Tập trung nguồn lực đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông

Điện Biên xác định phát triển hạ tầng giao thông là nhiệm vụ trọng tâm, tạo bước đột phá cho tăng trưởng kinh tế – xã hội và thu hút đầu tư. Hàng loạt công trình trọng điểm được triển khai đồng bộ đang góp phần mở rộng kết nối vùng, thúc đẩy giao thương và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Giao thông đi trước một bước

Nằm ở phía Tây Bắc của Tổ quốc, Điện Biên có đường biên giới tiếp giáp với hai quốc gia Lào và Trung Quốc, kết nối thông qua Cửa khẩu quốc tế Tây Trang và các cửa khẩu phụ như Huổi Puốc, Si Pa Phìn hay A Pa Chải. Đây là lợi thế của tỉnh khi vừa là điểm cuối của đường biên giới phía Tây Bắc, vừa là đầu mối giao thương của khu vực Tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng, kết nối với tuyến đường sắt Côn Minh (Trung Quốc) – Viêng Chăn (Lào).

Cửa khẩu Quốc tế Tây Trang kết nối với nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào thông qua QL 279

Những năm qua, dù được quan tâm đầu tư nhưng hạ tầng giao thông của tỉnh vẫn còn nhiều rào cản trong kết nối liên tỉnh và liên vùng. Giai đoạn 2020 - 2025, tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề để tháo gỡ nút thắt này. Mục tiêu xuyên suốt là giao thông phải thực sự đi trước và trở thành động lực phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng – an ninh, đưa Điện Biên trở thành trung tâm của vùng Tây Bắc.

Tỉnh đã hoàn thành một số dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến quốc lộ, đường tỉnh như: thảm tăng cường QL.12 đoạn Km102–Km139+650; QL.279B; ĐT.143; ĐT.147. Các dự án này góp phần giảm chi phí vận tải, tăng liên kết liên vùng.

Giai đoạn 2026 - 2030, tỉnh ưu tiên nghiên cứu và đề xuất các dự án quy mô lớn, có tính kết nối vùng, quốc tế như: cao tốc Sơn La – Điện Biên – Cửa khẩu Tây Trang; nâng cấp QL.4H, QL.279; đầu tư các tuyến đường tỉnh ĐT.139, ĐT.144, ĐT.149, ĐT.145B, ĐT.145D, ĐT.150 bằng vốn đầu tư công và ODA. Các tuyến kết nối trực tiếp các cửa khẩu quan trọng: A Pa Chải – Long Phú; Tây Trang – Pang Hốc, từng bước hoàn chỉnh mạng lưới giao thông Tây Bắc, mở đường giao thương với các tỉnh Bắc Lào và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc).

Một trong những dự án mang tính quyết định, tạo động lực hình thành các vùng kinh tế động lực, mở rộng không gian phát triển và gia tăng sức hấp dẫn đầu tư cho Điện Biên là tuyến cao tốc Hà Nội – Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên (CT.03) với tổng chiều dài khoảng 450km. Hiện nay, tuyến đang được đầu tư theo từng phân đoạn và đã triển khai đến Mộc Châu (Sơn La). Tỉnh Sơn La cũng đã trình đề nghị lập Báo cáo tiền khả thi đoạn Mộc Châu – Sơn La, tạo tiền đề quan trọng để tiếp tục kéo dài đến Điện Biên.

Việc xây dựng đồng bộ toàn tuyến cao tốc Sơn La – Điện Biên – Cửa khẩu Tây Trang, được xác định trong Quy hoạch mạng lưới đường bộ Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, có ý nghĩa chiến lược đối với cả khu vực, cụ thể: đảm bảo tính kết nối xuyên suốt, đồng bộ toàn tuyến CT.03; mở rộng không gian phát triển, hình thành các đô thị, khu công nghiệp, du lịch; giảm chi phí vận tải, rút ngắn thời gian di chuyển; nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư; tạo thêm việc làm và sinh kế cho người dân; đáp ứng yêu cầu an ninh – quốc phòng vùng biên giới,… Đây cũng là mong mỏi lớn của nhân dân các tỉnh Tây Bắc trong nhiều thập kỷ qua.

