Năm 2023, Việt Nam dẫn đầu khu vực Châu Á về doanh số bán hàng B2B trả chậm

Đây là điểm đáng chú ý trong Báo cáo Xu hướng Thực tiễn Thanh toán của Việt Nam năm 2023 vừa được Atradius công bố. Cụ thể báo cáo cho biết năm 2023 Việt Nam dẫn đầu Châu Á về doanh số bán hàng B2B trả chậm với tỷ lệ đạt 67% (tăng 21% so với năm ngoái), vượt qua mức trung bình của khu vực là 51%. Con số này phần nào cho thấy khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), trong một nỗ lực chung nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Bà Vũ Thị Đức Hạnh - Giám đốc Quốc gia của Atradius Việt Nam

Báo cáo của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đạt 620 tỷ USD, giảm 8.2% (tương đương 56 tỷ USD) so với năm 2022, trong đó: xuất khẩu đạt khoảng 323 tỷ USD, giảm 5.8% (tương đương 20 tỷ USD), nhập khẩu đạt gần 297 tỷ USD, giảm 10.7% (tương đương 36 tỷ USD). Để thích nghi với bối cảnh kinh doanh thay đổi, các doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động áp dụng các biện pháp khác nhau để duy trì đơn hàng, một trong số đó là tăng cường bán hàng trả chậm cho khách hàng B2B của họ nhằm khuyến khích các khách hàng trung thành và đáng tin cậy thực hiện giao dịch mua hàng lặp lại.

Các cuộc khảo sát của Atradius cho thấy doanh số bán hàng tín dụng B2B của các công ty Việt Nam đã tăng đáng kể trong 12 tháng qua, đạt mức trung bình 67% tổng doanh số bán hàng B2B, tăng 21% so với năm trước. Bên cạnh đó, thời hạn thanh toán cũng được nới lỏng một chút - trung bình 34 ngày từ khi lập hóa đơn, chủ yếu do các công ty hóa chất lớn muốn giữ lợi thế cạnh tranh. Điều đáng lưu ý là doanh số tín dụng tăng vọt cũng đi kèm với nguy cơ thực hiện thanh toán kém hơn, với 89% doanh nghiệp tham gia khảo sát chia sẻ lý do chính dẫn đến việc chậm thanh toán là tình trạng thiếu thanh khoản của khách hàng B2B, gây ra nguy cơ siết chặt thanh khoản đối với các doanh nghiệp.

Tuy nhiên bất chấp những rủi ro liên quan đến việc gia tăng giao dịch bằng tín dụng, việc sử dụng chiến lược tín dụng thương mại rõ ràng đã mang lại thành công cho các công ty được khảo sát khi họ nhận thấy xu hướng giảm về số lượng hóa đơn quá hạn, hiện chỉ ảnh hưởng đến 32% tổng doanh số B2B, so với 48% vào năm 2022. Ngoài ra, nợ khó đòi giảm xuống đáng kể, chỉ ảnh hưởng 1% trên tổng doanh số B2B, giảm so với mức 6% của năm ngoái. Một con số tích cực khác là 60% doanh nghiệp ghi nhận thời hạn thu hồi tiền hàng tồn đọng (DSO) có cải thiện, trung bình mất 57 ngày kể từ khi lập hóa đơn.

Báo cáo của Atradius cũng cho thấy các công ty Việt Nam đã áp dụng một loạt biện pháp khác nhau như dành thêm thời gian và nguồn lực để đòi nợ hóa đơn chưa thanh toán và lùi hạn thanh toán cho nhà cung cấp. Hầu hết các công ty thực hiện những biện pháp này trong khuôn khổ duy trì nội bộ và quản lý rủi ro tín dụng khách hàng, bao gồm việc lập quỹ dự phòng để bù đắp những tổn thất có thể xảy ra. Riêng các doanh nghiệp ngành dệt/may mặc còn bổ sung thêm hình thức sử dụng thư tín dụng (L/C).

Đáng chú ý, doanh số tín dụng B2B tăng vọt cũng dẫn tới xu hướng lựa chọn bảo hiểm tín dụng như một chiến lược nhằm giảm thiểu rủi ro, với 70% công ty được khảo sát trong ngành nông sản/thực phẩm cho biết họ đang tìm hiểu về hướng đi này. Việc thuê các công ty bảo hiểm tín dụng để quản lý rủi ro tín dụng được các công ty Việt Nam đánh giá là mang lại nhiều lợi ích thiết thực, bao gồm cả khả năng tiếp cận thông tin chuyên sâu về rủi ro của khách hàng tiềm năng và các dịch vụ như thông tin thị trường thông thường và thu hồi nợ. Bảo hiểm tín dụng cũng giúp cải thiện thời gian thu tiền và giải phóng vốn lưu động nên được các công ty sản xuất hàng tiêu dùng đặc biệt chú ý.

Theo bà Vũ Thị Đức Hạnh - Giám đốc Quốc gia của Atradius Việt Nam, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy thách thức như hiện nay, Báo cáo Xu hướng Thực tiễn Thanh toán của Atradius cho Việt Nam nhấn mạnh việc các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng tín dụng thương mại một cách chiến lược để kích thích tăng trưởng doanh số bán hàng và thích nghi với động lực thị trường. "Việt Nam có khả năng thích nghi cao với biến động kinh tế, các doanh nghiệp được khuyến khích khám phá các giải pháp tài chính sáng tạo để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tính bền vững cho hoạt động của họ trong một môi trường ngày càng cạnh tranh gay bắt. Bất chấp những thách thức hiện tại, các doanh nghiệp vẫn lạc quan về tương lai, vấn đề chỉ là các doanh nghiệp cần hiểu rõ những yếu tố này và biết ứng phó một cách có chiến lược bằng chính sách quản lý tín dụng hợp lý sao cho có lợi cho mình" - bà Hạnh khuyến nghị.

Bên cạnh phản ánh những nỗ lực thích nghi với khó khăn thị trường của doanh nghiệp trong năm 2023, Báo cáo của Atradius cũng ghi nhận tâm trạng lạc quan đối với năm 2024 từ các doanh nghiệp Việt Nam, với 85% doanh nghiệp tham gia khảo sát dự đoán sẽ có sự tăng cầu cho sản phẩm và dịch vụ, đặc biệt là trong các ngành hàng nông sản - thực phẩm và dệt - may mặc. Bên cạnh đó, các công ty tham gia khảo sát cũng bày tỏ một số quan ngại cho năm tới, chủ yếu là lo lắng về sự suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, giá năng lượng, hàng hóa biến động và tác động của áp lực lạm phát chung lên chi phí sản xuất.

Mỹ Châu (Vietnam Business Forum)