“Thách thức và cơ hội trong trạng thái bình thường mới“

Đây là chủ đề của Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2020 do Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) tổ chức, dưới sự đồng chủ trì của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Giám đốc Quốc gia cấp cao - Tổ chức Tài chính Quốc tế, ông Kyle F. Kelhofer và Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới, bà Carolyn Turk diễn ra tại Hà Nội.

Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) là một cơ chế đối thoại liên tục và chặt chẽ giữa Chính phủ Việt Nam với cộng đồng các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, nhằm cải thiện các điều kiện kinh doanh cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của khối doanh nghiệp tư nhân, thuận lợi hóa môi trường đầu tư và đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam.

Đòi hỏi cách thức mới trong hoạch định chính sách thu hút đầu tư phát triển

Theo Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, trong bối cảnh khủng hoảng của nền kinh tế thế giới Việt Nam vẫn được nhiều tổ chức quốc tế đánh giá có mức tăng trưởng ấn tượng, dự báo khoảng 2,5-3% năm 2020. Hàng loạt các biện pháp hỗ trợ sản xuất, thúc đẩy đầu tư công và kích cầu tiêu dùng đã được Chính phủ triển khai, Thủ tướng cũng đã thành lập Tổ công tác đặc biệt về thu hút đầu tư nước ngoài để thu hút đầu tư trong tình hình mới.

Năm 2020, với quyết tâm của Chính phủ, Phó Thủ tướng cho biết, các hoạt động thúc đẩy thương mại đa phương đã được tiến hành như việc ký kết RCEP, đồng thời việc thực thi CPTPP và nhiều Hiệp định thương mại song phương và đa phương đang thực hiện mục tiêu chung là tạo dựng môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp. 

Theo Phó Thủ tướng, để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong thời gian tới, Chính phủ sẽ quyết liệt triển khai các giải pháp. Đó là thực hiện nhất quán bình ổn kinh tế vĩ mô tạo điều kiện cho tăng trưởng, điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, tài khoá và các chính sách khác, thúc đẩy cầu tiêu dùng và đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số. 

Bên cạnh đó, tăng cường khuyến khích đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài vào hạ tầng, cơ sở. Thực hiện tốt các hiệp định thương mại đầu tư song phương và đa phương tận dụng cơ hội đầu tư quốc tế; chủ động xây dựng kịch bản ứng phó với những thay đổi trong chính sách thương mại đầu tư của các quốc gia khác. 

Ngoài ra, tạo sức hấp dẫn của nền kinh tế để qua đó giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường và thu hút đầu tư chất lượng cao.

“Trạng thái bình thường mới đòi hỏi phải có những cách thức mới trong hoạch định chính sách cũng như thực hiện các chính sách thu hút đầu tư phát triển. Với việc hướng tới phát triển nhanh mạnh và bền vững, cộng đồng doanh nghiệp chính là lực lượng nòng cốt thực hiện chiến lược đó”, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định. 

Nhiều cơ hội mới trong hội nhập

Theo Chủ tịch VCCI, TS Vũ Tiến Lộc, năm 2020 là năm cộng đồng doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức vô cùng to lớn. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nổi lên một trong những điểm sáng trên bản đồ kinh tế thế giới. Theo ước tính và dự báo từ nhiều tổ chức trong và ngoài nước, tăng trưởng GDP của Việt Nam vẫn ở mức 2 đến 3% trong năm 2020; và Việt Nam là một trong số hiếm hoi các nước có mức tăng trưởng dương trên thế giới.  Nhiều cơ hội mới đã được mở ra với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam như: Hiệp định Thương mại Tự do (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư  (EVIPA) giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (được phê chuẩn tháng 6/2020), Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) (ký kết vào ngày 15/11/2020) và gần đây nhất là kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam - Vương quốc Anh (ngày 11/12/2020) và Thỏa thuận cộng gộp xuất xứ dệt may Việt Nam- Hàn Quốc (13/12/2020). Quốc hội cũng đã thông qua một số luật quan trọng, theo hướng thông thoáng hơn, như Luật Doanh nghiệp sửa đổi, Luật Đầu tư sửa đổi, Luật Xây dựng sửa đổi, Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư…

Theo ông Lộc, nhiều dự báo cho thấy năm 2021 vẫn là năm kinh tế thế giới vẫn gặp nhiều khó khăn và Việt Nam không là ngoại lệ. Cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng Chính phủ có các biện pháp cụ thể và nhanh chóng để giải quyết ngay các nút thắt đang cản trở doanh nghiệp tận dụng các cơ hội hội nhập từ các FTA nói chung và từ EVFTA nói riêng để phục hồi từ COVID-19 và tiếp tục phát triển.

Trong đó, theo ông Lộc, về nguồn nhân lực, đề nghị xây dựng và thực hiện các Chương trình đào tạo công nhân kỹ thuật chuyên sâu, bài bản trong những ngành công nghiệp kỹ thuật phụ trợ cần thiết nhất hiện nay. Về cơ sở hạ tầng, VCCI và cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tập trung triển khai hiệu quả Luật PPP và Luật Đầu tư công với ưu tiên cho lĩnh vực cơ sở hạ tầng giao thông và các dự án đang triển khai dở dang, đảm bảo sự kết nối các khu vực sản xuất trọng điểm (nông nghiệp, công nghiệp) đến các cửa khẩu quốc tế…

Về nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, mặc dù đây là công việc của từng doanh nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng Chính phủ có thể hỗ trợ doanh nghiệp trong vấn đề này, cụ thể như cần tăng cường năng lực và chất lượng xúc tiến đầu tư thương mại thông qua mạng lưới các cơ quan đại diện ngoại giao hay dành nguồn lực thích đáng cho những tổ chức xúc tiến thương mại như VCCI. Ở trong nước, đối với các nhóm nông sản mà các nước đối tác nhập khẩu có yêu cầu đặc thù về tiêu chuẩn kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm (ví dụ phải chiếu xạ, phải kiểm tra trước khi bốc hàng…), Chính phủ hỗ trợ thiết lập các trung tâm kỹ thuật nhằm hướng dẫn người sản xuất, xuất khẩu thực hiện các yêu cầu;  thực hiện việc kiểm tra hàng hóa miễn phí hoặc phí ưu đãi theo tiêu chuẩn của nước nhập khẩu;  phối hợp với đơn vị kỹ thuật được đối tác chỉ định để giúp thúc đẩy nhanh việc thực hiện các yêu cầu kỹ thuật.

Cùng với đó, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phục hồi và phát triển trong thời gian tới, ông Lộc cho biết, cộng đồng doanh nghiệp đang kỳ vọng Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, với trọng tâm là cải cách về thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp; triển khai thực chất việc xây dựng Chính quyền điện tử, trong đó cần ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin trong giải quyết thủ tục hành chính, tăng số dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và mức độ 4. Đồng thời, tiếp tục giảm thiểu gánh nặng thanh, kiểm tra doanh nghiệp, theo hướng áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong thực hiện thanh tra kiểm tra. Xây dựng và triển khai hiệu quả, thực chất các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, tập trung vào đối tượng doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, chủ động nghiên cứu và cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp về tiếp cận thị trường, tiếp cận vốn, thông tin thị trường lao động. Tạo thuận lợi cho việc tiếp cận các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch Covid-19.

Quỳnh Chi (Vietnam Business Forum)