Nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ rừng phòng hộ Dầu Tiếng

Nhiều giải pháp quản lý, bảo vệ và phát triển rừng đã được Ban quản lý Khu rừng phòng hộ (BQL KRPH) Dầu Tiếng nỗ lực thực hiện trong những năm qua. Qua đó, diện tích và chất lượng rừng trên địa bàn được giao quản lý ngày càng được nâng cao, góp phần bảo vệ và điều tiết nguồn nước, chống xói mòn, hạn chế thiên tai, đảm bảo cân bằng sinh thái, môi trường.

Nhiều khó khăn

Khu rừng phòng hộ Dầu Tiếng có tổng diện tích 33.754,28 ha (trong đó có 3.579,72 ha rừng sản xuất), nằm trên địa bàn 4 xã của huyện Tân Châu và 1 xã của huyện Dương Minh Châu. Khu rừng giáp ranh đường biên giới với Campuchia; phía đông giáp tỉnh Bình Phước; phía nam và phía tây giáp hồ nước Dầu Tiếng - công trình thủy nông lớn nhất cả nước, điều tiết nước cho tỉnh Tây Ninh và một phần các tỉnh, thành: Bình Dương, Long An, TP.Hồ Chí Minh.

Các xã có rừng trên địa bàn quản lý của Ban hầu hết có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; không có ranh mốc rõ ràng giữa đất lâm nghiệp và đất địa phương quản lý trên thực địa (chỉ quản lý trên bản đồ); có hàng trăm con đường dẫn vào rừng nên rất khó kiểm soát. Người dân sống bao quanh bìa rừng phần lớn là hộ nghèo, làm thuê không ổn định, thường vào rừng để tìm kế sinh nhai hoặc tái lấn chiếm đất rừng tự nhiên khoanh nuôi tái sinh làm rẫy.

Trong rừng phòng hộ, rừng tự nhiên còn có rừng trồng đan xen (6.711 ha, chiếm gần 30% diện tích), do vậy việc kiểm tra, giám sát người dân và phương tiện vào rừng gặp khó khăn. Tình trạng vào rừng tự nhiên trộm cắp lâm sản tuy giảm đáng kể nhưng vẫn còn xảy ra, nhất là dịp Tết Nguyên đán. Các đối tượng rất manh động và tinh vi, thường sử dụng cưa điện (tiếng động nhỏ) rất khó phát hiện.

Người dân vẫn lén lút đốt các trảng cỏ, rừng tái sinh để trồng cây nông nghiệp ngắn ngày, thậm chí lợi dụng và xúi giục trẻ em đốt rừng khiến công tác phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) luôn căng thẳng, nhất là trong suốt 6 tháng mùa khô. Bên cạnh đó còn có tình trạng dân di cư tự do từ Campuchia về Việt Nam (không có giấy tờ tùy thân, không việc làm, đất đai sinh sống), lấn chiếm đất rừng để xây dựng nhà, chòi trái phép trên đất rừng phòng hộ.

Mặt khác, lực lượng bảo vệ rừng của BQL KRPH Dầu Tiếng còn mỏng; cùng với nhiều tồn tại trong công tác quản lý rừng, đất lâm nghiệp của giai đoạn trước khiến nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, PCCCR của đơn vị gặp nhiều khó khăn.

Cùng người dân bảo vệ rừng

Nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bảo vệ rừng, BQL KRPH Dầu Tiếng đã chủ động tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt. Cụ thể, tổ chức rà soát, thống kê diện tích đất bị lấn chiếm tồn đọng từ trước, báo cáo Sở trình UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1573/QĐ-UBND ngày 10/7/2017 về Kế hoạch xử lý cây trồng nông nghiệp trái quy định trên đất lâm nghiệp tại Khu rừng Văn hoá Lịch sử Chàng Riệc và KRPH Dầu Tiếng; Quyết định số 223/QĐ-UBND ngày 28/01/2019 về Kế hoạch xử lý tài sản (cây trồng) trên đất khi thu hồi Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất cấp trùng trên đất quy hoạch lâm nghiệp và các trường hợp có hợp đồng, giấy xác nhận cho trồng cây không đúng mục đích, sai quy hoạch.

