Làng nghề Chuyên Mỹ trên hành trình trở thành Thành phố Thủ công Sáng tạo Thế giới

Ngày 17/11, xã Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) đã đón gần 200 đại biểu quốc tế đến thăm và làm việc trong khuôn khổ chương trình thẩm định nhằm công nhận làng nghề khảm trai, sơn mài Chuyên Mỹ trở thành thành viên Mạng lưới các Thành phố Thủ công Sáng tạo Thế giới năm 2025 do Hội đồng Thủ công Thế giới (WCC) tổ chức.

Gần 200 đại biểu quốc tế đến thăm và làm việc tại làng nghề khảm trai, sơn mài Chuyên Mỹ ngày 17/11

Tham dự và làm việc với đoàn chuyên gia quốc tế có bà Trần Thị Dung, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Chuyên Mỹ, ông Nguyễn Hữu Chi, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, cùng lãnh đạo HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ và đại diện các ban, ngành, đoàn thể địa phương.

Trong chuyến làm việc, đoàn chuyên gia quốc tế đã khảo sát toàn bộ quy trình sản xuất và các công đoạn chế tác khảm trai, sơn mài, đồng thời thăm nhiều cơ sở tiêu biểu tại các thôn Chuôn Ngọ, Bối Khê, Chuôn Trung, Chuôn Thượng… Tại hiện trường, các đại biểu bày tỏ ấn tượng mạnh mẽ trước bề dày truyền thống của làng nghề, tinh thần sáng tạo của nghệ nhân, sự đổi mới trong mẫu mã sản phẩm, cũng như đóng góp quan trọng của nghề đối với phát triển kinh tế, văn hóa địa phương.

Đoàn chuyên gia quốc tế đã trực tiếp khảo sát quy trình sản xuất, kỹ thuật chế tác khảm trai – sơn mài

Tại buổi làm việc, lãnh đạo xã Chuyên Mỹ đã giới thiệu tổng quan lịch sử hình thành làng nghề, định hướng bảo tồn gắn với phát triển bền vững, cùng các chính sách thúc đẩy sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ và mở rộng thị trường.

Bà Nguyễn Thị Thùy Hương, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết địa phương đã chủ động chuẩn bị chi tiết cho đợt kiểm tra, đáp ứng đầy đủ 9 tiêu chí quan trọng của Hội đồng Thủ công Thế giới về lịch sử nghề, môi trường sản xuất, tính sáng tạo và vai trò cộng đồng. Đến nay, Chuyên Mỹ đã hoàn thành toàn bộ tiêu chí và sẵn sàng cho vòng thẩm định quốc tế.

Lãnh đạo xã đánh giá chương trình thẩm định lần này là cơ hội quan trọng để quảng bá hình ảnh làng nghề, mở rộng hợp tác quốc tế và khẳng định vị thế của thủ công mỹ nghệ Việt Nam trên bản đồ sáng tạo thế giới.

Đoàn cũng được giới thiệu tổng quan về lịch sử hình thành làng nghề, định hướng bảo tồn và phát triển nghề truyền thống

Chuyên Mỹ nằm gần Quốc lộ 1A, cao tốc Pháp Vân, Cầu Giẽ và sông Nhuệ, là nơi tập trung nhiều làng nghề nổi tiếng như giày da Phú Yên, may mặc Vân Từ, mộc Tân Dân và đặc biệt là khảm trai, sơn mài Chuyên Mỹ. Đây là nền tảng tạo nên hệ sinh thái nghề truyền thống phong phú, liên kết chặt chẽ.

Trong 5 năm gần đây, tỷ lệ lao động tham gia sản xuất thủ công mỹ nghệ tại địa phương tăng từ 50% lên gần 90%, trong đó nghề khảm trai, sơn mài chiếm hơn 90% cơ cấu lao động.

Với lịch sử gần 1.000 năm, đặc biệt tại thôn Chuôn Ngọ, làng nghề khảm trai, sơn mài nổi tiếng với kỹ thuật xử lý nguyên liệu và cẩn khảm tinh xảo. Hiện thôn có khoảng 20 nghệ nhân được công nhận, tiếp nối và phát huy tinh hoa nghề cổ.

Thành phố Hà Nội đã đầu tư nhiều cụm công nghiệp làng nghề như Phú Yên (10,5 ha) và Vân Từ (6,59 ha), nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và năng lực cạnh tranh của sản phẩm thủ công mỹ nghệ Chuyên Mỹ.

