Hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản đầu tư lâu dài tại Việt Nam

Ngày 14/10, tại Hà Nội, Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật Bản (VJBA) đã tổ chức Diễn đàn hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản tại Việt Nam lần thứ I. Diễn đàn nhằm hỗ trợ một cách hiệu quả các doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản đầu tư  lâu dài vào Việt Nam.

Bà Phạm Thị Thu Hằng, Tổng Thư ký Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định, trong những năm gần đây, mối quan hệ Việt Nhật đã chuyển sang giai đoạn phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, điều đó thể hiện ở con số doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam đã gia tăng ấn tượng đạt đến con số 1,000 doanh nghiệp và số người Nhật sinh sống tại Việt Nam đã lên đến 10,000 người. Nhật Bản cũng là nhà tài trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam giai đoạn 1993-2013. Năm 2014, Nhật Bản cam kết tài trợ ODA cho Việt Nam khoảng 3,5 tỷ USD. Bên cạnh đó, hai bên đang dần mở cửa, nới lỏng rào cản kỹ thuật và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giữa hai nước. Hai nước xác định mục tiêu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại và dòng đầu tư vào năm 2020.

Tổng Thư ký VCCI cũng nhấn mạnh, xu hướng đầu tư của các công ty Nhật cũng được đa dạng hóa, từ chỗ chỉ là các doanh nghiệp lớn và tập trung vào lĩnh vực sản xuất thì nay đã mở rộng sang các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) trong các lĩnh vực dịch vụ, IT, nhân lực,… Bà Hằng dẫn chứng thêm, Quyết định số 1043/QĐ-TTg ngày 01/07/2013 của Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược Công nghiệp hóa Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt Nhật hướng đến năm 2020 và tầm nhìn 2030. Theo đó Việt Nam tập trung vào 06 ngành công nghiệp ưu tiên: Điện tử, máy nông nghiệp, chế biến nông thủy sản, đóng tàu, môi trường và tiết kiệm năng lượng, sản xuất ô tô và phụ tùng. Diễn đàn lần này sẽ là cầu nối gặp gỡ, kết nối giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ Nhật Bản với các doanh nghiệp Việt Nam, thay đổi cách tiếp cận của doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước.

Theo ông Đinh Ngọc Hải – Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật bản, các DNVVN đóng vai trò to lớn trong nền kinh tế Nhật Bản. Chính sách “Abenomics” khuyến khích doanh nghiệp Nhật Bản năng động hơn để phát triển, hướng ra quốc tế và Việt Nam là một trong những điểm đến quan trọng. Theo số liệu thống kê chưa chính thức của Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (JCCI), có tới 50% trong số các DNVVN Nhật Bản có ý định đầu tư ra ngoài muốn hướng tới thị trường Việt Nam. Xu hướng đầu tư của các công ty Nhật Bản cũng được đa dạng hóa, từ chỗ chỉ là các doanh ngiệp lớn và tập trung vào các lĩnh vực sản xuất thì nay mở rộng sang các DNVVN trong các lĩnh vực dịch vụ, công nghệ thông tin, nhân lực, nông nghiệp và công nghiệp phụ trợ.

Theo số liệu được đưa ra tại hội thảo, đầu tư FDI của Nhật 2011-2013 đứng đầu trong tổng số 101 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế, khi nguồn vốn đầu tư ở Việt Nam giảm thì lại xuất hiện làn sóng đầu tư mới từ Nhật Bản. Tính tới tháng 9/2014, Nhật Bản có 2410 dự án đầu tư tại Việt Nam, tổng số vốn lên đến 36,3 tỷ đô la. Tính từ tháng 4/2011 đến tháng 1/2012, văn phòng Jetro tại Tp. HCM tiếp khoảng 2.400 nhà đầu tư Nhật Bản tìm cơ hội đầu tư ở Việt Nam, cao thứ nhì trong 73 văn phòng Jetro có mặt trên thế giới. Đây là những tín hiệu tốt cho hợp tác giữa hai nước còn phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Về những lợi thế cạnh tranh của Việt Nam, ông Hải cho rằng lợi thế cạnh tranh lớn của Việt Nam trong bối cảnh quan hệ hợp tác kinh tế nội khối ASEAN ngày càng phát triển mạnh mẽ. So với nhiều quốc gia khác trong khu vực, Việt Nam có chi phí nhân công thấp, ổn định về chính trị… Và quan trọng hơn là Nhật Bản có thể mở rộng thị trường trong khối ASEAN thông qua Việt Nam, Nhật Bản có cơ hội tìm kiếm, thiết lập các đối tác chiến lược khác trong khu vực để chuẩn bị tốt cho tiến trình đàm phán TPP.

Tuy nhiên theo ông Hải, Việt Nam vẫn còn những yếu thế cạnh tranh so với nhiều thị trường khác như: Cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện, ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu cần thiết; tỷ lệ nội địa hóa tại Việt Nam vẫn thấp. Ngoài ra, các thủ tục hành chính ở Việt Nam còn rườm rà, phức tạp, các thủ tục hải quan, chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp nước ngoài còn thiếu nhất quán. Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Nhật bản khuyến nghị, Việt Nam cần nhanh chóng khắc phục những yếu thế trên để nâng cao hơn nữa lợi thế cạnh tranh, thu hút nguồn vốn đầu tư của các doanh nghiệp Nhật Bản nói riêng và của các nhà đầu tư nước ngoài nói chung.

Đánh giá về những cơ hội hợp tác với các doanh nghiệp Nhật Bản trong thời giai đoạn mới, các đại biểu cho rằng, các lĩnh vực liên quan đến nhân sự, con người sẽ rất hấp dẫn do sự chênh lệch lớn giữa Nhật Bản và Việt Nam. Bên cạnh đó, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản ngày càng đông sẽ tạo ra thị trường lớn hơn cho các dịch vụ, sản phẩm dành riêng cho Việt kiều tại Nhật.

Thu Hà