Tiềm năng lớn trong hợp tác thương mại, đầu tư giữa Việt Nam- Italia

Trải qua hơn 46 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam- Italia (23/3/1973 – 23/3/2018) và 5 năm triển khai quan hệ Đối tác chiến lược (2013 - 2018), quan hệ trên tất cả các lĩnh vực chính trị - ngoại giao, thương mại - đầu tư, văn hóa - giáo dục, khoa học- công nghệ, an ninh - quốc phòng giữa 2 nước đã có bước phát triển mạnh mẽ.

Italia - Thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân trong buổi tiếp Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia Enzo Moavero Milanesi đầu tháng 5 vừa qua đã đánh giá, tiềm năng hợp tác giữa Việt Nam và Italia còn rất lớn, nhất là trong lĩnh vực thương mại - đầu tư. Italia có thế mạnh về sản xuất công nghiệp, đặc biệt về cơ khí chế tạo và công nghệ cao, phát triển hạ tầng - giao thông, năng lượng. Đây là những lĩnh vực Việt Nam có nhu cầu hợp tác.

Các số liệu mới nhất của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy, tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Italia đạt gần 5 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Italia trong quý I/2019 có quy mô khá, chiếm gần 1,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, đứng thứ 15 trên thế giới; trong đó, Italia đứng thứ 4 trong các nước khối EU.

So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Italia quý I năm nay tăng khá cao, tới 90,6%, gấp nhiều lần so với tốc độ tăng tương ứng của tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước (5,3%). Mức tăng lên đến 436,3 triệu USD, chiếm 14,7% tổng mức tăng tương ứng của tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Italia 2 năm gần đây tuy không đạt kỷ lục như năm 2016 (đạt 3,27 tỷ USD), những cũng đang có tín hiệu tăng trưởng trở lại (năm 2017 đạt 2,74 tỷ USD, năm 2018 đạt 2,9 tỷ USD).

Việt Nam xuất khẩu sang Italia nhiều mặt hàng, trong đó có những mặt hàng có kim ngạch lớn và tăng so với cùng kỳ năm trước như:  điện thoại các loại và linh kiện; cà phê; máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; giày dép; phương tiện vận tải và phụ tùng; dệt may; sắt thép…

Đáng chú ý, tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng tương ứng của cả nước cao nhất và cao hơn tỷ trọng chung là cà phê (8,7%), tiếp đến là sắt thép (3,1%), điện thoại và linh kiện, phương tiện vận tải và phụ tùng (cùng chiếm 2,8%). Các mặt hàng chiếm tỷ trọng cao hơn tỷ trọng chung còn có thủy sản (2,2%), túi xách, ví, va li, mũ, ô dù (1,9%), hạt điều (1,8%)…

Trong quan hệ buôn bán giữa Việt Nam với Italia, Việt Nam ở vị thế xuất siêu, với mức xuất siêu khá cao (năm 2010 là 158 triệu USD, năm 2015 là 1.396 triệu USD, năm 2018 là 1.130 triệu USD, 3 tháng năm 2019 là 446 triệu USD). Nếu 3 quý còn lại xuất siêu cũng bình quân đạt được mức này, thì cả năm nay sẽ vượt năm trước và vượt cả kỷ lục trước đây.

Trước thực tế trên, quy mô của kim ngạch xuất khẩu sang Italia sẽ có tác động lớn đến tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Nếu Hiệp định EVFTA được phê duyệt và đưa vào thực hiện, mức thuế suất được giảm thiểu và sức cạnh tranh hàng xuất khẩu của Việt Nam được tăng lên thì quy mô xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường này nói riêng và toàn khối EU nói chung sẽ cao hơn nữa.

Nhiều lợi thế thu hút đầu tư nước ngoài

Đầu tư trực tiếp của Italia vào Việt Nam hiện đứng thứ 31 trong số 126 nước và vùng lãnh thổ, với tổng số vốn đầu tư đạt 389 triệu USD.

Theo Chủ tịch ICHAM Việt Nam Michele D’Arcole, trong những năm gần đây, Việt Nam đã có sự tăng trưởng tích cực cả về sản phẩm công nghiệp lẫn thu hút đầu tư nước ngoài. Trong số các nước thuộc ASEAN, Việt Nam có nhiều lợi thế về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Ông Michele D’Arcole cho rằng, sự ổn định chính trị là lợi thế lớn nhất của Việt Nam. Điều này sẽ giúp các nhà đầu tư yên tâm khi thực hiện các dự án đầu tư trên lãnh thổ Việt Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam có tới khoảng 60% dân số trong độ tuổi lao động và đây là điều kiện cơ bản cho bất kỳ nhà đầu tư nào muốn tìm kiếm nguồn nhân lực trẻ, chất lượng cao, được đào tạo và có kỹ năng hợp tác trong làm việc nhóm.

Giá nhân công thấp cũng là lợi thế có tính cạnh tranh cao của Việt Nam. Hiện Việt Nam đang thúc đẩy việc đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư nước ngoài.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang thúc đẩy thực hiện các biện pháp nhằm tạo lợi thế cạnh tranh một cách đồng bộ trên nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghệ cao, năng lượng tái tạo, các lĩnh vực liên quan đến khoa học công nghệ ….

Đánh giá mức độ quan tâm của các doanh nghiệp Italia đối với thị trường Việt Nam, ông Michele cho biết, phía Italia thực sự rất quan tâm trước việc Hiệp định EVFTA sẽ có hiệu lực trong thời gian sắp tới. Bởi doanh nghiệp Italia sẽ có rất nhiều cơ hội hợp tác với Việt Nam trong những lĩnh vực mà Italia có thế mạnh một khi Hiệp định EVFTA được phê chuẩn và có hiệu lực.

Được biết, nhiều mặt hàng xuất khẩu chính của Italia như máy móc, thiết bị, hàng da, hóa dược phẩm, dệt may và thực phẩm… có thể được hưởng lợi rất nhiều từ Hiệp định. Hơn nữa, các công ty lớn của Italia đều hài lòng với thị trường Việt Nam. Họ đã tăng dần đầu tư ban đầu và xác định lựa chọn Việt Nam là nơi sản xuất và là trung tâm cho các thị trường trong khu vực. 

Tham tán Thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Italia Nguyễn Đức Thanh cho rằng, để thúc đẩy hợp tác kinh tế hơn nữa, hai bên trước tiên cần tăng cường trao đổi các Đoàn cấp cao để “hâm nóng” quan hệ Đối tác chiến lược cũng như quan hệ giữa các cấp, các ngành của hai nước.

Thứ hai, hai bên cần tăng cường hợp tác kinh tế giữa các địa phương với nhau, như thỏa thuận hợp tác giữa vùng Veneto với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, giữa tỉnh Yên Bái với một số vùng sản xuất, khai thác đá xây dựng của .Italy, hoặc như một số dự án khác mà hai bên đang triển khai thực hiện.

Thứ ba, tăng cường hợp tác ở cấp độ vi mô, giữa các ngành, nghề khác nhau, giữa các doanh nghiệp hai nước, thúc đẩy việc tổ chức các đoàn công tác sang thăm lẫn nhau để tham dự các hội chợ, triển lãm, hợp tác chuyên ngành...

Quỳnh Anh