Thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hàng hóa

Tỉnh Hòa Bình đang đẩy mạnh tái cơ cấu sản xuất nông - lâm nghiệp, xây dựng các vùng chuyên canh, hình thành nhiều sản phẩm có thương hiệu trên thị trường. Để tìm hiểu về vấn đề này, Tạp chí Vietnam Business Forum đã có cuộc trao đổi với ông Vương Đắc Hùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Hòa Bình. Ngô Khuyến thực hiện.

Ông có thể cho biết Hòa Bình đã có những nỗ lực thế nào nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp trên địa bàn?

Trong 5 năm qua, tỉnh Hòa Bình đã rà soát, điều chỉnh và lập mới 9 quy hoạch phát triển các sản phẩm, cụ thể như: quy hoạch thủy sản, quy hoạch chăn nuôi, quy hoạch vùng sản xuất rau an toàn tập trung, quy hoạch vùng sản xuất cam an toàn tập trung, quy hoạch vùng và khu ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao...

Tỉnh cũng chủ động xác định, lựa chọn các sản phẩm để phát triển, ban hành 25 đề án phát triển ngành, lĩnh vực và sản phẩm. Tại cấp tỉnh đã ban hành 5 đề án: Cải tạo vườn tạp, Phát triển trồng Bưởi đỏ, Khuyến nông trọng điểm, Chăn nuôi bền vững và Phát triển nông sản chủ lực theo chuỗi giá trị và chương trình giống cây con chất lượng cao. Các huyện/thành phố đã ban hành 19 đề án phát triển sản phẩm dựa vào tiềm năng thế mạnh của địa phương, đồng thời lồng ghép nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia, Chương trình phát triển kinh tế - xã hội gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; tăng cường phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm để hình thành nền sản xuất nông nghiệp hàng hóa bền vững.

Ngoài sử dụng hiệu quả nguồn ngân sách Trung ương, tỉnh đã bố trí trung bình 20 tỷ đồng/năm để thực hiện các nghị quyết, chính sách trong lĩnh vực nông nghiệp, qua đó đã thúc đẩy phát triển sản xuất hình thành các vùng sản xuất tập trung.

Có thể khẳng định trong những năm gần đây, tỉnh Hòa Bình đã có nhiều nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp và tạo được bước chuyển đáng kể trong quá trình tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp; qua đó từng bước xây dựng nền nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, nâng cao giá trị gia tăng, sản xuất hàng hóa lớn trên cơ sở phát huy các lợi thế so sánh về vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên; có năng suất, chất lượng, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và đủ sức cạnh tranh trên thị trường.

Tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư (XTĐT) tỉnh Hoà Bình ngày 11/12/2018, Thủ tướng Chính phủ đã gợi mở: Hòa Bình cần chú trọng phát triển ứng dụng công nghệ cao, nông sản có lợi thế cạnh tranh…; những gợi mở đó đang được cụ thể hóa ra sao, thưa ông?

Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông sản lợi thế được luôn được tỉnh Hòa Bình quan tâm thực hiện. Điều đó đã được thể hiện trong quy hoạch phát triển vùng thủ đô Hà Nội; quy hoạch phát triển ngoài vùng động lực của tỉnh; quy hoạch 3 vùng và 11 khu ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao.

Sau những gợi mở của Thủ tướng tại Hội nghị XTĐT tỉnh Hòa Bình năm 2018, tỉnh đã xác định danh mục 18 loại dự án ưu tiên khuyến khích đầu tư, xác định 14 vùng có nhu cầu liên kết sản xuất với các doanh nghiệp; ban hành danh mục 5 sản phẩm chủ lực khuyến khích đầu tư (gạo chất lượng cao; cam, bưởi; đại gia súc; cá nuôi lồng; gỗ xây dựng); ban hành danh mục ngành hàng, lĩnh vực ưu đãi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản (sản phẩm trồng trọt: rau an toàn, cây ăn quả có múi, mía ăn tươi, cây dược liệu, lúa chất lượng cao; sản phẩm chăn nuôi: trâu, bò lai, dê lai, lợn bản địa, gà thả vườn, cá nuôi lồng; sản phẩm lâm nghiệp: cây gỗ lớn, lâm sản ngoài gỗ).

