Kinh tế trang trại, nhà vườn gắn với du lịch sinh thái, du lịch làng nghề

Ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại được xem là xu thế tất yếu trong phát triển nông nghiệp tại những đô thị lớn, điển hình như thủ đô Hà Nội. Các mô hình kinh tế trang trại, nhà vườn đã có những kết quả tích cực trong việc ứng dụng công nghệ cao, nhiều mô hình còn gắn với phát triển du lịch sinh thái, du lịch làng nghề mang lại hiệu quả kinh tế, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và thay đổi diện mạo nông thôn.

Gia tăng giá trị kinh tế hàng hóa

Nhằm thúc đẩy phát triển và ứng dụng có hiệu quả công nghệ cao, chuyển đổi số, nông nghiệp thông minh trong lĩnh vực nông nghiệp, góp phần xây dựng nền nông nghiệp thành phố phát triển toàn diện theo hướng sinh thái, hiện đại, sản xuất hàng hóa, chuyên canh tập trung, giá trị cao, bền vững và an toàn vệ sinh thực phẩm, thành phố Hà Nội phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm khoảng 70% tổng sản phẩm nông nghiệp toàn TP. Trong đó, các nhóm ngành trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản lần lượt chiếm tỷ lệ: 45%, 80% và 60%. Ngoài ra, 50% tổng số DN hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo…

Theo Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Văn Chí, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp đã mang lại lợi ích kinh tế vượt trội về giá trị hàng hóa. Những năm qua, giá trị sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp trên địa bàn Hà Nội liên tục tăng, hiện đang chiếm khoảng 35% tổng giá trị. Bên cạnh đó cùng với việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, tạo ra sản phẩm sạch, thân thiện với môi trường…, một số trang trại, nhà vườn đã kết hợp phát triển du lịch sinh thái mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Vạn An cho biết: Là người  dân Yên Mỹ, nhận thấy đất bãi ven đê sông Hồng ở xã mình phù sa màu mỡ nhưng lại để hoang, năm 2004 bà Hằng nhận thầu gần 7,4ha để xây dựng trang trại chăn nuôi. Những năm 2004 - 2006, trang trại Vạn An đã cung cấp cho thị trường hàng trăm tấn thịt và hàng chục nghìn con giống gà, vịt, dê, bò, thỏ, lợn... Nhưng chăn nuôi cũng đầy rẫy rủi ro. Đầu năm 2007, đàn gia súc, gia cầm gặp dịch bệnh khiến bà Hằng mất trắng.

Trong lúc tưởng chừng như tuyệt vọng, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng đã chuyển sang nuôi ngựa bạch. Ngựa bạch Việt Nam sinh sản tốt nhưng tầm vóc nhỏ, ngựa Tây Tạng có tầm vóc to nhưng sinh sản chậm hơn. Với sự hỗ trợ của các nhà khoa học, bà Hằng đã lai tạo giống ngựa bạch của các tỉnh miền núi Việt Nam với ngựa bạch Tây Tạng để cho ra giống ngựa bạch tốt hơn, đưa Vạn An trở thành địa chỉ cung cấp ngựa bạch giống lớn cho các trang trại của cả nước. Với những con ngựa không còn khả năng sinh sản, trang trại cho sản xuất cao ngựa bạch làm thực phẩm chức năng. Hiện Vạn An có 40 con ngựa bạch nuôi trực tiếp tại trang trại và 10 trang trại chăn nuôi ngựa “vệ tinh” tại các tỉnh, thành phố khác.

Sau thành công từ việc nuôi ngựa bạch, trang trại Vạn An tiếp tục được đầu tư vào sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Các loại nấm dược liệu như đông trùng hạ thảo, linh chi; các loại hoa lan như thạch hộc tía, lan kim tuyến... đã được trồng với số lượng lớn để cung cấp giống ra thị trường. Trang trại cũng quy hoạch khu trồng rau sạch bằng phương pháp thủy canh, tưới nhỏ giọt..., vừa để đón khách tham quan trải nghiệm, vừa tạo thực phẩm sạch cung cấp cho bếp ăn của trang trại...

Để làm chủ khoa học kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi, Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Vạn An đã hợp tác với hơn 30 nhà khoa học. Trang trại đang tạo việc làm ổn định cho 30 lao động địa phương và gián tiếp tạo việc làm cho hàng chục hướng dẫn viên du lịch. Riêng doanh thu từ sản xuất nông nghiệp tại trang trại ước đạt hơn 2 tỷ đồng/năm. Với thành tích trong sản xuất nông nghiệp và những đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, năm 2020, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng đã được nhận Huân chương Lao động hạng Ba.

Nhận thấy, mô hình trồng trọt, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao, bảo tồn nguồn gen quý của trang trại cũng rất phù hợp để đón học sinh đến trải nghiệm, đón các đoàn nông dân đến chuyển giao khoa học kỹ thuật... hơn nữa Yên Mỹ chỉ cách trung tâm Thủ đô Hà Nội hơn 10km, đó là lợi thế rất lớn để thu hút khách du lịch nội đô. Từ năm 2013, bà Nguyễn Thị Thanh Hằng đã liên kết với các công ty lữ hành, đón khách. Mô hình ngày một phát triển, đến nay, mỗi năm Trang trại đón tiếp hàng vạn học sinh đến tham quan trải nghiệm.

