“Việt Nam có thể trở thành một trung tâm logistics của khu vực ASEAN”

Đó là nhận định của ông Lê Duy Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) trong cuộc trao đổi với phóng viên Vietnam Business Forum về sự phát triển của ngành logistics Việt Nam. Hương Ly thực hiện.

Ông có nhận định gì về sự phát triển của ngành logistic tại Việt Nam những năm vừa qua? Việt Nam có thể trở thành một trung tâm logistics quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu hay không?

Ngành dịch vụ logistics đã có nhiều chuyển biến tích cực sau khi có Quyết định 200/QĐ-TTg, ngày 14/2/2017 của Thủ tướng Chính phủ “Về phê duyệt Chương trình hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025”.

LPI (Chỉ số năng lực hoạt động logistics quốc gia) do Ngân hàng thế giới (WB) công bố năm 2018, Việt Nam được xếp hạng 39/160 nước tham gia điều tra, xếp thứ 3 trong khu vực ASEAN sau Singapore và Thái Lan. Năm 2020, WB không có xếp hạng vì  đại dịch Covid-19. Tốc độ phát triển của ngành dịch vụ logistics đạt từ 12%-14%/năm. Tỷ lệ thuê ngoài gia tăng, đạt trên 60%. Đóng góp vào GDP khoảng 4% và chi phí logistics (2018) là 16,8% tương đương với GDP.

Hơn 95% Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics là doanh nghiệp SMEs. Hạn chế lớn nhất của ngành dịch vụ logistics nước ta là chi phí còn cao so với các nước phát triển trong khu vực, qua đó hạn chế năng lực cạnh tranh của  hàng hóa Xuất nhập khẩu và nền kinh tế. Ứng dụng công nghệ mới còn thấp. Chưa có sự hợp tác hiệu quả giữa các nhà cung cấp dịch vụ logistics với các chủ hàng, nhất là hàng nông sản.

Việt Nam có lợi thế về địa chính trị, nằm trên đường hàng hải quan trọng của thế giới chiếm khoảng 85% vận chuyển hàng hóa Đông Tây, nối liền Trung Quốc lục địa với các nước ASEAN. Hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam được vận chuyển chủ yếu bằng đường biển, trên 90%. Việt Nam có mạng đường bộ, đường không và đường sắt nối liền các nước trong khu vực GMS, ASEAN và Châu Âu. Kinh tế phát triển với tốc độ GDP tăng cao trước Đại dịch Covid-19. Ngoài ra, Việt Nam đã ký nhiều Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA) và mới đây nhất là 2 Hiệp định- Hiệp định Toàn diện và Tiến bộ Đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và EVFTA với việc giảm thuế quan mức tối đa sẽ thúc đậy mạnh mẽ hàng hóa xuất nhập khẩu, sản xuất và đầu tư, qua đó tạo tiền đề cả về hàng hóa và kết cấu hạ tầng giao thông vận tải và logistics, giúp cho ngành dịch vụ logistics phát triển nhanh chóng. Cùng với đó là Việt Nam là điểm đến cho sự chuyển dịch của chuỗi cung ứng hàng hóa do Đại dịch Covid-19. Vì vậy, tôi tin tưởng Việt Nam có thể trở thành một trung tâm logistics của khu vực ASEAN vào những năm 2030 và sẽ tiến xa hơn trong tương lai.

Xin ông đánh giá tác động của dịch Covid-19 đối với lĩnh vực logistic tại Việt Nam?

Đại dịch Covid-19 có tác động mạnh mẽ tới các nền kinh tế và đời sống xã hội của cả thế giới, làm đứt gãy, đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có hoạt động logistics. Ngành dịch vụ logistics nước ta không nằm ngoài tác động tiêu cực đó. Từ 20%-50% các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics, tùy theo loại hình địch vụ, bị giảm sút về các hoạt động và doanh thu. Dịch vụ vận tải hàng không, đường sắt và đường bộ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Hiện nay, ngành dịch vụ logistics nước ta đang trong quá trình phục hồi phục, nhưng nhìn chung các doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn.

Theo ông, các doanh nghiệp logistics cần làm những gì để hạn chế các tác động từ dịch Covid-19 và tạo đà thúc đẩy phát triển kinh doanh trở lại?

