“Ngày càng nhiều người muốn trở thành doanh nhân”

Với chức năng là tổ chức đại diện cho cộng đồng DN, VCCI đã có nhiều hoạt động để hỗ trợ phát triển kinh doanh, trong đó có việc lần đầu tiên tham gia vào dự án nghiên cứu Chỉ số kinh doanh toàn cầu (Global Entrepreneurship Monitor – GEM). Với cơ sở dữ liệu thu thập được từ trên 200 nghìn người đại diện cho 70 quốc gia, chiếm 75% dân số thế giới và 90% GDP của thế giới, GEM hiện là nghiên cứu có quy mô lớn nhất trên thế giới về kinh doanh. Dựa trên cơ sở dữ liệu  này, VCCI đã xây dựng “Báo cáo Chỉ số kinh doanh VN 2013” và vừa tổ chức công bố báo cáo này tại Hội thảo triển vọng kinh doanh VN 2014 tại HN.

Tính đến năm 2012, nghiên cứu Chỉ số kinh doanh toàn cầu (Global Entrepreneurship Monitor – GEM) đã thu hút được gần 100 quốc gia tham dự. Riêng ở châu Á đã có tới 20 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia vào dự án GEM. Ở khu vực Đông Nam Á đã có 5 quốc gia là thành viên của GEM, bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan. Điều này cho thấy Việt Nam cần thiết phải tham gia dự án GEM toàn cầu.

Theo Tiến sĩ Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI, chỉ số kinh doanh Việt Nam 2013 cung cấp một bức tranh bao quát về đặc điểm kinh doanh của Việt Nam theo chu kỳ phát triển kinh doanh. 

“Nhờ việc tham gia vào nghiên cứu chỉ số kinh doanh toàn cầu, lần đầu tiên Việt Nam có báo cáo giúp chúng ta có thể so sánh sự phát triển của Việt Nam với các nước phát triển trên thế giới, đặc biệt là các nước có cùng trình độ phát triển với Việt Nam, phát triển dựa trên nguồn lực và các nước nằm trong khu vực ASEAN. Báo cáo phục vụ cho quá trình xây dựng chính sách và ra những quyết định phát triển doanh nghiệp trong thời gian tiếp theo”, ông Lộc nói.

Báo cáo Chỉ số kinh doanh Việt Nam lần đầu tiên được công bố cho thấy, đội ngũ doanh nhân VN ngày càng được coi trọng và ngày càng có nhiều người muốn trở thành doanh nhân. Triển vọng tăng trưởng việc làm đối với các hoạt động kinh doanh ở giai đoạn đầu cao hơn mức trung bình ở các nước cùng trình độ phát triển. Tuy nhiên, nhận thức về kinh doanh ở VN thấp hơn nhiều so với các nước cùng trình độ phát triển, các hoạt động kinh doanh có định hướng đổi mới và định hướng quốc tế thấp.

Chỉ có gần 37% người trưởng thành ở Việt Nam nhận thức có cơ hội để khởi sự kinh doanh và gần 49% người trưởng thành nhận thức là có năng lực kinh doanh. Trung bình ở các nước phát triển, tỷ lệ này lần lượt xấp xỉ 61% và 69%. Chỉ có 24% người trưởng thành ở Việt Nam có ý định khởi sự kinh doanh trong vòng 3 năm tới, thấp hơn mức trung bình 44% ở các nước phát triển.

Doanh nhân ở Việt Nam ngày càng được xã hội coi trọng (82%) và kinh doanh là nghề nghiệp đáng mơ ước của hơn 63% người trưởng thành. Tỷ lệ người trưởng thành làm chủ và quản lý các hoạt động kinh doanh ở giai đoạn đầu ở Việt Nam đạt hơn 15%, trong đó tỷ lệ người mới khởi sự chỉ đạt 4%, thấp hơn mức bình quân ở các nước phát triển dựa trên nguồn lực, tương ứng lần lượt đạt 21% và 9%.

Các hoạt động kinh doanh ở Việt Nam chủ yếu hướng đến phục vụ người tiêu dùng (khoảng 74%). Người chủ hoạt động kinh doanh chủ yếu nhận được những lời khuyên, tư vấn từ bạn bè và gia đình. Sự hợp tác trong kinh doanh tập trung chủ yếu ở khâu tiếp thị bán hàng.

Đánh giá về điều kiện kinh doanh, trong số 12 chỉ số, chỉ có 3 chỉ số là: cơ sở hạ tầng; năng động của thị trường nội địa; văn hóa và chuẩn mực xã hội đạt trên mức trung bình. Những chỉ số còn lại, trong đó có dịch vụ hỗ trợ kinh doanh như tư vấn, pháp lý, kế toán, kiểm toán vẫn chưa phát triển tương xứng, các chuyên gia đánh giá dưới mức trung bình, đặc biệt là chương trình hỗ trợ của Chính phủ - tài chính cho kinh doanh và giáo dục kinh doanh ở bậc phổ thông. Điều này cho thấy phần nào sự thiếu hụt các dịch vụ tư vấn, hỗ trợ kinh doanh ở VN hiện nay.

Trước những khó khăn, thách thức về môi trường kinh doanh Việt Nam, báo cáo khuyến nghị cần xây dựng lòng tin cho người làm kinh doanh như tiếp tục kiên định các chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, minh bạch hóa các chính sách, tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các khu vực kinh tế…

Quỳnh Anh