Phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững và hiệu quả

Bến Tre sở hữu tiềm năng và lợi thế rất lớn trong phát triển loại hình du lịch cộng đồng và thời gian qua tiềm năng này đã được tỉnh khai thác hiệu quả. Đây là mô hình du lịch vừa giải quyết việc làm cho một lực lượng lớn lao động nhàn rỗi ở nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo, vừa bảo tồn được bản sắc văn hóa truyền thống của địa phương. Để tìm hiểu rõ hơn về loại hình du lịch này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch Bến Tre - ông Trần Duy Phương. Hàn Lương thực hiện.

Bến Tre sở hữu nhiều tiềm năng, lợi thế trong phát triển du lịch cộng đồng. Ông có thể giới thiệu cụ thể hơn về những tiềm năng này?

Bến Tre có bờ biển dài 65 km, nhiều cù lao, cồn cát, sông rạch và rừng ngập mặn. Đặc biệt Bến Tre có cả 3 vùng sinh thái ngọt, lợ, mặn, chứa đựng các loài động, thực vật đặc thù của vùng sinh thái. Tỉnh được bao bọc bởi 4 nhánh của sông Cửu Long và hệ thống kênh rạch đan xen nên khí hậu ôn hòa mát mẻ quanh năm, có vườn cây ăn trái với diện tích trên 32.000 ha cùng với trên 50.000 ha dừa, bốn mùa xanh tươi trĩu quả. Đặc biệt, có môi trường sinh thái trong lành, chưa bị ảnh hưởng nhiều bởi chất thải công nghiệp. Từ đặc điểm sinh thái tự nhiên đã tạo các sản phẩm đặc thù như: hàng thủ công mỹ nghệ, ẩm thực từ dừa, nguồn thủy hải sản phong phú …phục vụ nhu cầu du khách.

Trong quá trình khai hoang, khẩn đất, người Bến Tre đã sáng tạo nên những công trình văn hóa nghệ thuật với 14 di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia, 10 di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh, những làn điệu dân ca mang đậm sắc thái vùng sông nước Nam Bộ. Bến Tre còn là quê hương, nơi yên nghỉ của các danh nhân như: Võ Trường Toản, Phan Thanh Giản, Nguyễn Ngọc Thăng, Nguyễn Đình Chiểu, Phan Văn Trị, Trương Vĩnh Ký, Sương Nguyệt Anh, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Thị Định, … Với tài nguyên du lịch tự nhiên và bề dày truyền thống văn hóa phong phú; định hướng du lịch Bến Tre là tập trung phát triển loại hình du lịch sông nước miệt vườn, du lịch sinh thái kết hợp tham quan các di tích văn hóa, lịch sử, giới thiệu các loại hình văn hóa phi vật thể với du khách và du lịch vui chơi – giải trí.

Trong điều kiện công nghiệp hóa, đô thị hóa ngày càng lan rộng; các hãng lữ hành trong nước phải tìm những vùng đất thuần nông, còn nguyên sơ, môi trường sinh thái trong lành để xây dựng sản phẩm du lịch sinh thái, phục vụ du khách. Đặc biệt là khách du lịch từ các đô thị lớn, khách du lịch quốc tế từ các nước công nghiệp phát triển. Các hãng lữ hành đánh giá cao về tiềm năng du lịch sinh thái của Bến Tre, đã liên kết với các hộ dân hình thành các điểm du lịch cộng đồng, phục vụ khách du lịch. Hiện nay, Bến Tre có khoảng 50 điểm du lịch cộng đồng. Đến Bến Tre, ngoài việc tham quan du lịch sông nước miệt vườn, du khách còn trải nghiệm về nền văn hóa vùng đất Nam Bộ qua việc tham quan di tích văn hóa – lịch sử, thưởng thức làn điệu dân ca, tìm hiểu cuộc sống cư dân địa phương (homestay), tạo điều kiện để người dân có ý thức bảo tồn, giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống Bến Tre.

Có thể nói loại hình du lịch cộng đồng là loại hình du lịch quan trọng không thể thiếu trong định hướng phát triển du lịch Bến Tre. Ngoài việc phát triển du lịch cộng đồng, chủ trương của tỉnh còn kêu gọi đầu tư các dự án du lịch có qui mô khá và hiện đại để lưu giữ và phục vụ đối tượng khách du lịch có chi tiêu cao. Các dự án du lịch qui mô khá và các điểm du lịch cộng đồng tạo thành thể thống nhất, làm cơ sở phát triển du lịch Bến Tre.

Để giới thiệu hình ảnh đất và người Bến Tre đến với đông đảo du khách trong và ngoài nước thì các hoạt động xúc tiến và quảng bá cho du lịch, đặc biệt là du lịch cộng đồng được tỉnh quan tâm triển khai ra sao cũng như những hiệu quả ban đầu có được?

