ cụ thể. Tuy nhiên cần xem xét để cân đối với các chương trình hiện có, tránh chồng chéo hoặc hỗ trợ dàn trải.

Cải thiện môi trường kinh doanh, cải cách hành chính

Theo VCCI,  quy định tại Khoản 2 Điều 9 Dự thảo, sẽ khó phát huy được hiệu quả, ở điểm:

Quy định theo cách hiện tại có thể được hiểu, nếu trong Luật có các quy định có tính chất phân biệt đối xử về điều kiện kinh doanh, tiếp cận các nguồn lực dựa trên các tiêu chí về quy mô kinh doanh thì các quy định này sẽ là “hợp pháp”. Thực tế thì các điều kiện kinh doanh có tính chất như trên được quy định khá nhiều ở trong Luật và văn bản cấp dưới Luật, nhiều trường hợp trong đó chưa đảm bảo tính hợp lý.Kiểm soát việc phân biệt đối xử về điều kiện kinh doanh, về tiếp cận các nguồn lực dựa trên các tiêu chí về quy mô kinh doanh chỉ giới hạn ở cấp văn bản dưới luật là chưa hợp lý và có thể khiến cho quy định này trở nên không hiệu quả.

Theo quy định của Luật Đầu tư thì việc kiểm soát đặt ra quy định về điều kiện kinh doanh (phù hợp với các mục tiêu quy định tại Luật Đầu tư) không chỉ giới hạn trong các văn bản dưới luật mà kiểm soát cả việc soạn thảo và ban hành các đạo luật.

Ngoài ra, lưu ý rằng việc phân biệt đối xử dựa trên quy mô nhưng theo hướng đơn giản, thuận tiện hơn cho DNNVV (ví dụ như DNNVV thì tần suất kê khai thuế theo nửa năm, thay vì theo quý như doanh nghiệp lớn) thì nên cho phép và khuyến khích.

Vì vậy, để đảm bảo tính hiệu quả và hợp lý của quy định này, VCCI đề nghị Ban soạn thảo sửa đổi Điều 9 theo phướng, “cấm ban hành các quy định phân biệt đối xử về điều kiện kinh doanh, tiếp cận các nguồn lực dựa trên các tiêu chí về quy mô kinh doanh không phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư năm 2014, trừ khi những quy định này tạo thuận lợi cho các DNNVV”

Điều 10, về hỗ trợ tiếp cận tín dụng, theo kiến nghị của VCCI cần sửa tiêu đề thành: “Về hỗ trợ tiếp cận nguồn tài chính”. Bởi vì tiếp cận tín dụng chỉ là một trong các hình thức huy động vốn. DNNVV có thể tiếp cận nguồn vốn thông qua các quỹ đầu tư, thuê mua tài chính, qua thị trường chứng khoán…

Dự thảo đề cập việc Nhà nước sẽ cấp vốn cho ngân hàng thương mại để hỗ trợ cho vay các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, Dự thảo chưa chỉ rõ được Nhà nước sẽ cấp vốn trong trường hợp nào bởi các tiêu chí để các ngân hàng thương mại nhận khoản vốn này được chỉ ra trong Dự thảo còn chung chung. Tương tự, quy định “Doanh nghiệp nhỏ và vừa được ưu tiên tiếp cận các nguồn vốn tín dụng chính sách của nhà nước để phục vụ sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật”. Quy định chưa làm rõ “Ưu tiên” như thế nào?

Thêm nữa, cần bổ sung giải pháp đa dạng hóa các hình thức hỗ trợ DNNVV thông qua phát triển các Quỹ đầu tư tư nhân.

Lê Minh