Khai thác khoáng sản ngày càng khó khăn hơn

Các mỏ khoáng tại Việt Nam đa phần ở vùng miền núi hoặc vùng sâu, vùng xa, cho nên để khai thác mỏ cần phải xây dựng kết cấu hạ tầng để tiếp cận mỏ và kết nối mỏ với thị trường đầu vào và thị trường đầu ra.

Tài nguyên khoáng sản là hữu hạn và không tái tạo sẽ cạn kiệt dần cùng quá trình khai thác, hơn nữa tài nguyên khoáng sản Việt Nam tuy phong phú về chủng loại nhưng đa phần các loại khoáng sản có trữ lượng rất hạn chế, trong khi khoáng sản có vai trò là nguyên, nhiên liệu của sản xuất và đời sống, tạo ra hiệu quả kinh tế liên ngành, cho nên chính sách về tài nguyên khoáng sản không phải là thu thật nhiều từ khoáng sản khai thác được mà phải là khuyến khích, thậm chí bắt buộc khai thác tận thu tối đa tài nguyên khoáng sản.

Các mỏ khác nhau, ở các vị trí khác nhau có điều kiện khai thác thuận lợi, khó khăn khác nhau; ngay trong một mỏ điều kiện khai thác cũng luôn luôn thay đổi theo không gian và thời gian làm cho hiệu quả kinh doanh cũng khác nhau và luôn thay đổi theo. Do vậy, phải có mô hình tổ chức quản lý và cơ chế hợp lý, linh hoạt để điều tiết hiệu quả giữa các mỏ cũng như giữa các giai đoạn khác nhau của từng mỏ nhằm đảm bảo điều kiện kinh tế bình thường cho các mỏ hoạt động và khai thác tận thu những mỏ hoặc phần mỏ có điều kiện khó khăn.

Khai thác mỏ là loại công việc vất vả, nặng nhọc, nguy hiểm và gây nhiều tác động xấu tới môi trường cho nên vấn đề đảm bảo an toàn lao động, bảo vệ môi trường và chính sách đối với người lao động phải được hết sức quan tâm. Hơn nữa, xu thế chung là điều kiện khai thác ngày càng khó khăn, phức tạp hơn nên chi phí ngày càng tăng lên. Điều đó đòi hỏi phải phân phối hợp lý và sử dụng hiệu quả các lợi ích thu được từ khai thác khoáng sản giữa hiện tại và tương lai, giữa sản xuất - kinh tế - xã hội - môi trường và giữa các chủ thể có liên quan.

Ngành than – khoáng sản nước ta còn có đặc điểm là các mỏ than chủ yếu tập trung ở vùng Quảng Ninh nằm trong dây chuyền sản xuất mỏ - vận tải - nhà máy tuyển - cảng biển tương đối hoàn chỉnh, trong khi các mỏ khoáng sản quặng nằm rải rác khắp nơi trên khắp cả nước và đa phần có quy mô trữ lượng nhỏ. Điều đó đòi hỏi phải có phương thức tổ chức quản lý kinh doanh phù hợp để vừa đảm bảo cho Công ty mẹ thực hiện được quyền chi phối và sự chỉ huy, quản lý, điều hành thống nhất trong toàn Tập đoàn, vừa giảm đầu mối trực thuộc Công ty mẹ và tăng cường tính tự chủ của các công ty con, đơn vị thành viên.

Dây chuyền sản xuất mỏ gồm nhiều công đoạn nối tiếp nhau chặt chẽ gồm: khai thác, vận chuyển, sàng tuyển, chế biến, tiêu thụ và phục vụ, phụ trợ cho dây chuyền sản xuất/khai thác; trong đó một hoặc một số công đoạn do một doanh nghiệp đảm nhận được tổ chức theo chuyên môn hóa. Điều đó đòi hỏi phải có sự điều hành và cơ chế quản lý nội bộ hợp lý nhằm đảm bảo sự hoạt động hài hòa, đồng bộ và liên tục của các khâu, các doanh nghiệp trong dây chuyền sản xuất.

Quy mô của các mỏ khác nhau, đa phần là các mỏ nhỏ, mỏ vừa nên phải có mô hình tổ chức quản lý chung tất cả các mỏ một cách phù hợp để phát huy lợi thế kinh tế về quy mô lớn, tận dụng được năng lực sẵn có của nhau, tập trung được sức mạnh, nguồn lực để chủ động phát triển công nghệ mới cũng như cơ khí phục vụ cơ giới hóa khai thác và đầu tư phát triển các mỏ mới, vùng khoáng sản mới và các ngành kinh doanh khác trên nền than – khoáng sản.

Hương Giang