Xuất khẩu đặt mục tiêu khiêm tốn

Kim ngạch xuất khẩu năm 2014 đạt khoảng 150 tỷ USD, nhập khẩu đạt 148,5 tỷ USD, xuất siêu khoảng 1,5 tỷ USD. Xuất khẩu ổn định, tạo công ăn việc làm, tiêu thụ hàng hóa cho nông dân và giảm bớt lượng hàng tồn kho, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GDP của cả nước.

Giữ nhịp tăng trưởng

Với mức độ tăng trưởng 13-14%, xuất khẩu về đích tương đối thuận lợi và luôn là điểm sáng của nền kinh tế. Xét về cơ cấu hàng hóa, nhóm hàng nông lâm thủy sản tăng 14,5%; nhóm hàng công nghiệp chế biến tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2013. Nhóm hàng hóa khác tăng tới 21,2% và chiếm tỷ trọng 5,8% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Do ảnh hưởng của giá xuất khẩu của một số mặt hàng tính được về lượng và giá đã làm kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng nông lâm thủy sản giảm khoảng 320 triệu USD, nhóm nhiên liệu, khoảng sản giảm 286,5 triệu USD.

Mặt hàng cà phê năm nay có sự tăng trưởng đột biến về lượng, lên tới 35,4%. Một số sản phẩm nông sản khác như hạt tiêu tăng 18,3%; sắn và các sản phẩm từ sắn tăng 3,4%; cao su tăng 1,7%. Với chính sách bảo đảm an ninh năng lượng, hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô, các mặt hàng như than đá, xăng dầu, quặng và khoáng sản có mức giảmXK rất lớn, lần lượt là 40,0%; 22,7% và 60,2%.Tính chung do tăng, giảm về giá và lượng của nhóm mặt hàng nông sản và khoáng sản là những mặt hàng tính được về giá và lượng góp phần tăng KNXK khoảng 2,4 tỷ USD so với cùng kỳ.

Những thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam như Mỹ, EU, Nhật Bản đều có mức tăng trưởng xuất khẩu cao, lần lượt là 21,3%; 11,4% và 9,9%.

Mặc dù lực cầu trên thế giới còn yếu, nhưng chi phí thấp và giá cả cạnh tranh đã thực sự khiến Việt Nam trở thành điểm sáng về xuất khẩu của Châu Á trong thời gian qua. Trong cuộc khủng hoàng tài chính toàn cầu, xuất khẩu luôn tăng trưởng ấn tượng với mức tăng 2 con số. Các mặt hàng xuất khẩu ngày càng giảm phụ thuộc vào nguyên liệu thô. Sự tăng nhanh của xuất khẩu và tăng chậm của nhập khẩu đã giúp cán cân thương mại Việt Nam giữ trạng thái dương trong 3 năm qua.

Việt Nam hiện có quan hệ kinh tế- thương mại với trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, là quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới về một số sản phẩm như gạo, cà phê, thủy sản, dệt may… Nhiều mặt hàng xuất khẩu khác cũng đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian qua như điện thoại, máy vi tính và linh kiện và sản phẩm điện tử, chất dẻo…

Mục tiêu khiêm tốn

Chỉ trong vòng 3 tháng trở lại đây, Việt Nam liên tiếp hoàn thành đàm phán FTA với 3 đối tác kinh tế lớn, đó là EU, khối Liên minh Hải quan và Hàn Quốc. Đây đều là các nền kinh tế có cơ cấu hàng hóa thương mại bổ sung với Việt Nam, không mang tính cạnh tranh lẫn nhau. Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng cho biết, với dân số của EU hơn 500 triệu người, Liên minh Hải quan 170 triệu, Hàn Quốc hơn 40 triệu người, hoàn toàn có thể kỳ vọng xuất khẩu VN thời gian tới có thể tăng trưởng mạnh mẽ.

Năm 2015, Quốc hội giao cho ngành công thương nhiệm vụ tăng trưởng tổng kim ngạch xuất khẩu  khoảng 10%, tỷ lệ nhập siêu so với kim ngạch xuất khẩu khoảng 5%. Tuy nhiên, một số mặt hàng xuất khẩu truyền thống của VN như cà phê, gạo sẽ gặp trở ngại. Ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Hiệp hội cà phê cacao Việt Nam, cho biết do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, hạn hán kéo dài, dự kiến niên vụ 2014-2015, sản lượng cà phê cả nước sẽ giảm khoảng 20% so với niên vụ trước. Theo đó, mục tiêu xuất khẩu càphê trong niên vụ mới là 1,4 triệu tấn, với kim ngạch trên 3 tỷ USD, giảm 200.000 tấn so với niên vụ 2013-2014. Đối với mặt hàng gạo, nguồn cung dồi dào cùng với sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Thái Lan cũng sẽ là trở ngại lớn đối với VN. Đặc biệt trong bối cảnh chính phủ Thái Lan đang tích cục đàm phán giao dịch với Trung Quốc, Philippines, Indonexia để giảm tồn kho.

Để bức tranh xuất khẩu năm 2015 có nhiều khởi sắc hơn, Bộ Công Thương đã đưa ra những giải pháp hỗ trợ xuất khẩu như phát triển xuất khẩu các mặt hàng mới là các mặt hàng chế tạo có công nghệ trung bình và công nghệ cao, phù hợp với xu hướng tiêu thụ của thị trường thế giới và định hướng chiến lược xuất khẩu với lợi thế của Việt Nam. Bộ Công Thương không khuyến khích và có lộ trình phù hợp hạn chế đầu tư sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng có giá trị gia tăng thấp hoặc lĩnh vực sản xuất gây ô nhiễm môi trường.

Bộ Công Thương sẽ tập trung tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất, tạo thêm nguồn hàng cho xuất khẩu; Tăng cường tìm kiếm, mở rộng thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu; Tăng cường kinh phí thực hiện các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia năm 2015 theo hướng chú trọng mở rộng thị trường ở các nước đang phát triển, các thị trường tiềm năng và thị trường mới nổi.

Với việc một số FTA có hiệu lực, ngành công thương sẽ tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến để các doanh nghiệp tận dụng tối đa các điều kiện thuận lợi về tiếp cận thị trường và cắt giảm thuế quan ngày càng sâu hơn của các đối tác để đẩy mạnh xuất khẩu và nâng cao hiệu quả xuất khẩu hàng hoá Việt Nam sang các thị trường đã ký FTA.

Hương Ly