Các doanh nghiệp đã và đang bắt tay vào việc khôi phục sản xuất, kinh doanh, Chính phủ đã có những quyết sách, kế hoạch hành động và biện pháp cụ thể và hiệu quả hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Hiệp hội VLA đã có chương trình hành động nhằm giúp Doanh nghiệp dịch vụ vượt qua lúc khó khăn này. Kế hoạch hành động tập trung vào 3 mục tiêu chính là Tăng nguồn tài chính doanh nghiêp, Chuyển đổi số trong dịch vụ logistics và Phát triển nguồn nhân lực logistics chất lượng cao.

Hiệp hội đã có phản ánh kịp thời yêu cầu giải quyết khó khăn của doanh nghiệp, kiến nghị với Chính phủ  để chỉ thị cho các Bộ, ngành có biện pháp triển khai việc cho vay với lãi suất thấp, - Giảm hoăc hoãn trả Thuế của doanh nghiệp. Ví dụ : giảm thuế thu nhập Doanh nghiệp 50% về mức 10% . Giảm phí cảng biển, cảng hàng không. Cụ thể: Giảm 50% hoặc miễn phí sử dụng kết cấu công trình cảng biển phu vực Hải Phòng trong thời hạn 1 năm. Giảm 20-30% phí cầu đường BOT, đường cao tốc cho các xe vận chuyển hàng hóa trong thời hạn 6 tháng đến 1 năm. Giảm 30% phí kiểm định phương tiên vận tải. Bộ giao thông vận tải và Bộ Tài chính có những biên pháp kiểm soát các hãng tàu container nước ngoài không tăng các phụ phí, tăng cước trong thời gian dịch bệnh. Kiểm soát chặt chẽ các cảng, depot, CFS, ICD không tăng chi phí nâng hạ container, bốc xếp, lưu kho để hỗ trợ doanh nghiệp. Hoãn hoặc miễn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động trong năm 2021. Giới thiệu khách hàng và thị trường mới cho Hội viên.

Ngoài ra, Các Doanh nghiệp hội viên đang tích cực nên thực hiện đồng bộ các giải pháp  như: Cắt giảm chi tiêu hành chính của Doanh nghiệp. Tăng cường công tác hợp tác quốc tế, không phụ thuộc nhiều vào thị trường, khách hàng truyền thống; Tận dụng các FTA thế hệ mới, nhất là EVFTA... Doanh nghiệp cũng cần tuyển dụng đủ nguồn nhân lực có chất lượng đi đôi với công tác đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện có và tuyển dụng mới.

Các doanh nghiệp cần đẩy mạnh việc ứng dụng KHCN trong điều kiện thiếu vốn. Hiệp hội cần hỗ trợ hội viên trong công tác này, như đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng dự án e-DO và học tập trao đổi giữa các Hội viên lớn đang áp dụng các giải pháp công nghệ mới trong lĩnh vực dịch vụ logistics, nhằm hỗ trợ hội viên ứng dụng ngay vào hoạt động hàng ngày. Mặt khác, các doanh nghiệp cần phát huy kết quả ứng dụng trong thời gian đại dịch đẩy mạnh hoạt động Thương mại điện tử, e-logistics, ưng dụng công nghệ số, cổng thông tin điện tử Chính phủ.

Ông dự báo gì về xu hướng phát triển của ngành logistic tại Việt Nam trong tương lai?

Với việc tích cực chuyển đổi só trong ngành dịch vụ logistics, thương mại điện tử phát triển xuyên quốc gia, e-logistics phát triển nhanh chóng, đặc biệt là hậu Covid-19, phục vụ trực tiếp cho nhu cầu hàng ngày của mỗi người. Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 với những bứt phá trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, tích hợp trí tuệ nhân tạo với mạng lưới kết nối Internet vạn vật (IoT) và các công cụ hiện đại hóa đang bắt đầu thay đổi toàn bộ viễn cảnh ngành logistics toàn cầu.

Nền kinh tế nước ta đang có đà phục hồi và phát triển khi đang kiểm soát tốt đại dịch Covid-19, xuất khẩu và đầu tư sẽ phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, thực hiện các FTA thế hệ mới, nhất là EVFTA, sẽ tạo điều kiện cho ngành dịch vụ logistics Việt Nam phát triển mạnh mẽ, góp phần tích cực vào việc khôi phục và phát triển chuỗi cung ứng.

Trân trọng cảm ơn ông!

Nguồn: Vietnam Business Forum