Doanh nhân Việt muốn đạt chuẩn mực toàn cầu

 “Kinh tế số, sự đảo chiều của những lợi thế kinh doanh và các nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh đang là những điều kiện vô cùng thuận lợi để doanh nhân Việt Nam đạt tới chuẩn mực toàn cầu” – Đó là điều mà TS Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chia sẻ trong Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10) năm 2016.

– Thưa ông, chưa có năm nào doanh nghiệp (DN), doanh nhân Việt Nam trở thành mục tiêu phục vụ, đối tượng hỗ trợ rõ nét như năm nay?

Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc liên tục nhắc đến yêu cầu tạo mọi điều kiện thuận lợi cho DN hoạt động. Các bộ, ngành căng mình trong các hoạt động rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách…

Cộng đồng DN cũng vậy, cũng căng mình trong các kế hoạch tái cơ cấu, đổi mới để khai thác, tận dụng các cơ hội mới từ môi trường kinh doanh đang ngày càng thuận lợi, từ việc gỡ bỏ các điều kiện kinh doanh.

Điều tôi muốn nhấn mạnh, đó là sự trở lại của niềm tin kinh doanh trong cộng đồng DN, doanh nhân. Số DN thành lập mới đang tăng ở mức kỷ lục, trung bình khoảng 9.000 DN mới thành lập một tháng. Nhiều khả năng năm nay sẽ lập kỷ lục 100.000 DN mới thành lập trong một năm. Trong số này, đã có những DN khởi nghiệp sáng tạo, DN công nghệ…

Đặc biệt, đây cũng là năm DN, doanh nhân tham gia nhiệt tình và rất có trách nhiệm vào các hoạt động xây dựng, phản biện chính sách. Nhìn vào tốc độ góp ý chính sách mà VCCI đã và đang thực hiện, nhất là 2 tháng tham gia với các bộ, ngành, Chính phủ hoàn tất 50 dự thảo Nghị định về điều kiện kinh doanh, việc phát hiện và đề xuất bãi bỏ điều 292 của Bộ Luật Hình sự… sẽ thấy rõ trách nhiệm của cộng đồng DN Việt Nam.

Nếu DN, doanh nhân không đặt niềm tin vào các cam kết và quyết tâm cải thiện môi trường kinh doanh của Chính phủ, tôi tin là sẽ không có được bức tranh DN Việt Nam tích cực như vậy. Tất nhiên, mọi sự thay đổi sẽ không thể có ngay trong ngày một ngày hai, nhưng với người kinh doanh, niềm tin là cơ sở quan trọng nhất để các kế hoạch đầu tư – kinh doanh được thực hiện.

Đây chính là món quà mà cộng đồng DN, doanh nhân Việt Nam muốn gửi tặng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong Ngày doanh nhân Việt Nam.

–  Nhưng mục tiêu chuẩn mực toàn cầu không phải bây giờ doanh nhân Việt Nam mới đặt ra, thưa ông?

Vấn đề ở đây là chuẩn mực toàn cầu nào. Sự vận động của cuộc cách mạng công nghiệp số đang tạo ra những thay đổi rất lớn trong dòng chảy thương mại toàn cầu, thậm chí đang thúc đẩy sự đổi chiều của các dòng thương mại, đầu tư. Nếu chậm nhìn nhận vấn đề này, không chỉ DN, doanh nhân Việt Nam mà cả nền kinh tế Việt Nam sẽ lại bị chậm chân với thế giới.

Chặng đường lớn lên khu vực DN tư nhân – động lực phát triển của nền kinh tế đang nằm trong tay của từng công chức.

Tôi còn nhớ chỉ năm trước thôi, khi chúng ta bàn về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), chúng ta vẫn nhắc tới cơ hội của da giày, dệt may khi các rào cản thuế quan được gỡ bỏ. Thậm chí, khu vực này còn được trông đợi sẽ là nơi trú chân của dòng lao động chuyển từ khu vực nông nghiệp ra trong giai đoạn tái cơ cấu nông nghiệp sẽ mạnh hơn.

Song tình thế mới đang thay đổi. Nhiều DN ở các nước đang phát triển đang lên kế hoạch quay dòng đầu tư về các thị trường tiêu thụ lớn, thay vì đến các nước đang phát triển để tận dụng nguồn lao động giá rẻ. Lý do là sự phát triển của công nghệ đang làm thay đổi phương thức, cách thức sản xuất các ngành sử dụng nhiều lao động. Tập đoàn Khoa học Kỹ thuật Hồng Hải (Foxconn) – Tập đoàn quy mô lớn nhất thế giới trong lĩnh vực điện tử, công nghệ thông tin và máy tính vừa rồi đã công bố sử dụng 6 vạn cánh tay máy trong các nhà máy của họ ở Trung Quốc, nghĩa là từng đó người lao động không có việc làm….

