Hợp tác Việt Nam - châu Phi: Cần gỡ bỏ những rào cản

"Việt Nam cam kết sẽ làm hết sức mình để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quan hệ hợp tác với các nước châu Phi và các nước ASEAN nói tiếng Pháp, cũng như sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, ngân hàng hai bên ngày càng đến gần nhau hơn…" là khẳng định của Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh tại "Diễn đàn thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa các ngân hàng châu Phi và các nước ASEAN khối Pháp ngữ" do VCCI - HCM tổ chức. Mục tiêu của Diễn đàn nhằm hỗ trợ trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước châu Phi, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác Nam - Nam trong không gian kinh tế khối Pháp ngữ.

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thủ  tướng Vũ Văn Ninh cho biết mặc dù bối cảnh kinh tế thế giới biến động phức tạp nhưng năm 2013, tăng trưởng GDP của Việt Nam vẫn đạt mức 5,4% và dự kiến đạt khoảng 5,8% trong năm 2014. Việt Nam đang nỗ lực thực hiện tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng  theo hướng bền vững với ba trọng tâm: tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu tài chính - ngân hàng và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước.

Song song với cải cách trong nước, Việt Nam đang chủ động hội nhập sâu rộng và toàn diện vào nền kinh tế thế giới nhằm mở rộng không gian phát triển. Với triển vọng hoàn tất 14 Hiệp định thương mại tự do trong giai đoạn 2015 - 2020, Việt Nam sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới liên kết kinh tế rộng lớn ở khu vực châu Á -Thái Bình Dương cũng như đóng vai trò cầu nối Cộng đồng Kinh tế ASEAN sẽ hình thành vào năm 2015. Là một thành viên tích cực, xây dựng và có trách nhiệm của khối Pháp ngữ, Việt Nam luôn ủng hộ chủ trương phát triển chiến lược kinh tế trong khuôn khổ hợp tác kinh tế của không gian Pháp ngữ năng động; đồng thời phát triển ngày càng mạnh mẽ hơn mối quan hệ hợp tác với các thành viên khác trong khối Pháp ngữ nói chung cũng như các nước bạn bè châu Phi, ASEAN truyền thống nói riêng.

Có thể thấy dù sự chênh lệch giữa các nước có nền kinh tế phát triển và các nước nghèo khá lớn nhưng nhờ có nguồn thu từ xuất khẩu các loại tài nguyên quý hiếm (dầu mỏ, khoáng sản…) và có dân số đông nên châu Phi vẫn là một thị trường màu mỡ để Việt Nam khai thác trong dài hạn. Những năm gần đây, trao đổi thương mại giữa Việt Nam với 55 nước châu Phi có sự tăng trưởng song giá trị hãy còn rất khiêm tốn. Cho đến nay châu Phi vẫn là khu vực mà Việt Nam có mức trao đổi thương mại thấp nhất so với các khu vực thị trường khác. Theo Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc, rào cản trong phát triển quan hệ thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và các nước châu Phi nằm ở sự xa xôi cách trở về mặt địa lý, bất đồng ngôn ngữ, hệ thống hạ tầng thông tin liên lạc còn yếu, chi phí vận tải lớn, hoạt động trao đổi thương mại vẫn còn qua trung gian nên chi phí khá cao... Ngoài ra còn phải kể đến những trở ngại trong khâu thanh toán và các rủi ro trong quá trình thanh toán do hệ thống ngân hàng tại châu Phi vẫn chưa ứng dụng các phương thức thanh toán thông dụng hiện đại; còn nếu thanh toán thông qua các ngân hàng quốc tế thì doanh nghiệp phải chịu mức chi phí cao.

Mặc dù thời gian qua các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các tổ chức xúc tiến thương Việt Nam và châu Phi đã tổ chức các cuộc đối thoại với những đơn vị tín dụng, ngân hàng để tăng cường kết nối nhưng kết quả đạt được vẫn chưa như mong đợi; đến nay giữa Chính phủ Việt Nam và các nước châu Phi vẫn chưa có những thỏa thuận chung về hỗ trợ cho doanh nghiệp. Ông Lộc nhấn mạnh: "Thực trạng này đòi hỏi phải tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ hợp tác giữa hai bên, mở rộng phạm vị hoạt động của các ủy ban liên chính phủ. Ngoài ra cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa ngân hàng Việt Nam với các ngân hàng châu Phi để hỗ trợ vốn tín dụng cho doanh nghiệp. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam mở rộng các thị trường mới giàu tiềm năng, tránh lệ thuộc vào các thị trường truyền thống vốn cũng ẩn chứa nhiều yếu tố bất ổn. Về phía Việt nam, Chính phủ cam kết sẽ nỗ lực tạo mọi điều kiện tốt nhất để các doanh nghiệp và ngân hàng Việt Nam đẩy mạnh hợp tác cũng như mở rộng đầu tư tại khu vực châu Phi trong thời gian tới”.

Ông Sylvere Bankimbaga - Phó Chủ tịch CLB các ngân hàng và Tổ chức tín dụng châu Phi cho biết sáng kiến hợp tác thúc đẩy thương mại 2 khu vực Nam-Nam đã được xúc tiến từ cách đây 3 năm. Sau đó tại cuộc họp ở Yaounde (Cameroon), nơi mà mục tiêu cuối cùng của việc thúc đẩy thương mại Nam - Nam được xác định, một phong trào hợp tác đúng hướng đã được công bố. Và mới đây, sự kiện cấp "Giấy phép kinh doanh dịch vụ viễn thông di động" của Tập đoàn Viettel tại Cộng hòa Burundi chính là điển hình tích cực mà CLB có được trong quá trình trao đổi thông tin giữa hai bên. Ông Sylvere Bankimbaga nhấn mạnh: "CLB các ngân hàng và Tổ chức tín dụng châu Phi luôn sẵn sàng phục vụ như một chất xúc tác trong việc thúc đẩy trao đổi tương ứng. Ưu tiên hàng đầu hiện nay là cần phải thực hiện các cơ chế để tạo điều kiện cho sự chuyển động của các dòng tài chính, bao gồm giảm thiểu nhiều kênh trung gian gây cản trở các hoạt động do chi phí cao và tốn kém. Đặc biệt cần tăng cường thúc đẩy văn hóa và phát triển sự tin tưởng lẫn nhau giữa các nhà quản lý của ngân hàng và tổ chức tín dụng để tạo điều kiện cho quá trình thanh toán của tổ chức kinh tế tương ứng”.

Mỹ Châu