Điểm tựa cho xây dựng Nông thôn mới

Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (NTM) trở thành phong trào rộng khắp, đạt nhiều kết quả tích cực, trong đó, phát triển giao thông nông thôn (GTNT) đóng vai trò quan trọng. Với mạng lưới trải rộng hàng trăm nghìn ki-lô-mét, hệ thống GTNT đã kết nối vùng sâu, vùng xa, nông thôn, miền núi với các tuyến quốc lộ, cao tốc... Phát triển GTNT là nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) vùng nông thôn.

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM, một trong những tiêu chí quan trọng là hoàn thiện hệ thống hạ tầng GTNT. Đề cập đến nhiệm vụ xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng, trong đó có hạ tầng giao thông ở khu vực nông thôn, vùng khó khăn, Đại hội XII của Đảng chỉ rõ: Tập trung nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình lớn, quan trọng, thiết yếu, nhất là tại các khu vực có tiềm năng phát triển và giải quyết các ách tắc, quá tải. Bảo đảm kết nối thông suốt giữa các trung tâm kinh tế lớn, các đầu mối giao thông cửa ngõ, các tuyến có nhu cầu vận tải lớn.

Trong số các tiêu chí NTM, giao thông là tiêu chí cần vốn đầu tư lớn nhất, đặc biệt là giao thông thôn xóm và giao thông nội đồng. Để đầu tư cho các tuyến đường GTNT, nguồn lực rất lớn của Nhà nước, xã hội, nhân dân đã được huy động. Nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của đông đảo các tầng lớp nhân dân, sau 10 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020, cả nước đã đạt được nhiều thành tích quan trọng. Trong đó, công tác phát triển GTNT đạt kết quả khá toàn diện, kết cấu hạ tầng giao thông phát triển mạnh so với thời kỳ trước, rất nhiều công trình GTNT được xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp và được bảo trì thường xuyên. Số xã chưa có đường đến trung tâm xã được giảm mạnh, tăng tỷ lệ cứng hóa các loại đường GTNT. Nhiều công trình đường thủy được nạo vét, duy tu luồng lạch; bến bãi tàu xe dành cho hành khách, tập kết hàng hóa được xây dựng, cải tạo; phương tiện vận tải tăng nhanh và đa dạng hình thức phục vụ. Tính đến tháng 5-2019, hệ thống đường bộ cả nước đạt chiều dài 630.200km, tăng hơn 87% so với năm 2010. Ngoài quốc lộ, đường cao tốc, hệ thống đường địa phương dài hơn 604.000km, chiếm gần 96%, tăng hơn 89% so với năm 2010, đặc biệt tăng mạnh ở đường huyện, xã, thôn, xóm, bản, ấp. Kết cấu hạ tầng ở các vùng nông thôn trên cả nước được đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện đã tạo diện mạo mới cho nông thôn, là tiền đề để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho cộng đồng dân cư.

Cùng với việc đầu tư nâng cấp, cải tạo, xây mới các tuyến đường GTNT, một trong những vấn đề cần được quan tâm hiện nay là chú trọng công tác bảo trì, bảo dưỡng. Đặc biệt, ở một số khu vực đang chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu như Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều tuyến đường xuất hiện sụt lún, sạt lở, hư hỏng. Nếu gặp thiên tai, mưa lũ, kết cấu hạ tầng GTNT có thể bị tàn phá nặng nề, nguy cơ kéo lùi những kết quả xây dựng NTM đã đạt được. Để bảo đảm chất lượng đường GTNT, theo Bộ GTVT, UBND các cấp cần cân đối ngân sách, bổ sung thêm kinh phí bảo trì, bảo đảm chi phí duy tu, bảo dưỡng với mức ít nhất 3 triệu đồng/km/năm đối với đường xã; 10 triệu đồng/km/năm với đường huyện, 25 triệu đồng/km/năm với đường tỉnh và xem xét trợ giúp kinh phí duy tu, bảo dưỡng đường thôn xóm, trục chính nội đồng. Bên cạnh đó, cần phát huy mô hình tự quản đường GTNT như các tổ, khối, xóm, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội tham gia tự quản. Phát động phong trào toàn dân cùng chung tay quản lý, bảo trì đường GTNT. Đồng thời xây dựng cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, cộng đồng thực sự làm chủ trong xây dựng NTM, bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm.

Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng hệ thống GTNT ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo của nước ta vẫn còn nhiều khó khăn. Cả nước còn 13 xã chưa có đường ô tô đến trụ sở UBND xã, 101 xã có đường ô tô đến trụ sở UBND xã nhưng không đi lại được cả bốn mùa, rất nhiều xã chưa cứng hóa được lớp mặt đường nên việc đi lại còn khó khăn, nhất là trong mùa mưa lũ. Do vậy, để hoàn thành Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn tiếp theo, công tác xây dựng kết cấu hạ tầng GTNT tiếp tục đòi hỏi các cấp, các ngành triển khai sâu rộng trong thời gian tới. Đến nay đã có hơn 5.600 trên tổng số gần 9.000 xã của cả nước, tương đương 63,2% số xã đạt tiêu chí về GTNT trong xây dựng NTM. Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ này được nâng lên 75% và đến năm 2030 đạt 95%.

Minh Ngọc (Vietnam Business Forum)