Việt Nam sẽ chịu tác động nếu không có sự chuẩn bị, nếu vẫn trông vào nguồn nhân lực giá rẻ, năng suất lao động thấp. Xu thế hội nhập mới đang đòi hỏi những chuẩn mực mới, những sự định vị mới trong lợi thế cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.

– Trong bối cảnh này, DN Việt Nam hẳn phải định vị lại mình trong dòng chảy mới của nền kinh tế thế giới, thưa ông?

Lợi thế cạnh tranh của Việt Nam phải được định vị lại. Đương nhiên các DN cũng sẽ phải nghiên cứu và xác định hướng đi tới đây. Điều tôi muốn nhấn mạnh là tôi đã nhìn thấy sự chuyển động của các doanh nhân Việt Nam, chứ không chỉ là các kế hoạch cho tương lai.

Nhiều DN lớn đã đổ tiền đầu tư vào nông nghiệp, du lịch. Các DN khởi nghiệp trong các ngành sáng tạo tăng mạnh.

Tôi đã thấy giới trẻ khởi nghiệp không tìm cách bám thành phố như trước, họ đã về quê, trồng nấm, làm thực phẩm sạch…

Như tôi đã nói, cuộc cách mạng công nghệ, sự phát triển của kinh tế số đang xóa đi những rào cản truyền thống, khiến các DN nhỏ có thể lớn nhanh hơn, có nhiều lợi thế hơn. Nguyên tắc kẻ lớn là kẻ mạnh trong kinh doanh đang dần bị thay thế bởi sức sáng tạo và sự chuyên nghiệp.

Cộng đồng doanh nhân Việt Nam không còn con đường nào khác để tồn tại và phát triển là phải vươn tới sự chuyên nghiệp, sự sáng tạo và chuẩn mực mới của kinh tế toàn cầu.

– Nhưng để làm được điều này, DN Việt Nam cần có môi trường, có hệ sinh thái thuận cho đổi mới và sáng tạo, thuận cho các quyết định dịch chuyển dòng vốn đầu tư vào các lĩnh vực kinh doanh mới, thưa ông?

Đúng vậy. Đây là điều mà cộng đồng DN, doanh nhân đang trông đợi ở Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương. Đặc biệt, chúng tôi kỳ vọng vào việc thực hiện Nghị quyết 35/2016/NQ-CP về hỗ trợ phát triển DN đến năm 2020 đang được Thủ tướng Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ từ Trung ương tới các địa phương. Chưa một nghị quyết nào mà Thủ tướng lại quyết liệt và quyết tâm thực hiện bằng được các mục tiêu đã đặt ra đến vậy.

– Nhiều người cũng hỏi tôi là trong bối cảnh kinh tế mới, DN, doanh nhân nên làm gì?

Quan điểm của tôi là DN, doanh nhân luôn biết phải làm gì, vì thể chế nào doanh nhân đó. Trong một môi trường minh bạch, liêm chính, các hoạt động sản xuất kinh doanh đúng pháp luật được bảo vệ, thì DN cũng sẽ liêm chính, sẽ làm thật.

Nói một cách khác, Chính phủ liêm chính, chính phủ kiến tạo, đồng hành, DN cũng không thể 70% thời gian đi quan hệ, chỉ dành 30% cho làm ăn như trước. Môi trường kinh doanh minh bạch sẽ tạo ra thước đo mới cho cộng đồng DN, doanh nhân Việt Nam, đó là năng lực kinh doanh thực sự, đó là chuẩn mực toàn cầu.

Tất nhiên, muốn làm thật thì phải học, thể chế chính sách hay đổi thì học để làm đúng, nắm được xu hướng hội nhập, xu hướng của khoa học thế giới để có chiến lược tầm nhìn tổ chức quản trị có hiệu quả…

Thậm chí, phải học cả văn hóa kinh doanh vì doanh nhân là người của xã hội, chọn cuộc sống phục vụ xã hội chứ không đơn giản là vì sự giàu có của bản thân. Có lẽ khoảng cách lớn nhất giữa doanh nhân Việt Nam với các doanh nhân thế giới là văn hóa, là tính chuyên nghiệp chứ không hẳn là kiến thức, năng lực kinh doanh…

Nhưng cũng thú thật, chặng đường này còn dài. Nhiều DN vẫn chia sẻ với tôi là từ ngày bước vào kinh doanh, họ toàn phải đi xin, xin để được kinh doanh, để được thực hiện quyền của mình mà Hiến pháp đã quy định. Thậm chí, có DN chết vì cơ chế chứ không phải vì cạnh tranh trên thị trường.

Nghĩa là chặng đường vươn tới chuẩn mực quốc tế của DN sẽ còn khó khăn nếu môi trường kinh doanh vẫn không tiên liệu được, vẫn dựa vào sự tùy hứng của các công chức – Nghĩa là chặng đường lớn lên khu vực DN tư nhân – động lực phát triển của nền kinh tế đang nằm trong tay của từng công chức.

 – Xin cảm ơn ông!

Huy Nguyễn thực hiện (DDDN)