Thúc đẩy triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam

Nền kinh tế tuần hoàn sẽ mở ra cơ hội kinh doanh trị giá 4,5 nghìn tỷ USD đến năm 2030, tạo ra hàng trăm triệu việc làm mới, giúp doanh nghiệp giảm bớt các rủi ro đến từ việc khan hiếm nguyên liệu và biến động giá tài nguyên đồng thời góp phần hiện thực hóa Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững.

Đó là nhận định của ông Nguyễn Quang Vinh – Tổng thư ký VCCI kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD).

Nguy cơ thảm họa “ô nhiễm trắng”

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, chỉ tính riêng 2 thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và túi nilon/ngày. Đáng chú ý, lượng chất thải nhựa và túi nilon cả nước chiếm khoảng 8-12% trong chất thải rắn sinh hoạt.

Nếu trung bình khoảng 10% lượng chất thải nhựa và túi nilon không được tái sử dụng mà thải bỏ hoàn toàn thì lượng chất thải nhựa và túi nilon thải bỏ xấp xỉ khoảng 2,5 triệu tấn/năm, đây là gánh nặng cho môi trường, thậm chí dẫn tới thảm họa "ô nhiễm trắng”.

Ngoài ra, thống kê của Bộ Tài nguyên Môi trường còn cho thấy lượng cChất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên toàn quốc khoảng 68.000 tấn/ngày, tỷ lệ thu gom hiện nay tăng lên cả ở đô thị (85%) và nông thôn (40-55%). Lượng chất thải rắn công nghiệp thông thường phát sinh khoảng 8,1 triệu tấn/năm, chưa bao gồm tro, xỉ, thạch cao phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện, hóa chất, phân bón (ước tính khoảng 17 triệu tấn/năm) và đất, đá thải từ ng thải từ ngành công nghiệp khai th nh công nghiệp khai thác khoáng sản.

Báo cáo cũng nêu rõ, hiện nay, hầu hết tại các tỉnh/thành phố, chất thải rắn công nghiệp đã được thu gom, tái chế. Tuy nhiên các hoạt động này mang tính tự phát, quy mô nhỏ. Công nghệ sản xuất của các hộ sản xuất thường lạc hậu, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Ông Andrew Thomas Mangan, Giám đốc điều hành Hội đồng Doanh nghiệp vì sự Phát triển Bền vững Hoa Kỳ (US BCSD) cho biết trong năm 2015, Việt Nam phát sinh khoảng 27 triệu tấn chất thải. Con số này vẫn tăng lên hàng năm. Hiện nay, 70% bãi xử lý chất thải ở Việt Nam không được xếp là bãi chôn lấp hợp vệ sinh.

Mặt khác, muốn biến chất thải thành nguyên vật liệu giá trị, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc kiểm soát, xây dựng cơ sở dữ liệu, phân phối cho nguyên liệu thứ cấp. Nhà đầu tư lại khó tiếp cận nguồn nguyên liệu cũng như khó đánh giá, kiểm soát thông tin về nguồn nguyên liệu tại Việt Nam.

Bà Regula Schegg, Giám đốc điều hành khu vực châu Á Circulate Capital cho biết, hiện có khoảng 150 triệu tấn nhựa đang trôi nổi trên đại dương và mỗi năm số rác thải nhựa này tăng thêm khoảng 8 triệu tấn. Theo Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Châu Á cần khoảng 26 nghìn tỉ USD để cải thiện toàn bộ cơ sở hạ tầng từ năm 2016 đến năm 2030. Tuy nhiên, chúng ta có thể giảm 45% lượng nhựa thông qua cải thiện quản lý và tái chế chất thải tại Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam và Thái Lan.

Triển khai hành động

Theo ông Nguyễn Quang Vinh, 3 năm gần đây, số lượng DN trên thế giới đã quan tâm đến sáng kiến, mô hình kinh doanh nền kinh tế tuần hoàn tăng lên rất nhiều. Tuy nhiên tại Việt Nam, nền kinh tế tuần hoàn vẫn là khái niệm mới đối với các DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa. Điều này không chỉ khiến DN gặp rủi ro đến từ việc khan hiếm nguyên liệu và biến động giá tài nguyên mà còn ảnh hưởng đến chiến lược tăng trưởng xanh, bền vững của quốc gia.

Ông Andrew Thomas Mangan đánh giá cao và kỳ vọng VBCSD/VCCI trong việc thực hiện Dự án Thị trường nguyên vật liệu thứ cấp – nơi các nhà sản xuất có thể mua, bán và trao đổi các thiết bị, nguyên vật liệu phù hợp với nhu cầu sử dụng. Qua đó, giúp tận dụng tối đa các nguồn nguyên liệu vẫn còn giá trị sử dụng, giảm thiểu tác động môi trường tiêu cực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam một cách bền vững hơn.

Mới đây, nhóm làm việc về nền kinh tế tuần hoàn Việt Nam trong khuôn khổ Chương trình thúc đẩy triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam đã ra mắt. Nhóm có sự tham gia của đại diện Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, Bộ Tài nguyên và môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, AES-VCM Mông Dương, Công ty TNHH BHNT Prudential Việt Nam, Công ty CP chăn nuôi C.P Việt Nam.

“Đây là nhóm mở, bao gồm các chuyên gia, hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp cùng hợp tác chặt chẽ, nhằm đưa ra các khuyến nghị về mặt chính sách, thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tuần hoàn vào sự phát triển, không chỉ có đóng góp về mặt kinh tế, xã hội và mà còn góp phần bảo vệ môi trường”, ông Vinh cho biết.

Hương Ly