Mô hình kinh tế tuần hoàn của Tập đoàn TH: Thay đổi diện mạo cho vùng đất nghèo

Mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững tại tập đoàn TH đã đem lại những thay đổi lớn trên mảnh đất nghèo đầy nắng gió phía Tây của Nghệ An, trải qua hơn 1thập kỷ Nghĩa Đàn từ nơi hộ nghèo chiếm tới 23% thì nay chỉ còn 6,4%.

Thực tế tại trang trại TH, chúng tôi chứng kiến sự thay đổi có thể nói là kỳ diệu của vùng đất này. Minh chứng rõ nét nhất là đời sống của người dân được nâng cao. Việc trồng ngô sinh khối làm thức ăn cung cấp cho trang trại nuôi bò của TH đã đem lại nguồn thu nhập chính cho người nông dân nơi đây. Một người dân tại Xã Nghĩa Phụ, huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An chia sẻ: ngô sinh khối là cây ngô được thu hoạch ở giai đoạn bắp ngô mới chín sáp để làm thức ăn cho gia súc. Mỗi một vụ ngô sinh khối chỉ kéo dài khoảng 3,5 tháng, đặc biệt kể cả trong mùa đông giá rét của miền Bắc, bà con nông dân vẫn có thể làm thêm một vụ ngô sinh khối thay vì phải bỏ không ruộng như với các loại cây thực phẩm khác. Việc thu hoạch ngô sinh khối cũng đơn giản hơn nhiều khi không cần xay xát. Mỗi năm, một ha ngô sinh khối  mang về thu nhập khoảng 150 triệu đồng, nhiều gấp đôi so với trước đây.

Ruộng ngô sinh khối trên cánh đồng mẫu lớn tại thị xã Đông Hiếu, hay nước phân từ cụm trang trại bò sữa công nghệ cao khép kín đều là những mảnh ghép trong mô hình phát triển bền vững, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn của Tập đoàn TH.

Triển khai Dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao từ năm 2009, thời điểm khái niệm “kinh tế tuần hoàn” vẫn còn xa lạ với doanh nghiệp Việt Nam, Tập đoàn TH đã tiên phong xây dựng một chuỗi sản xuất khép kín, một vòng tuần hoàn “từ đồng cỏ xanh đến ly sữa sạch”.

Xây dựng kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu nhằm hài hoà lợi ích kinh doanh, môi trường và trách nhiệm xã hội, giúp trang trại bò sữa TH tiến gần hơn với mục tiêu đem lại ngày càng nhiều giá trị cho cộng đồng và đắp xây một tương lai bền vững.

Đúng như tên gọi “kinh tế tuần hoàn”, tại các trang trại của Tập đoàn TH, “mọi phế phẩm đầu ra của công đoạn này đều là tài nguyên đầu vào của công đoạn khác”. Thay vì thải bỏ, các tài nguyên được "tuần hoàn" để tiếp tục tạo ra các giá trị mới, qua đó giảm khai thác tài nguyên, giảm chi phí xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ thiên nhiên.

Hoạt động này có thể thấy khá rõ nét trong quá trình xử lý nước thải trong trang trại của tập đoàn TH. Nước thải từ quá trình chăn nuôi sau khi được xử lí là nguồn phân bón lỏng có hàm lượng dinh dưỡng rất cao. Đặc biệt, nguồn dinh dưỡng này là các hợp chất hữu cơ tự nhiên, dễ phân hủy và cây trồng dễ hấp thụ. Với việc sử dụng nguồn phân bón này, các cánh đồng của TH hạn chế thấp nhất việc sử dụng phân bón hóa học có nguồn gốc vô cơ có thể gây ra các hậu quả lâu dài cho đất canh tác và môi trường.

Một phần nước thải từ quá trình chăn nuôi còn lại được xử lí bằng công nghệ hiện đại, tiên tiến và hoàn trả về tự nhiên theo đúng quy chuẩn quốc gia. Tại nhà máy xử lí nước thải, có một lượng lớn “bùn sinh học hoạt tính” được thu hồi. Đây chính là phần dinh dưỡng, khoáng chất trong nước thải được vi sinh hấp thụ và tồn tại ở dạng rắn. Sau khi được tách nước và vận chuyển tới nhà máy sản xuất phân phân bón hữu cơ, đây là nguồn vật chất hữu cơ có độ dinh dưỡng cao, dễ phân hủy và đáp ứng được các yêu cầu để sản xuất phân bón hữu cơ chất lượng cao. Quá trình xử lý nước thải còn tạo ra khí biogas, được tái tạo thành điện năng quay trở lại phục vụ cho các nhà máy hoạt động. Trong thời gian tới, tập đoàn TH đặt mục tiêu các nhà máy xử lý nước thải có thể tự cung tự cấp năng lượng, không cần tới lưới điện quốc gia.

Tương tự, các chất thải từ gia súc tại trang trại TH đều được xử lý trở thành tài nguyên. Sau khi được thu gom, chất thải sẽ qua các công đoạn phân loại, phối trộn, ủ chín để thành chất đệm sinh học phục vụ trang trại và sản xuất phân bón hữu cơ. Phân bón hữu cơ, chất đệm sinh học, nước phân qua xử lý trở thành “đầu vào” của vòng tuần hoàn mới, dùng để cải tạo đồng ruộng, phục vụ hoạt động của trang trại.

Những công đoạn xử lý tuần hoàn trong trang trại của tập đoàn TH thoạt nghe đơn giản, song đều được ứng dụng công nghệ cao để đảm bảo tính hiệu quả. Như công đoạn xử lý chất thải, kể từ năm 2016, trang trại TH đã đầu tư dây chuyền tách nước khỏi phân. Toàn bộ bã tách phân, thức ăn thừa, bùn thải sau ép được đưa về nhà máy phân Compost để sản xuất phân bón hữu cơ, phục vụ trồng trọt, cải tạo đất, giúp đất tơi xốp, tăng độ ẩm, cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng. Đến năm 2020, tập đoàn TH triển khai lắp đặt pin năng lượng mặt trời trên các mái chuồng trại và nhà máy (hiện đã lắp tại 5 trong số 9 trang trại, lắp tại nhà máy sữa TH, nhà máy nước tinh khiết, thảo dược và hoa quả Núi Tiên), vừa sản xuất nguồn điện “xanh” vừa góp phần hạn chế quá trình hấp thu nhiệt từ đó giảm nhiệt cho chuồng nuôi.

Lê Hiền (Vietnam Business Forum )