Ngành Xây dựng tỉnh Điện Biên đã chủ động nghiên cứu tổng thể phương án đầu tư dự án, phối hợp chặt chẽ với Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và tỉnh Sơn La để đề xuất lên Chính phủ và các cơ quan Trung ương. Tỉnh đặc biệt kiến nghị được bố trí vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 cho đoạn cao tốc Sơn La – Điện Biên – Cửa khẩu Tây Trang.

Trên cơ sở đề xuất của tỉnh và ý kiến các bộ, ngành, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo xem xét và đưa Dự án đầu tư đoạn tuyến cao tốc Sơn La – Điện Biên – Cửa khẩu Tây Trang vào kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Đây là bước tiến quan trọng mở ra kỳ vọng sớm khởi động tuyến cao tốc chiến lược này.

Song song với đường bộ, Dự án mở rộng Cảng hàng không Điện Biên được hoàn thành và khai thác từ 02/12/2023. Sân bay hiện có khả năng tiếp nhận được tàu bay A320, A321, mở rộng kết nối giữa Điện Biên và Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh. Công trình tạo cú hích thu hút du lịch, đầu tư và mang ý nghĩa đặc biệt trong dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (1954 - 2024).

Những giải pháp đột phá và lâu dài

Để đạt mục tiêu phát triển giao thông đồng bộ, hiện đại, giai đoạn 2025 – 2030, Điện Biên tập trung vào các giải pháp trọng tâm, đồng bộ. Cụ thể:

Một là, tập trung nguồn lực từ ngân sách nhà nước. Tỉnh linh hoạt tranh thủ tối đa nguồn vốn từ ngân sách Trung ương, các chương trình mục tiêu quốc gia, vốn ODA và vốn vay ưu đãi. Nguồn lực này được ưu tiên cho các tuyến có tính lan tỏa lớn như cao tốc Sơn La – Điện Biên; cải tạo, nâng cấp các tuyến quốc lộ hướng đến cửa khẩu trọng điểm.

Hai là, huy động tối đa vốn ngoài ngân sách. Doanh nghiệp được khuyến khích tham gia đầu tư theo mô hình đối tác công - tư (PPP). Các loại hợp đồng như BOT, BTO, BT sẽ được nghiên cứu triển khai phù hợp, nhất là trong hạ tầng khu công nghiệp, đô thị, dịch vụ du lịch.

Ba là, khai thác hiệu quả quỹ đất và tài sản công. Đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất hợp lý để tăng nguồn lực đầu tư hạ tầng. Song song đó là kiểm soát chặt chẽ việc quản lý, khai thác tài sản công.

Bốn là, đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức quốc tế để tiếp cận vốn hỗ trợ phát triển, vốn vay ưu đãi cho các dự án điện, nước, giao thông nông thôn, viễn thông.

Năm là, cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư. Tỉnh cam kết rút ngắn thời gian thẩm định, phê duyệt dự án; công khai danh mục kêu gọi đầu tư; đồng hành cùng doanh nghiệp trong xử lý giải phóng mặt bằng và tháo gỡ khó khăn.

Trong bối cảnh mới, phát triển hạ tầng giao thông chính là “chìa khóa” để Điện Biên mở đường hội nhập sâu hơn với khu vực và quốc tế. Khi điểm nghẽn hạ tầng được tháo gỡ, lợi thế địa chiến lược được phát huy, Điện Biên chắc chắn sẽ bước vào giai đoạn tăng tốc, trở thành trung tâm tăng trưởng năng động của vùng Tây Bắc. Đây cũng là khát vọng lớn lao đang được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân toàn tỉnh dồn toàn lực thực hiện.

Bình Minh (Vietnam Business Forum)