Để đẩy mạnh thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, Sở Nông nghiệp&Phát triển nông thôn đã tích cực phối hợp với các sở, ngành chủ động hướng dẫn doanh nghiệp trong chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, thực hiện dự án trong phạm vi công trình thủy lợi, đê điều, hành lang thoát lũ..... Đến cuối năm 2019, toàn tỉnh đã có 141 dự án đăng ký đầu tư vào nông nghiệp, trong đó có 6 dự án FDI, 135 dự án DDI.

Thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông - lâm nghiệp hiện còn không ít khó khăn, vậy tỉnh Hòa Bình đã có định hướng gì để giải bài toán phát triển nông nghiệp - nông thôn tỉnh nhà giai đoạn hiện nay?

Đầu tư vào lĩnh vực nông - lâm nghiệp hiện vẫn còn rủi ro cao do ảnh hưởng của thiên tai, thị trường, tư duy sản xuất nhỏ trong khi lợi nhuận thấp hơn so với các ngành, lĩnh vực khác. Bên cạnh đó là do đất đai manh mún khó hình sản xuất tập trung ứng dụng công nghệ cao, liên kết sản xuất dễ bị phá vỡ khi giá cả thị trường có đột biến lớn; nhiều trình tự thủ tục: khảo sát nghiên cứu, chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định nhu cầu sử dụng đất, cấp phép quy hoạch, thẩm định nhiệm vụ quy hoạch, phê duyệt đồ án quy hoạch, cấp phép xây dựng…

Xác định rõ những thuận lợi, khó khăn đó, tỉnh Hòa Bình đang đẩy mạnh phát triển hình thành vùng sản xuất tập trung nông sản chủ lực tạo ra đủ lượng nông sản phục vụ chế biến, qua đó phát sinh yêu cầu hợp tác đầu tư các nhà máy chế biến nông sản. Tỉnh cũng thực hiện nhiều cơ chế khuyến khích, ưu đãi doanh nghiệp chế biến có hợp đồng liên kết sản xuất nông sản chủ lực; tăng sức cạnh tranh của nông sản thông qua sản xuất an toàn, có truy xuất nguồn gốc, được cấp chứng chỉ hướng đến các thị trường tiềm năng. Qua đó tạo nhu cầu liên kết và thu hút doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất gắn với xuất khẩu nông sản; đẩy mạnh xúc tiến đầu tư vào nông nghiệp thông qua các kênh thông tin đại chúng, internet, hội chợ, hội nghị, hợp tác quốc tế, diễn đàn trong và ngoài nước.

Ông đánh giá thế nào về việc huy động nguồn lực của cộng đồng, nhất là các doanh nghiệp vào quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM) những năm qua?

Những năm qua, tỉnh Hòa Bình đã thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Ban hành cơ chế chính sách riêng trong xây dựng NTM để cải thiện môi trường sản xuất, kinh doanh, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp xây dựng NTM, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của nhân dân trong xây dựng NTM, tự nguyện đóng góp ngày công, hiến đất, nguyên vật liệu...

Tuy nhiên việc huy động nguồn lực cộng đồng, nhất là từ doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Giai đoạn 2011-2020, tổng nguồn vốn huy động từ để xây dựng NTM đạt 22.295 tỷ đồng, trong đó nguồn từ doanh nghiệp mới chỉ ở mức 728 tỷ đồng, chiếm 3,3%; từ cộng đồng dân cư cũng chỉ 2.469 tỷ đồng, chiếm 11%. Nguyên nhân do kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn còn thấp, môi trường kinh doanh còn nhiều điểm chưa thuận lợi; khả năng quản lý nguồn nhân lực, tiếp cận thị trường hạn chế… nên chưa đáp ứng được nhu cầu doanh nghiệp. Hơn thế, đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn lợi nhuận thấp, nhiều rủi ro, giá trị gia tăng trong sản phẩm nông nghiệp hàng hóa vẫn còn thấp. Ngoài ra, hệ thống chính sách chưa đồng bộ; năng lực cán bộ cơ sở còn hạn chế, vốn thực hiện còn chậm nên chưa phát huy được tác dụng, chưa thu hút được doanh nghiệp chung tay, góp sức xây dựng NTM.

Trân trọng cảm ơn ông!