Tín dụng tăng nóng: Lo vốn tập trung vào hạ tầng, bất động sản

15:22:18 | 13/6/2017

Tăng trưởng GDP của Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng, vốn tăng đồng nghĩa đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng CPI của nền kinh tế. GDP trong quý 1/2017 chỉ tăng 5,1%, mức tăng thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây trong khi tín dụng tăng kỷ lục trong vòng 8 năm qua.

Tiếp tục nới lỏng tiền tệ
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5/2017, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu NHNN tăng trưởng tín dụng vượt kế hoạch (18%). Trong bối cảnh giải ngân vốn đầu tư công tăng trưởng chậm, việc Chính phủ “đẩy” vốn tín dụng sẽ giúp kích thích tăng trưởng kinh tế và cũng tạo cơ hội để ngân hàng mở rộng cho vay.

Điều đáng chú ý là chỉ đạo của Thủ tướng đưa ra sau khi một loạt NHTM báo cáo về mức tăng trưởng tín dụng kỷ lục kể từ đầu năm nay, đặc biệt trong vòng 2 tháng trở lại đây. Theo số liệu của NHNN tại cuộc họp thường kỳ của Chính phủ trong tháng 4/2017, tín dụng của toàn hệ thống tính đến ngày 20/4/2017 tăng trưởng 4,86% so cuối năm 2016. Tiếp đó, trong cuộc đối thoại giữa cộng đồng doanh nghiệp và Thủ tướng Chính phủ diễn ra ngày 17/5/2017, Thống đốc NHNN cho biết tín dụng của toàn hệ thống tính đến hết ngày 28/4/2017 tăng 5,76% so với đầu năm 2017. Trong đó, tín dụng bằng VND và ngoại tệ lần lượt tăng 5,87% và 4,64%. Như vậy, chỉ trong vòng 8 ngày, toàn hệ thống ngân hàng ghi nhận mức tăng trưởng 0,9%. Và số liệu mới nhất, đến ngày 25/5, tín dụng tăng trưởng 6,53%, cao nhất trong 8 năm qua. Một số NH như ACB, Vietcombank, LienVietPostBank…, tăng trưởng tín dụng dao động từ 8,3% đến 11%/năm từ đầu năm đến nay.

Nhìn vào điều hành của Chính phủ có thể nhận thấy hướng nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng. Báo cáo mới đây của Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) nhận định, với tình hình lạm phát hiện nay, khả năng NHNN sẽ nới lỏng tiền tệ ở mức vừa phải. Theo đó, nếu lạm phát các tháng tới tiếp tục trong vòng kiểm soát, NHNN có thể sẽ nới thêm 1-2% tăng trưởng tín dụng so với mục tiêu ban đầu, nhằm hỗ trợ tăng trưởng trong bối cảnh GDP đạt mức khá thấp trong quý I/2017.

Vốn tăng, CPI không tương xứng
GDP trong quý 1/2017 chỉ tăng 5,1%, mức tăng thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây trong khi tín dụng tăng kỷ lục trong vòng 8 năm qua.Tín dụng tăng trưởng nhanh trong khi GDP lại tăng trưởng thấp, phần nào cho thấy có thể tín dụng đang được phân bổ phần lớn vào những lĩnh vực mang lại giá trị gia tăng thấp.

Tốc độ tăng trưởng không cao tương xứng kỳ vọng, vì vậy các chuyên gia kinh tế đặc vấn đề: tín dụng đang được phân bổ chủ yếu vào lĩnh vực nào của nền kinh tế? Mặt khác, dù tăng trưởng chậm lại, song đến nay, dư nợ tín dụng công nghiệp và xây dựng vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các lĩnh vực của nền kinh tế. Tính đến cuối năm 2016, tổng dư nợ tín dụng công nghiệp và xây dựng là hơn 1,7 triệu tỷ đồng, gấp 3 lần tín dụng nông, lâm, thủy sản. Những con số này cho thấy vốn ngân hàng đang đổ nhiều vào hạ tầng đường xá và xây dựng, bất động sản.

Một vấn đề khác việc nới lỏng tiền tệ trong khi nợ xấu vẫn chưa được xử lý thực chất gây nên mối lo nợ xấu sẽ tiếp tục phình to thay vì được xử lý triệt để dần dần. Giới chuyên gia cảnh báo, cần kiểm soát chặt dòng chảy của tín dụng. Dòng tiền NH vào bất động sản có thể núp dưới hình thức cho vay tiêu dung, bong bóng bất động sản có thể xảy ra, gây thêm một lớp nợ xấu mới. Cơn sốt đất nền diễn ra tại TP.HCM như một lời cảnh báo trước sự hậu thuẫn của tín dụng vào nhà đất thay vì đổ vào lĩnh vực sản xuất.

Về vấn đề này, lãnh đạo NHNN cho biết: NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng phải kiểm soát tỷ lệ vốn ngắn hạn/ trung dài hạn, cho vay lĩnh vực bất động sản, các khoản tín dụng cho vay Dự án BT và BOT ngành giao thông. NHNN đã tăng cường quản lý thông qua việc ban hành Thông tư 06/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 36/2014/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của TCTD, chi nhánh NH nước ngoài; hay Thông tư số 41/2016/TT-NHNN quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với NH, chi nhánh NH...

Nhưng để quản lý rủi ro được hiệu quả, thì chất lượng tín dụng phải được kiểm soát chặt chẽ. việc kiểm soát rủi ro, đo lường mức an toàn của tín dụng hiện tại là điều không dễ, nằm ở khâu thẩm định tài sản đảm bảo của các NH là bất động sản. Trong khi đó, thị trường BĐS là một thị trường lên xuống thất thường, đầy biến động và rủi ro đối với các khoản vay của NH, trong khi nợ xấu còn rất lớn, chưa có hướng xử lý dứt điểm.

Lê Minh