Nóng chuyện về một nhà

Mùa đại hội cổ đông trong nước đang diễn ra sôi động. Đối với giới ngân hàng, những thông tin sáp nhập, hợp nhất một lần nữa trở lại thu hút sự quan tâm đặc biệt.

Không phải lợi nhuận là điểm nóng của mùa đại hội cổ đông năm nay. Giới chủ cũng như giới CEO ngân hàng hầu như đã chấp nhận thực tế lợi nhuận thấp trong năm nay cũng như vài năm tiếp theo để chờ thời. Nhưng chuyện ai sáp nhập với ai, các phương án sáp nhập như thế nào, chuyện thoái vốn nhà nước ở một số NHTM lại trở thành tâm điểm.

Ngày 16/4 SounthernBank tổ chức đại hội cổ đông thường niên. Thông tin được quan tâm đặc biệt và được hầu như 100% cổ đông ủng hộ là việc NH này sáp nhập với  Sacombank. Trước đó, đại hội cổ đông của Sacombank cũng đã thống nhất sáp nhập với SounthernBank mặc dù có nhiều ý kiến phản đối. Điều đó là dễ hiểu vì một số cổ đông lo ngại vấn đề của SouthernBank là tỷ lệ nợ xấu khá cao. Ngoài ra, chất lượng tài sản của NH này cũng đáng ngại khi có các khoản phải thu, lãi và phí phải thu khá lớn bị treo trong bảng cân đối.

Vấn đề đằng sau của 2 NH này là chuyện sở hữu chéo của gia đình ông Trầm Bê, những người nắm giữ cổ phần lớn ở cả 2 NH. Chuyện sáp nhập sẽ thu xếp ổn thỏa vấn đề này. Chuyện về một nhà xem ra là chuyện đương nhiên.

Trước đó 1 ngày, ngày 15/4, NH Phát triển Mê Kông (MDB), trong đó hội đồng quản trị MDB sẽ  xem xét thông qua việc sáp nhập MDBank với một ngân hàng khác. Tuy báo cáo của MDB không nêu rõ sẽ sáp nhập vào NH nào, song nhiều khả năng NH này sẽ sáp nhập vào Maritime Bank. 

Còn đại hội cổ đông thường niên của Maritime Bank họp hôm 19/4 cũng sẽ xem xét  thông qua việc sáp nhập một TCTD vào ngân hàng này. Hiện Maritime Bank là cổ đông lớn của MDBank (10,16%) và hai NH này cũng có cùng một số cổ đông lớn. Vì vậy tương tự như trường hợp của Maritime Bank và SounthernBank, sau khi sáp nhập sẽ “dọn” xong vấn đề sở hữu chéo.

Theo báo cáo tài chính, năm 2013, MDB đạt tổng tài sản 6.437 tỷ đồng, giảm 25% so với năm 2012. Huy động vốn tăng 16%, dư nợ tín dụng tăng 5%, nợ xấu ở mức 2,65% và đạt lợi nhuận trước thuế 110 tỷ đồng.  Ttổng số lao động của ngân hàng tại thời điểm cuối 2013 là 1.082 người, giảm 40% so với năm trước đó. Maritime Bank đạt kết quả khả quan hơn với khoản lợi nhuận trước thuế 411,235 tỷ đồng năm 2013, lợi nhuận sau thuế 339,871 tỷ đồng. Tính đến cuối năm 2013, NH đạt tổng tài sản 102.802,462 tỷ đồng; vốn chủ sở hữu 9.404,923 tỷ đồng, trong đó vốn điều lệ là 8.000 tỷ đồng.

Ngoài những thông tin chắc chắn về chuyện sáp nhận còn có một số nguồn tin rất đáng chú ý xoay quanh mô hình và phương thức sáp nhập, tái cơ cấu.  Dư luận dành sự chú ý đặc biệt cho đại hội cổ đông của  của PGBank diễn ra vào 18/4. Vấn đề quan trọng trình đại hội đồng cổ đông là phương án tái cơ cấu được HĐQT của PGBank đưa ra để xin ý kiến là sáp nhập vào Vietinbank theo mô hình NH trực thuộc NH – một trường hợp chưa có tiền lệ tại Việt Nam.

