Việt Nam chủ động xây dựng luật chơi chung

2015 có thể coi là năm đối ngoại của Việt Nam với hàng loạt các hiệp định đa phương và song phương đã và đang được ký kết với nhiều quốc gia trên thế giới. Nhằm nhìn lại nhiệm vụ trọng tâm này, mới đây Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chủ trì phiên họp toàn thể đầu tiên của Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế nhằm tổng kết hoạt động hội nhập quốc tế năm 2014, phương hướng, nhiệm vụ năm 2015; trọng tâm đối ngoại đa phương Việt Nam đến năm 2020. 

Theo đó, trong năm 2014, các hoạt động hội nhập quốc tế của Việt Nam đã được triển khai đồng bộ và có hiệu quả đạt được kết quả toàn diện trên cả 3 trụ cột quan trọng bao gồm: chính trị, an ninh, quốc phòng; kinh tế và khoa giáo, văn xã. Việt Nam đã triển khai hiệu quả hoạt động hội nhập quốc tế về chính trị; tích cực tham gia mục tiêu Cộng đồng kinh tế ASEAN; tham gia có trách nhiệm vào các hoạt động trong khuôn khổ WTO… Bên cạnh đó, hoạt động hội nhập quốc tế của Việt Nam về văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ, giáo dục cũng đạt được nhiều kết quả tích cực. Trong đó, một trong những điểm nhấn đối ngoại lớn nhất của Việt Nam trong năm 2014 là việc chúng ta đã chủ động khẩn trương đẩy nhanh và tiến tới kết thúc đàm phán các Hiệp định Thương mại tự do (FTA). Trong năm 2014, 3/6 FTA đang đàm phán đã cơ bản hoàn tất và lãnh đạo 2 bên đã ký các Tuyên bố chung về kết thúc hoặc hướng tới kết thúc đàm phán, gồm FTA giữa Việt Nam và Liên minh Hải quan Nga - Belarus - Kazakhstan (VCUFTA), FTA giữa Việt Nam và EU (EVFTA) và FTA giữa Việt Nam và Hàn Quốc (VKFTA). Đối với các Hiệp định còn lại, Việt Nam cũng đang gấp rút hoàn tất các khâu đàm phán cuối cùng, bao gồm: Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định giữa Việt Nam và Khối Thương mại tự do Châu Âu.

Cũng theo sự tham mưu của Bộ Ngoại giao, thời gian tới Việt Nam cần có sự chuyển biến mạnh trong tư duy hội nhập. Cụ thể về các nhiệm vụ trong tâm đối ngoại đa phương đến năm 2020, Bộ Ngoại giao đề xuất các nhiệm vụ cần được hoàn thành bao gồm: Tích cực chuẩn bị, đăng cai tổ chức thành công các hoạt động đa phương lớn, tạo dấu ấn của Việt Nam; chủ động đóng góp vào việc duy trì hòa bình, an ninh khu vực và quốc tế; đóng góp xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, củng cố và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực. Đồng thời, phát huy hiệu quả các hiệp định thương mại tự do đã ký kết; thúc đẩy hoàn tất và triển khai hiệu quả các FTA sẽ ký trong giai đoạn 2015-2020; nâng tầm tham gia và chủ động đóng góp của Việt Nam tại các cơ chế, diễn đàn hợp tác kinh tế đa phương; chủ động tham gia, nâng cao vai trò và hiệu quả hợp tác văn hóa, xã hội, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo và các lĩnh vực khác;… Bên cạnh đó, trong chiến lược đối ngoại đa phương của Việt Nam cần phải chuyển mạnh từ tư duy gia nhập, tham gia, sang chủ động và tích cực đóng góp, đề xuất các sáng kiến; tăng cường cách tiếp cận đa ngành; chú trọng nội hàm phát triển bền vững...

Trên cơ sở lắng nghe các ý kiến của các thành viên Ban chỉ đạo, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, Chính phủ đã nghiêm túc triển khai Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế bằng chương trình hành động cụ thể. Hoạt động hội nhập quốc tế trong hai năm qua được triển khai đồng bộ và đạt được nhiều kết quả tích cực, đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của đất nước, đặc biệt là tạo môi trường thuận lợi và nguồn lực cho đầu tư phát triển và cộng đồng quốc tế chia sẻ, ủng hộ lập trường của Việt Nam về chủ quyền quốc gia. Việt Nam đã thiết lập đối tác chiến lược, đối tác toàn diện và quan hệ ngoại giao với hầu hết các quốc gia trên thế giới, góp phần tích cực thúc đẩy kinh tế, khoa học, công nghệ, văn hóa, giáo dục ngày càng phát triển.

Tuy nhiên, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại bất cập cần phải tập chung khắc phục tháo gỡ. Theo đó, là việc quán triệt và triển khai công tác hội nhập quốc tế còn chậm; một số bộ, ngành, địa phương nhận thức về hội nhập quốc tế còn chưa đúng mức và chưa chủ động trong hội nhập; công tác tuyên truyền vẫn chưa tương xứng; sự phối hợp giữa các ngành, lĩnh vực còn chưa chặt chẽ và hiệu quả; quá trình thực hiện sau cam kết quốc tế vẫn chưa khai thác hết cơ hội và tiềm năng.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh quan điểm điều hành chỉ đạo của Chính phủ là quan điểm mở rộng thị trường là tất yếu, còn bảo hộ một chiều là tự kìm hãm sự phát triển. Thủ tướng chi rõ: Các hạn chế có cả hai mặt, chúng ta đấu tranh, chúng ta bảo hộ để bảo vệ lợi ích chính đáng trong nước là đúng, là cần nhưng phải phân tích kỹ, lĩnh vực nào phải mở từng bước để thúc đẩy đổi mới, nâng cao năng lực, năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh để phát triển theo kinh tế thị trường. Bây giờ chúng ta phải cạnh tranh. Tuy nhiên hội nhập phải có lộ trình, tính toán lợi ích nhưng không thể không mở cửa; bảo hộ một chiều chỉ làm chậm sự phát triển của chúng ta…. Ngoài ra, Thủ tướng cũng đặc biệt lưu tâm, trong quá trình hội nhập các bộ ban ngành và các chủ thể khác cần chú trọng đến lĩnh vực pháp luật; chủ động đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông; phát huy trí tuệ của Việt kiều là nhân sỹ, trí thức cũng như góp phần củng cố xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Phương châm của Việt Nam trong sân chơi toàn cầu là chúng ta không chỉ tham gia các hoạt động ngoại giao đa phương, mà Việt Nam còn phải tiếp tục chủ động đề xuất sáng kiến và tích cực cùng xây dựng luật chơi chung, vừa nâng cao vai trò vị thế của Việt Nam, vừa phục vụ tốt nhất lợi ích quốc gia, gắn với tích cực triển khai các điều ước quốc tế song song với nội luật hóa./.

Anh Phương