Đảm bảo xử lý đất lấn chiếm đến đâu, trồng rừng đến đó, tính đến 30/12/2020, Ban đã phối hợp xử lý được khoảng 350 ha (trong tổng số 1.060 ha đất) để đưa vào trồng rừng theo đúng quy hoạch lâm nghiệp, và dự kiến sẽ xử lý dứt điểm trong năm 2021.

Ban cũng chủ động phối hợp cùng các Đồn Biên phòng, Hạt Kiểm lâm và UBND các xã có rừng thường xuyên tuần tra, kiểm tra, giám sát bảo vệ rừng nhằm ngăn chặn kịp thời nạn trộm cắp lâm sản, lấn chiếm đất lâm nghiệp, phá rừng, đốt rừng làm rẫy… Khi phát hiện hành vi, xử lý kịp thời, kiên quyết và triệt để, có tính răn đe cao để ngăn ngừa hành vi tái phạm. Song song với đó, xây dựng và triển khai có hiệu quả quy chế phối hợp giữa Ban với lực lượng dân quân tự vệ các xã có rừng trong công tác bảo vệ rừng và PCCCR.

Tăng cường lực lượng cho các đội, nhóm hộ quản lý, bảo vệ rừng, bám sát địa bàn để phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm mới phát sinh. Trong năm 2020, đơn vị đã đầu tư xây dựng thêm 2 tháp canh phòng lửa rừng (nâng tổng số tháp canh phòng lên thành 4 tháp); 1 bộ camera quan sát lửa rừng hiện đại theo tiêu chuẩn quốc tế. Đến năm 2025, tiếp tục xây dựng 16 chốt bảo vệ rừng, tăng cường cơ sở vật chất cho lực lượng làm nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng.

Ban còn thực hiện tốt Đề án quản lý, phát triển rừng sản xuất tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2020-2025 và định hướng đến năm 2035, theo đó, chuyển giao diện tích đất quy hoạch rừng sản xuất cho UBND các huyện, chỉ tập trung quản lý và bảo vệ tốt rừng phòng hộ. Tiếp tục đề xuất điều tra, đo đạc, xây dựng hồ sơ quản lý, phân định, đánh mốc ranh giới các loại rừng. Phối hợp với UBND các xã có rừng, tiến hành phân định ranh giới trên bản đồ và ngoài thực địa nhằm kiểm soát chặt chẽ người dân, phương tiện vào rừng phòng hộ, rừng tự nhiên.

Song song với những giải pháp trên, bà Trần Thị Ngân Hà, Giám đốc BQL KRPH Dầu Tiếng cho biết: Ban còn chủ động phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện giao khoán trồng rừng, bảo vệ rừng và khoanh nuôi tái sinh đúng đối tượng, trình tự, hạn mức theo quy hoạch, kế hoạch được giao. Đồng thời, phổ biến rộng rãi về quyền và nghĩa vụ, chính sách hưởng lợi từ rừng đối với các hộ nhận khoán bảo vệ và phát triển rừng theo quy định. Người dân khi nhận suất đầu tư, nhận khoán bảo vệ và phát triển rừng được hưởng lợi toàn bộ sản phẩm tỉa thưa cây trồng phụ trợ, sản xuất nông lâm kết hợp, tạo nguồn thu nhập ổn định.

Ban còn thường xuyên phối hợp với UBND các xã tổ chức tuyên truyền, vận động người dân tham gia trồng rừng và bảo vệ rừng; phổ biến cho người dân hiểu lợi ích của rừng, tác hại của việc phá rừng; phổ biến Luật Lâm nghiệp cho người dân nắm được các hành vi vi phạm, mức xử phạt để nâng cao ý thức về hành vi của mình.

“Chúng tôi cũng chủ động nắm bắt những nguyện vọng của người dân trong việc trồng rừng để đưa ra phương án giải quyết hài hòa. Nghiên cứu mô hình trồng rừng hợp lý, tăng năng suất, chất lượng và giá trị rừng trồng; phát triển một số loài cây bản địa giá trị còn tồn tại trong rừng; xây dựng mô hình trình diễn nông lâm kết hợp, chuyển giao kỹ thuật đến hộ nông dân... Việc tạo điều kiện cho các hộ gia đình tham gia trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng với thu nhập ngày càng ổn định sẽ là giải pháp bền vững giúp nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ rừng của đơn vị”, bà Trần Thị Ngân Hà khẳng định.

Nguồn: Vietnam Business Forum