Thực tế phát triển cho thấy sức sống mạnh mẽ của nghề khảm trai, sơn mài tại địa phương. Tính đến tháng 8/2025, thôn Bối Khê có hàng chục doanh nghiệp mới được thành lập, hơn 180 cơ sở sản xuất đang hoạt động, tạo việc làm cho lao động trong và ngoài xã. Nhiều nghệ nhân như cụ Đinh Văn Hào, ông Đinh Ngọc Ánh được phong danh hiệu “Nghệ nhân làng nghề”, đặc biệt, gia đình cụ Hào được TP Hà Nội công nhận là “Thương hiệu truyền thống gia truyền”.

Đoàn thăm quan xưởng chế tác trong làng nghề

Theo ông Ánh, gia đình ông đã 3 đời làm nghề khảm trai, sơn mài. Đến nay, Công ty Sơn Mài Việt mà ông là Giám đốc đã có nhiều sản phẩm được xuất khẩu sang các nước như Mỹ, Nhật Bản. Công ty cũng đã có nhiều nghiên cứu, tìm hiểu để sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng tại các thị trường lớn này. Hiện nay thôn Bối Khê đã xử lý được hầu hết chất thải, nhất là khói bụi thải ra môi trường so với trước đây. Hạ tầng giao thông cũng đang dần được cải thiện, hỗ trợ trong việc sản xuất và lưu thông hàng hóa. Ngoài 8 cơ sở sản xuất cung cấp sản phẩm ra thị trường, công ty cũng thường xuyên mở các lớp đào tạo cho thế hệ các lao động trẻ trong làng, nhằm bảo tồn và phát triển nghề truyền thống của làng nghề.

Ông Vũ Văn Đình, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Phú Xuyên cho biết nghề khảm trai, sơn mài Chuyên Mỹ có lịch sử hơn 1.000 năm và luôn là sinh kế bền vững cho nhiều thế hệ. Nhờ nghề khảm trai, diện mạo làng quê đổi mới rõ rệt, đời sống người dân ngày càng được cải thiện.

Chính quyền địa phương liên tục đồng hành cùng nghề thông qua đầu tư máy móc, đổi mới công nghệ, quảng bá sản phẩm và thúc đẩy xúc tiến thương mại trong nước và nước ngoài.

Trước đó, chiều 16/11, xã Chuyên Mỹ đã tiếp đón đoàn Hội đồng Thủ công Thế giới đến thẩm định sơ bộ. Đoàn đã đến đền thờ Tổ nghề khảm trai ở thôn Chuôn Ngọ để tìm hiểu lịch sử nghề, thăm Trung tâm giới thiệu sản phẩm khảm trai, sơn mài, nơi trưng bày nhiều tác phẩm thể hiện kỹ thuật tinh xảo và giá trị nghệ thuật cao.

Đoàn cũng khảo sát tại một số cơ sở sản xuất, lắng nghe nghệ nhân chia sẻ về quy trình chế tác, đổi mới mẫu mã và định hướng phát triển bền vững. Ngoài ra, đoàn còn ghé thăm đình Chuôn Trung, Chuôn Thượng và đình làng Bối Khê, những công trình văn hóa gắn liền với đời sống cộng đồng.

Ông Sundeep Kumar, Phó Chủ tịch WCC khu vực châu Á, Thái Bình Dương ấn tượng với các sản phẩm của các nghệ nhân làng nghề Chuyên Mỹ

Tại buổi làm việc, ông Sundeep Kumar, Phó Chủ tịch WCC khu vực châu Á, Thái Bình Dương đánh giá cao các lớp truyền nghề cho nghệ nhân trẻ. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nắm bắt thị hiếu quốc tế, kết hợp sáng tạo với giá trị truyền thống và mở rộng hợp tác với các nhà thiết kế quốc tế để nâng tầm sản phẩm thủ công Việt Nam.

Chuyến thẩm định của Hội đồng Thủ công Thế giới không chỉ ghi nhận giá trị tinh hoa của nghề truyền thống Chuyên Mỹ mà còn mở ra hướng phát triển mới, giúp làng nghề hội nhập sâu rộng với thị trường quốc tế. Qua đó, Chuyên Mỹ tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những làng nghề tiêu biểu của Việt Nam, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, nghệ thuật dân tộc trên bản đồ thủ công mỹ nghệ toàn cầu.

Bùi Liên (Vietnam Business Forum)