Phương án tái cơ cấu được đề xuất là Vietinbank và PGBank  sẽ thực hiện hoán đổi cổ phiếu và tỷ lệ nắm giữ của Vietinbank tại PGBank vào khoảng 99%. Tỷ lệ hoán đổi cổ phiếu nếu cổ đông ủy quyền cho HĐQT quyết định thì phải bảo đảm không thấp hơn mức một cổ phiếu PGBank đổi lấy 0,82 cổ phiếu Vietinbank. Những thông tin rất nóng và rất chi tiết này được công bố trên website của NH, sau đó được gỡ xuống, sau đó là những khẳng định không chắc chắn của giới lãnh đạo NH này. “Sáp nhập vớiVietinBank chỉ là một trong nhiều phương án mà chúng tôi đưa ra để nghiên cứu. Trong tất cả phương án đề ra, chúng tôi đều có gặp gỡ với các đối tác, phương án nào khả thi sẽ thực hiện, nhưng hiện chưa chốt phương án nào” -  một lãnh đạo NH cho biết.

Không phải vấn đề sở hữu chéo mà đăng sau thương vụ hoán đổi cổ phiếu sáp nhập của PGBank vào Vietinbank là chuyện thoái vốn của Petrolimex. Tập đoàn Petrolimex nắm giữ tới 40% cổ phần của PG Bank. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến năm 2015, Petrolimex phải giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần tại PG Bank xuống còn 20%. Con bài sáp nhập nêu thành hiện thực thì   tỷ lệ sở hữu của Petrolimex tại PGBank  sẽ giảm mạnh ngay lập tức mà không cần thoái vốn.

Vấn đề mô hình NH trong NH, PGBank trong Vietinbank cũng gây nhiều tranh cãi. Dù chưa từng có tại Việt Nam nhưng trên thế giới từng có tiền lệ khi một NH muốn giữ lại thương hiệu của mình. Nhưng PGBank lại là một thương hiệu chưa đủ sức thuyết phục. Một vấn đề khác đặt ra là cho dù có được NHNN chấp thuận mô hình NH trong NH, thì việc Tập đoàn Petrolimex né thoái vốn cũng chỉ có ý nghĩa hoãn binh, bởi vì Chính phủ đã yêu cầu các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước phải dần thoái hết vốn đầu tư ngoài ngành. Do đó, dù PG Bank có sáp nhập, thì Petrolimex vẫn  phải thoái hết vốn tại NH này.

Một câu chuyện sáp nhập đáng chú khác lúc này là Hội đồng Quản trị SHB đã có tờ trình gửi cổ đông về kế hoạch tham gia tái cấu trúc đối với công ty tài chính. Đại hội cổ đông thường niên diễn ra hôm 19/4 xem xét quyết định đề xuất của hội đồng Quản trị SHB. Lý dođược đưa ra là  việc sáp nhập với một công ty tài chính, nhằm tái cấu trúc thành một đơn vị trực thuộc, tập trung phát triển mảng dịch vụ tài chính tiêu dùng. Theo đánh giá của SHB đây là một trong những dịch vụ có xu hướng phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn hiện nay, đem lại nhiều nguồn thu giá trị gia tăng cho NH. SHB cũng trình đại hội đồng cổ đông 2014 xem xét kế hoạch tăng vốn từ 8.865,8 tỷ đồng lên 11.082 tỷ đồng trong năm tài chính 2014. Đáng chú ý SHB cũng đặt chỉ tiêu đến cuối năm 2014 giảm được tỷ lệ nợ xấu xuống còn tối đa 3%, sau khi kéo từ khoảng 9% do sáp nhập Habubank xuống 4% cuối 2013.

Lê Minh