Du lịch là một trong những ngành kinh tế trọng điểm của tỉnh nên những năm qua, hoạt động thông tin xúc tiến du lịch được triển khai mạnh. Hình ảnh đất và người Bến Tre được giới thiệu rộng rãi đến du khách trong và ngoài nước, được thông tin qua nhiều kênh quảng cáo khác nhau. Trong hoạt động xúc tiến du lịch, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch liên kết chặt chẽ với các Trung tâm trong khu vực như Tiền Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh và Cần Thơ… để phát triển các tour đặc thù sông nước Mekong. Tổ chức và tham gia nhiều chương trình xúc tiến du lịch qua các cuộc hội thảo về du lịch, hội thảo nâng cao chất lượng điểm đến, hội chợ triển lãm về du lịch…Nghiên cứu, khảo sát thị trường du lịch để phát triển nhiều tour, tuyến du lịch mới, định hướng và hỗ trợ tư vấn về du lịch cho các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành cũng như các xã có tiềm năng làm du lịch sinh thái cộng đồng như Quới Sơn, Tân Thạnh, An Khánh, Phú Túc huyện châu Thành và các xã sông nước hoa kiểng cây giống ở huyện Chợ Lách. Trong năm, tỉnh cũng phát hành nhiều ấn phẩm du lịch đến các doanh nghiệp, du khách trong và ngoài tỉnh.

Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch chú trọng xúc tiến mời gọi đầu tư các dự án du lịch thông qua cổng thông tin điện tử, website của sở; gửi danh mục các dự án đầu tư đến các trung tâm xúc tiến đầu tư của các tỉnh bạn và trung tâm xúc tiến đầu tư phía Nam tại Tp.HCM; giới thiệu đầu tư qua các hội thảo, hội chợ chuyên đề du lịch, phát hành danh mục kêu gọi các dự án đầu tư. Đồng thời kết hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp lữ hành, từng bước chấn chỉnh và củng cố ngành du lịch đủ sức cạnh tranh trong khu vực và nâng cao thương hiệu du lịch xứ dừa, nơi được mệnh danh là Vương quốc dừa tại “Bến Tre ba đảo dừa xanh”.

Mặc khác, trong chiến lược phát triển du lịch của tỉnh, Trung tâm cũng chú trọng phát triển các điểm, cụm du lịch để dần hình thành du lịch cộng đồng bền vững, phát triển du lịch làng nghề nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị nhân văn của làng nghề ở Bến Tre vốn có như: Làng nghề hoa kiểng Cái Mơn - Chợ Lách, nghề sản xuất kẹo dừa, làng nghề bánh phồng Sơn Đốc, bánh tráng Mỹ Lồng…

Bên cạnh đó để phát triển và nâng cao nguồn nhân lực về du lịch, Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch thường xuyên phối hợp với trường TH-VHNT của tỉnh mở các lớp tập huấn kiến thức về du lịch cho các đối tượng quản lý văn hóa, du lịch cấp xã, huyện, chủ doanh nghiệp kinh doanh du lịch và lực lượng lao động phục vụ khách du lịch ở từng địa phương trên toàn tỉnh. Hiện Trung tâm đang phối hợp với Trường Cao đẳng Nghề Du lịch Sài Gòn để mở lớp đào tạo trình độ sơ cấp cho lực lượng bàn, buồng nhằm từng bước nâng dần trình độ chuyên nghiệp trong lĩnh vực phục vụ khách du lịch trên địa bàn tỉnh Bến Tre.

Trong thời gian tới, để gia tăng sức hấp dẫn cho mô hình du lịch cộng đồng trên địa bàn, tỉnh sẽ có những chủ trương, biện pháp nào?

Thời gian tới, để phát triển mô hình du lịch cộng đồng trên địa bàn, Tỉnh ủy có Chỉ thị 09-CT/TU về “Phát triển du lịch tỉnh Bến Tre giai đoạn 2012 – 2015”; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa phát triển du lịch; khuyến khích, hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ lẻ, các hộ gia đình hoạt động kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh liên doanh, liên kết phát triển du lịch.

Ngoài ra, tỉnh tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo hệ thống chính trị đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong toàn Đảng, toàn dân thông suốt về vai trò, vị trí và chủ trương phát triển du lịch; tạo điều kiện các ngành, các cấp đồng thuận hỗ trợ phát triển du lịch trong đó có du lịch cộng đồng. Khuyến khích, hướng dẫn tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp nhỏ lẻ, các hộ gia đình hoạt động kinh doanh du lịch; đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng các vùng quy hoạch phát triển du lịch còn khó khăn, tạo điều kiện du khách có thể tiếp cận điểm du lịch thuận tiện; hỗ trợ đào tạo nghiệp vụ du lịch cho chủ cơ sở, người lao động tham gia kinh doanh du lịch tại các điểm du lịch cộng đồng; hỗ trợ hoạt động thông tin, quảng bá, xúc tiến du lịch cho các điểm du lịch cộng đồng…Ngoài ra chính quyền địa phương cũng sẽ đảm bảo tốt an ninh trật tự, an toàn cho du khách và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cộng đồng dân cư tham gia phát triển các dịch vụ du lịch ở những nơi có điều kiện.