Tạo động lực cho du lịch nông thôn chuyển mình

Hà Nội không chỉ có ưu thế về du lịch văn hóa, lịch sử mà có thêm tiềm năng về du lịch làng nghề, du lịch cộng đồng. Bởi lẽ, Hà Nội là nơi tập trung số lượng làng nghề nhiều nhất cả nước với 1.350 làng nghề và làng có nghề, những làng nghề, làng cổ ở ngoại thành là nền tảng tốt để xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng, nhằm đa dạng hóa sản phẩm du lịch cho Thủ đô.

Hiện nay, Hà Nội đã có 11 trang trại nông nghiệp sinh thái hoạt động theo mô hình giáo dục, du lịch trải nghiệm; 4 hợp tác xã nông nghiệp khai thác mô hình trang trại đồng quê, tiêu biểu như: Công viên nông nghiệp Long Việt (huyện Sóc Sơn), Trang trại đồng quê (huyện Ba Vì), Trang trại học đường Vạn An (huyện Thanh Trì), Vườn sinh thái Phúc Thọ Hoa Bay (huyện Phúc Thọ)… Những mô hình du lịch xanh này đi vào hoạt động đem lại lợi ích kép cho Hà Nội, vừa giúp Thủ đô phát triển kinh tế lâu dài, bền vững, vừa tạo nên một hình ảnh Hà Nội thật đẹp trong mắt du khách.

Đã vài lần cho con tham quan Trang trại Vạn An, chị Hoàng Thanh Nga (trú tại ngõ Thổ Quan, phường Thổ Quan, quận Đống Đa) chia sẻ với trẻ nhỏ ở thành thị, nhất là ở nội đô Hà Nội, không gian sống chật chội, không có nhiều điều kiện được hòa mình với thiên nhiên thì những chuyến du lịch trải nghiệm tại các trang trại, khu sinh thái vùng ngoại thành trở nên quý giá. Các con được tìm hiểu về hoa lá, cỏ cây, các loại động vật cũng như phương thức trồng trọt, chăn nuôi, từ đó các con thêm yêu thiên nhiên, quý trọng cuộc sống.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, không chỉ thu hút học sinh trên địa bàn thành phố, trang trại còn đón học sinh từ nhiều tỉnh, thành phố lân cận với Hà Nội. Ngoài đón học sinh, trang trại còn đón các đoàn của Hội Nông dân thành phố Hà Nội và các tỉnh đến tham quan, học tập...Quá trình tham quan, khám phá, trải nghiệm tạo ra hứng thú mới cho khách, giúp họ hiểu hơn về cuộc sống của người nông dân và được hòa mình với thiên nhiên. Hơn nữa, du lịch nông nghiệp còn góp phần đa dạng hóa ngành nghề nông thôn; tạo việc làm tại chỗ; bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cộng đồng địa phương. Ngày 2-8-2022, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 922/QĐ-TTg ban hành Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Do đó, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn là một hướng đi mới, giải pháp quan trọng nhằm phát triển kinh tế nông thôn.Ông Nguyễn Văn Hưng – Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Trì cho  biết huyện sẽ tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, hình thành những mô hình kinh tế trang trại sản xuất an toàn. Cùng với đó là xây dựng các tour tuyến du lịch làng nghề, kết nối tuyến du lịch với các địa phương lân cận… Qua đó đa dạng hóa sản phẩm du lịch để thu hút du khách đến tham quan trải nghiệm, nâng cao thu nhập cho bà con nông dân.

Hiệu quả đã rõ nhưng thực tế du lịch nông nghiệp, nông thôn ở Hà Nội hiện chủ yếu vẫn mang tính tự phát, manh mún, nhỏ lẻ, chất lượng dịch vụ hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp. Nhiều điểm du lịch nông nghiệp, nông thôn tại Hà Nội gặp khó khăn trong việc kết nối với doanh nghiệp lữ hành để hoàn thiện, xây dựng sản phẩm cũng như thu hút khách du lịch. Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường, nguyên nhân chính là việc phát triển các mô hình này chưa gắn với quy hoạch nông thôn; chính sách thu hút đầu tư vào nông nghiệp sinh thái cũng chưa phù hợp với thực tế phát triển.

Hiện nay thành phố Hà Nội đang tập trung xây dựng thí điểm 6 mô hình phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn; du lịch cộng đồng; làng du lịch thông minh; du lịch làng nghề... theo hướng du lịch xanh, có trách nhiệm và bền vững tại các huyện, thị xã: Thường Tín, Đan Phượng, Thanh Trì, Mỹ Đức, Thạch Thất và Sơn Tây. Ngành Nông nghiệp Thủ đô đang phối hợp với các sở, ngành liên quan khảo sát, đánh giá thực trạng du lịch nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn thành phố; đồng thời tổ chức lựa chọn, hỗ trợ phát triển các điểm đến du lịch cộng đồng gắn với làng nghề truyền thống, ngành nghề nông nghiệp, nông thôn.

Và để phát huy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch nông nghiệp của Thủ đô, vấn đề quy hoạch, quản lý thực hiện quy hoạch khu vực nông thôn gắn với cảnh quan du lịch, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống phải được thực hiện một cách hiệu quả, bền vững. Khi du lịch nông nghiệp, nông thôn phát triển không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cho nông dân, các trang trại, doanh nghiệp lữ hành mà còn góp phần thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP của thành phố. Từ đó giúp chương trình xây dựng NTM của thành phố ngày càng hiệu quả, thực chất và bền vững hơn.

Trang thông tin có sự phối hợp của Chi cục Phát triển nông thôn Hà Nội

Bảo Đan (Vietnam Business Forum)