Tăng trưởng xanh: Cần mở cửa cho khu vực tư nhân tham gia

Theo đánh giá của các nhà khoa học, trong tương lai gần Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới phải chịu nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng của vấn đề biến đổi khí hậu tác động trực tiếp đến thiên nhiên, môi trường và con người. Trước thách thức và ẩn họa này, mới đây Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức “Hội thảo công bố Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng Xanh” nhằm tìm ra giải pháp cho vấn đề trên.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương, Việt Nam vẫn luôn coi tăng trưởng xanh là mục tiêu quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Đồng thời, Việt Nam cũng rất mong muốn có được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, các tổ chức phát triển trong và ngoài nước, tập trung vào việc hợp tác và hỗ trợ nhau trong phòng chống biến đổi khí hậu.

Tại hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương cũng vui mừng công bố Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2014-2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 20/3/2014 thể hiện quan điểm mục tiêu, chiến lược, cụ thể hóa các giải pháp làm cơ sở để các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện, bao gồm 4 chủ đề chính, 12 nhóm hoạt động và 66 nhiệm vụ hành động cụ thể.

Theo đó, chủ đề 01 là xây dựng thể chế và Kế hoạch tăng trưởng xanh tại địa phương bao gồm 8 hoạt động theo 2 nhóm. Chủ đề 02 là giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo bao gồm 20 hoạt động theo 4 nhóm: Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và giảm cường độ phát thải khí nhà kính trong những ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng; trong giao thông vận tải; Đổi mới kỹ thuật canh tác và hoàn thiện quản lý để giảm cường độ phát thải khí nhà kính trong nông lâm nghiệp, thủy sản; Phát triển các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Chủ đề 03 là thực hiện xanh hóa sản xuất, bao gồm 25 hoạt động theo 4 nhóm: Rà soát, kiến nghị điều chỉnh các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển và xây dựng đề án tái cơ cấu kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh; Sử dụng hiệu quả và bền vững các nguồn lực tự nhiên và phát triển khu vực kinh tế xanh; Phát triển kết cấu hạ tầng bền vững; Thúc đẩy phong trào “doanh nghiệp phát triển bền vững”, nâng cao năng lực và thị trường dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật và quản lý phục vụ tăng trưởng xanh. Chủ đề 04 là thực hiện Xanh hóa lối sống và tiêu dùng bền vững, bao gồm 13 hoạt động theo 2 nhóm: Phát triển đô thị xanh và bền vững; Thúc đẩy thực hiện lối sống xanh.

Các nội dung chính như nguồn vốn thực hiện sẽ được xác định từ nhiều nguồn khác nhau như ngân sách nhà nước, các chương trình mục tiêu như Chương trình hỗ trợ ứng phó biến đổi khí hậu, từ nguồn lực của các doanh nghiệp, từ cộng đồng và nguồn viện trợ quốc tế. Các Bộ, ngành, địa phương theo chức năng nhiệm vụ được phân công có trách nhiệm huy động, quản lý nguồn lực từ ngân sách nhà nước, nguồn lực của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, cộng đồng và hỗ trợ của các tổ chức quốc tế. Nhà nước ưu tiên và dành kinh phí thỏa đáng để thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh, đặc biệt cho nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và phát triển năng lượng tái tạo; tạo cơ sở pháp lý khuyến khích các tổ chức tài chính, các doanh nghiệp đầu tư nguồn lực để thực hiện các hoạt động của Kế hoạch.

Về cơ cấu tổ chức, Bộ Kế hoạc và Đầu tư được Chính phủ giao là đầu mối về tăng trưởng xanh, có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh, thành phố tổ chức triển khai thực hiện. Ngoài ra, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã phối hợp cùng 5 Bộ và 3 địa phương tiến hành xác định nhu cầu tổng thể thông qua các nghiên cứu MACC và tham khảo hướng dẫn của OECD, LEDS, GGGI, UNEP; rà soát các nguồn lực, nghiên cứu tiếp cận các quỹ tài chính khí hậu, quỹ khí hậu xanh; chuẩn bị các điều kiện cho đầu tư xanh như thành lập nhóm công tác tài chính khí hậu, cơ sở thông tin tài chính khí hậu, dự thảo khung hướng dẫn về Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh cấp tỉnh. Quỹ hỗ trợ Tăng trưởng Xanh kéo dài 72 tháng, bắt đầu từ tháng 8 năm 2013 với tổng ngân sách dự án 5,5 triệu Euro, trong đó Chính phủ Bỉ đóng góp 5 triệu Euro, Chính phủ Việt Nam 500 nghìn Euro.

Dẫn chứng cụ thể, theo ông Nguyễn Phương Bắc, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh, thực hiện chiến lược về tăng trưởng xanh, tỉnh Bắc Ninh đã khuyến khích doanh nghiệp sử dụng vật liệu không nung, giảm phát thải khí nhà kính, quan tâm đến vấn đề tiết kiệm năng lượng…. Theo quan điểm của Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương, doanh nghiệp chính là các ưu tiên số l đến chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam. Do đó họ phải là các đơn vị đầu tiên cần được tuyên truyền phổ biến việc thay đổi công nghệ, tập trung đầu tư áp dụng công nghệ mới thân thiện môi trường nhằm giảm tối đa mức phát thải khí nhà kính.

Thứ trưởng Nguyễn Thế Phương cũng ghi nhận sự đóng góp, hợp tác của các đối tác quốc tế như WB, USAID, Vương quốc Bỉ, Hàn Quốc… về nguồn lực, hỗ trợ kỹ thuật cũng như kinh nghiệm trong quá trình tham vấn, nội dung và thông qua Chiến lược và Kế hoạch tăng trưởng xanh. Và nhấn mạnh cam kết của Chính phủ Việt Nam sẵn sàng, chủ động thực hiện các điều ước quốc tế về chống biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh… ở mức độ cao nhất.

Ông Phạm Hoàng Mai, Vụ trưởng Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cũng đề xuất cần xác định khung pháp lý gồm hình thành các kế hoạch hành động, các dự án ưu tiên cho phòng chống biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh; xây dựng cơ chế thị trường để hình thành nguồn tài chính cho tăng trưởng xanh; nâng cao năng lực và kiện toàn tổ chức hiện có; vận động tài trợ; đề nghị WB làm đầu mối đánh giá các khoản viện trợ đã dành cho các bộ, ngành, địa phương tham gia vào mục tiêu tăng trưởng xanh… Về cơ chế vận hành ông Mai mong muốn có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa Chính phủ Việt Nam và các đối tác quốc tế, đề xuất cho khu vực tư nhân tham gia đầu tư vào nhiều lĩnh vực tăng trưởng xanh để có được sức mạnh tổng hợp lớn mạnh hơn nữa./.

Anh Phương