Phát huy mọi nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới

Vốn là tỉnh miền núi, biên giới, có xuất phát điểm thấp, kết cấu hạ tầng vẫn chưa đồng bộ, các nguồn lực đầu tư còn hạn hẹp, trình độ sản xuất ở nhiều nơi vẫn còn lạc hậu nên việc triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới tại Cao Bằng gặp rất nhiều khó khăn. Song, với quyết tâm vượt lên chính mình, Cao Bằng đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách và quyết định triển khai các giải pháp theo hướng đi vào chiều sâu, nâng cao chất lượng, đảm bảo tính bền vững, đồng thời huy động tối đa các nguồn lực xây dựng nông thôn mới.

Phát huy mọi nguồn lực

Xây dựng NTM là một chương trình bao quát tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội vùng nông thôn. Tỉnh Cao Bằng đã ban hành các quyết định phê duyệt danh sách các đơn vị cấp huyện, cấp xã phấn đấu đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025; chỉ đạo các địa phương xây dựng lộ trình phấn đấu xã đạt chuẩn NTM nâng cao đối với các xã đã đạt chuẩn và tiến tới xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Triển khai các chương trình chuyên đề trong xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 như: Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng NTM, hướng tới NTM thông minh; Chương trình nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện tiêu chí an ninh, trật tự trong xây dựng NTM, Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng NTM…

Huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, tập trung triển khai công tác tuyên truyền, vận động, nhất là đối với các xã phấn đấu đạt chuẩn NTM, toàn tỉnh phân bổ 335.925 tỷ đồng thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM; cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn; triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) nhằm nâng cao giá trị gia tăng, phù hợp với quá trình chuyển đổi số, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển ngành nghề nông thôn; nâng cao hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã… Anh Nông Văn Thành, xã Chí Viễn (Trùng Khánh) chia sẻ: Đến nay, các tuyến đường trên địa bàn xã hầu hết đã được đầu tư tạo thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển nông sản dễ dàng, người dân tích cực phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.

Tuy nhiên, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM đang gặp nhiều khó khăn trong thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch. Bên cạnh một số tiêu chí đạt tỷ lệ khá cao như: thủy lợi và phòng, chống thiên tai …, các tiêu chí về thu nhập, nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất, môi trường và an toàn thực phẩm đạt kết quả thấp, trong khi đây là những tiêu chí mang tính nền tảng, vì đích đến cuối cùng của xây dựng NTM là nâng cao đời sống của người dân nông thôn, người dân có đời sống kinh tế ổn định, bền vững mới có điều kiện để đóng góp xây dựng NTM.

Bên cạnh những nguyên nhân khách quan như điều kiện địa hình phức tạp, đất đai phân tán không tập trung, sản xuất nhỏ lẻ, còn có những nguyên nhân chủ quan, trong đó có việc huy động nguồn lực cho thực hiện tiêu chí NTM còn gặp nhiều khó khăn, vốn ngân sách nhà nước (kể cả vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án khác) còn thấp so với nhu cầu, cơ chế phân bổ vốn của giai đoạn này khác với giai đoạn trước. Đặc biệt, sự gắn kết giữa xây dựng NTM và cơ cấu lại ngành nông nghiệp chưa chặt chẽ; chất lượng và năng lực hoạt động của các hợp tác xã nông nghiệp còn yếu; hạ tầng cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; sản xuất hàng hóa trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp chưa xứng với tiềm năng của tỉnh. Do sản xuất nông nghiệp của tỉnh nói chung còn nhỏ lẻ nên không có nhiều sản phẩm OCOP. Theo khảo sát và đánh giá sơ bộ của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến hết giai đoạn toàn tỉnh chỉ có khoảng 150 sản phẩm được công nhận OCOP, trong đó khoảng 10 sản phẩm mỗi xã. Ít có doanh nghệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Đòn bẩy từ kinh tế HTX

Để đạt mục tiêu có 2 huyện và 50 xã về đích nông thôn mới  và không còn xã đạt dưới 15 tiêu chí trước năm 2025, tỉnh Cao Bằng cần đẩymạnh các mô hình kinh tế HTX gắn với chuỗi giá trị. Ông Hoàng Văn Tư, Giám đốc HTX Án Lại cho biết: HTX đang phát triển nghề sơ chế nguyên liệu dong riềng và chế biến miến dong thành phẩm. Các sản phẩm của HTX được sản xuất, chế biến, đóng gói theo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các nhà phân phối mà HTX liên kết. HTX đầu tư hệ thống máy rửa, máy sấy tuần hoàn, máy nghiền vắt lọc củ tinh bột dong riềng, máy nghiền tinh bột khô tự động. HTX cũng vừa hoàn thành khu vực sản xuất rộng 500 m2, đáp ứng yêu cầu sản xuất số lượng lớn, chất lượng cao. “ nhờ hoạt động hiệu quả, đơn vị đang liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho gần 100 hộ dân trên diện tích hơn 60 ha dong riềng, tạo việc làm cho hơn 10 công nhân và 20 lao động thời vụ, với thu nhập bình quân 5-7 triệu đồng/người/tháng” Ông Tư chia sẻ

Ông Đàm Văn Độ, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đang phát huy vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho nông dân, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất, thực hiện tốt việc liên doanh, liên kết, bảo đảm đầu ra ổn định cho nông sản. Một số HTX đã tái cơ cấu chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng chuỗi giá trị, sản xuất hàng hóa có giá trị cao như: trồng nấm hương, nuôi bò 3B, trồng nho đen công nghệ cao…

Nhận thức rõ vai trò của các HTX trong xây dựng nông thôn mới, thời gian qua, tỉnh đã có nhiều chính sách hỗ trợ HTX phát triển. Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ gần 300 HTX tiếp cận thị trường, định hướng sản phẩm chủ lực, hỗ trợ vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất, xây dựng thương hiệu, nhãn mác sản phẩm. Tổ chức 21 lớp tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng nhân lực. Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX hỗ trợ 3,8 tỷ đồng cho các HTX trên địa bàn tỉnh đầu tư sản xuất, kinh doanh.

Trong thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, nhân rộng các mô hình kinh tế HTX gắn với chuỗi giá trị, tạo động lực cho quá trình xây dựng nông thôn mới gắn với thực hiện tốt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nông dân.

Đồng thời, tích cực triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”, phát triển sản phẩm OCOP, chú trọng đầu tư xây dựng vùng sản xuất, phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh. Qua đó, tạo sức mạnh tổng hợp của các HTX tiếp tục đóng góp xây dựng, nâng cấp kết cấu hạ tầng nông thôn, phấn đấu xây dựng hình thức tổ chức sản xuất đáp ứng yêu cầu của tiêu chí số 13.

Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương

Đình Bảo (Vietnam Business Forum)