Đức: Đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam tại Châu Âu

Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở Châu Âu, chiếm 19% xuất khẩu của Việt Nam sang EU (bằng cả Anh và Pháp cộng lại). Đây cũng là cửa ngõ trung chuyển quan trọng của hàng hoá Việt Nam sang các thị trường khác ở châu Âu. Quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước đang ngày càng phát triển tích cực, sâu rộng, hiệu quả và toàn diện trên nhiều lĩnh vực: thương mại, đầu tư, quốc phòng, văn hóa, giáo dục…

Trong quan hệ cấp Chính Phủ, từ nhiều năm nay, Chính giới Đức, dù là đảng cầm quyền hay đối lập, đều đánh giá cao sự phát triển và vị trí của Việt Nam ở khu vực Đông Nam Á. Sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước ngày càng được tăng cường thông qua duy trì trao đổi đoàn cấp cao và cơ chế tham vấn chính trị giữa hai Bộ Ngoại giao (cấp Thứ trưởng và cấp Vụ trưởng Vụ khu vực) được thiết lập từ 2008. Trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Đức Angela Merkel (tháng 10/2011), Thủ tướng hai nước đã ký Tuyên bố chung Hà Nội về việc thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, trong đó đề ra các mục tiêu và biện pháp cụ thể tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên.

Về kim ngạch thương mại, theo số liệu từ VCCI, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa 2 nước Việt Nam- Đức năm 2013 đạt hơn 7,6 tỷ USD, tăng 18,85% so với năm 2012, đạt: 6,5 tỷ USD. Việt Nam được Đức xếp hạng đối tác thương mại thứ 40/144 nước xuất khẩu hàng hoá vào Đức, hạng 55/144 nước nhập khẩu hàng hoá từ Đức và hạng 47/144 nước đối tác thương mại chính trên kim ngạch hai chiều. Mặc dù kim ngạch XNK với Việt Nam chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng giá trị kim ngạch ngoại thương của Đức, nhưng Đức vẫn coi Việt Nam là một thị truờng tiềm năng và là bạn hàng quan trọng trong tương lai gần.

Việt Nam và Đức đã ký kết một số hiệp định tạo cơ sở pháp lý cho quan hệ hợp tác kinh tế như: Hiệp định tránh đánh thuế 2 lần, Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư, các hiệp định hợp tác hàng hải, hàng không… ..  trong đó, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- EU sẽ được ký kết trong thời gian tới là hiệp định quan trọng, sẽ dỡ bỏ những rào cản thương mại, tạo an toàn pháp lý, bảo vệ đầu tư và quyền sở hữu trí tuệ và  mở ra không gian hợp tác rộng lớn cho hai bên.

Nhiều doanh nghiệp Việt nam đã tham gia thường kỳ các triển lãm, hội chợ quốc tế tại Đức như Anuga Colonge, Tendence, Koblenz, Resale Frankfurt, EXPO Hannover... Thông qua các hội chợ, triển lãm này các doanh nghiệp Việt nam đã thiết lập được nhiều quan hệ bạn hàng, ký được nhiều hợp đồng với các nhà nhập khẩu Đức cũng như với các doanh nhân nước ngoài khác. Đứng đầu các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam tại thị trường Đức là hàng dệt may. Tiếp theo là giầy dép, cà phê, hàng thủ công mỹ nghệ, thủy sản, máy vi tính và linh kiện,… Một số sản phẩm Việt Nam như giầy dép, Việt Nam, máy tính,… đã thâm nhập tốt và khẳng định được vị trí trên thị trường Đức, góp phần bước đầu xây dựng uy tín của hàng hoá “Made in Việt Nam”.

Hai bên cũng thường xuyên hỗ trợ và phối hợp tốt với nhau tại các diễn đàn quốc tế. Đức cũng ủng hộ EU sớm công nhận quy chế kinh tế thị trường cho Việt Nam, sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) Việt Nam-EU nhằm tăng cường trao đổi kinh tế, thương mại giữa hai nước.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, mức độ cạnh tranh trên thị trường Đức nói riêng và EU nói chung ngày càng gay gắt và có chiều hướng bất lợi cho một số hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam, nhất là sau khi Trung quốc gia nhập WTO và mới đây 10 nước Đông Âu gia nhập EU. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam  còn yếu về khả năng cạnh tranh và tính chuyên nghiệp trong thương mại quốc tế. So với luật chung của EU thì luật của Đức nghiêm ngặt hơn. Các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng đến 3 tiêu chuẩn: chất lượng, vệ sinh sản phẩm và trách nhiệm xã hội để đứng vững và cạnh tranh được tại thị trường này.

Bên cạnh quan hệ với Việt Nam ở cấp Chính phủ, các tiểu Bang ở Đức rất chủ động tăng cường hợp tác với Việt Nam. Đến nay, Việt Nam đã đón nhiều Lãnh đạo các tiểu Bang của Đức sang thăm như Thủ hiến Bang Brandenburg (2005), Bayern (2007), Mecklenburg-Vorpommern (2007), Hessen (2008), Baden - Württemberg (2010), Sachsen (2011). Trong quan hệ hợp tác với Đức và các tiểu bang, Việt Nam cũng tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực thế mạnh của Đức như văn hoá - giáo dục, khoa học kỹ thuật công nghệ cao, giao thông vận tải. Một số dự án tiêu biểu trong hợp tác với các Bang là Trường Đại học Việt - Đức (hợp tác với Bang Hessen), dự án đường sắt "Vietnamese Green Line" (hợp tác với Bang Brandenburg) với mục tiêu nâng tốc độ của tàu lên 160km/h mà không phải thay đổi khổ đường sắt hiện nay nhằm tiết kiệm chi phí.

Về hợp tác với VCCI, VCCI đã ký thỏa thuận hợp tác với Công ty Siemens (năm 1994) hay thoả thuận hợp tác với Phòng Thương mại Đức tại Diễn đàn thương mại Việt Nam – CHLB Đức tổ chức trong khuôn khổ Những ngày Việt Nam tại CHLB Đức (10/2005)...

Ngoài ra, VCCI cũng thường xuyên tổ chức các cuộc gặp gỡ, giao lưu tìm hiểu thị trường nhằm gia tăng các cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp hai nước như: đoàn doanh nghiệp do Phó Chủ tịch thường trực Hoàng Văn Dũng đi thăm và làm việc tại Đức theo lời mời của Bộ Trưởng Kinh tế Bang Baden-Werttemberg (gồm 18 doanh nghiệp chủ yếu làm về máy móc thiết bị, đào tạo, chuyển giao công nghệ); Tổ chức đoàn doanh nghiệp đi khảo sát thị trường Đức và tổ chức Những ngày Việt Nam tại CHLB Đức. Ký thoả thuận hợp tác với Phòng Thương mại Đức tại Diễn đàn thương mại Việt Nam – CHLB Đức tổ chức trong khuôn khổ Những ngày Việt Nam tại CHLB Đức;  Tổ chức Gặp gỡ doanh nghiệp Việt Nam – CHLB Đức nhân chuyến thăm chính thức Việt Nam của Ngài Edmund Stoiber - Thủ hiến bang Bayern, CHLB Đức...

Bên cạnh đó, VCCI cũng Phối hợp với Eurocham và các Bộ ngành, các tổ chức trong và ngoài nước thành lập Diễn đàn đối thoại doanh nghiệp Việt Nam-EU, xây dựng cổng thương mại đầu tư Việt Nam-EU và triển khai một số trung tâm giới thiệu sản phẩm hàng hoá, văn hoá và thu hút du lịch tại Đức và các nước EU...

Thu Hà