Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư: "Nóng" các quy định về thủ tục đầu tư

Chuyển nhượng dự án đầu tư, tạm ngừng thực hiện dự án, thu hồi và thanh lý dự án là các quy định nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp tại Hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp góp ý cho "Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư" vừa diễn ra tại Tp.HCM. Hội thảo do Bộ KH&ĐT phối hợp với VCCI tổ chức.

Về quy định “Chuyển nhượng dự án đầu tư”, theo nhận xét của ông Lương Thanh Quang - Công ty Luật Rajah & Tann LCT Lawyers, so với Luật Doanh nghiệp 2005 thì Luật đầu tư 2014 đã cho nhà đầu tư chuyển nhượng một phần dự án cho nhà đầu tư khác. Tuy nhiên dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư chưa có quy định cụ thể về điều kiện chuyển nhượng dự án, trình tự, thủ tục và thời gian điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trong trường hợp chuyển nhượng dự án hoặc trình tự, thủ tục điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong trường hợp nhà đầu tư vừa chuyển nhượng một phần dự án vừa chuyển nhượng vốn. Việc luật quy định không rõ dẫn đến rất khó thực hiện trên thực tế hoặc thực hiện không thống nhất giữa các tỉnh thành khác nhau, dẫn đến việc lạm dụng quy định này nhằm thực hiện hoạt động đầu cơ đất đai.

Chính vì vậy ông Quang nêu kiến nghị trong dự thảo của Nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư nên có quy định rõ điều kiện chuyển nhượng dự án, trình tự, thủ tục, thời gian xem xét và cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư khi chuyển nhượng dự án. Trên thực tế có trường hợp thay đổi chủ đầu tư do hoạt động tái cơ cấu của chủ đầu tư tại nước ngoài (chia, tách, hợp nhất, sáp nhập). Ngoài ra Nghị định cũng cần có hướng dẫn cụ thể về các trường hợp này để tránh khó khăn khi nhà đầu tư đăng ký thay đổi nội dung thông tin nhà đầu tư với cơ quan cấp phép.

Về quy định "Tạm ngừng thực hiện dự án đầu tư" tại Điều 43 của Dự thảo, theo nhận xét của Trưởng Khoa luật Trường Đại học Sài Gòn (SGU) Hồ Xuân Thắng, đứng ở góc độ phân biệt dự án thì những điều khoản quy định này rất dễ bị nhà đầu tư lợi dụng bằng cách căn cứ vào sự bất cập trong các quy định của pháp luật mà lách luật để kéo dài thời gian thực hiện dự án. Ông Thắng nêu ví dụ về trường hợp một nhà đầu tư tạm ngừng hoặc giãn tiến độ thực hiện dự án gửi thông báo đến cơ quan đăng ký đầu tư. Đây là một quy định rất đơn giản nhưng cũng thể hiện tính thiếu chặt chẽ của quy định pháp luật dẫn đến việc quản lý đầu tư không hiệu quả trong thực tiễn. Tức là chẳng biết dự án ngừng thực hiện bao lâu thì nhà đầu tư có nghĩa vụ phải thông báo cho cơ quan đăng ký đầu tư? Nếu họ không thông báo thì pháp luật sẽ xử lý như thế nào với trường hợp ngừng hoặc giãn tiến độ?...Theo quan điểm của ông Thắng, những câu hỏi như thế này cần được các thành viên Ban soạn thảo Nghị định đặt ra và giải quyết dứt điểm bằng một quy phạm pháp luật bắt buộc mà bản thân dự thảo Nghị định này đóng một vai trò không nhỏ để hoạt động đầu tư có hiệu quả trong tương lai. Theo đó ông Thắng đề nghị cần sửa đổi quy định "Tạm ngừng thực hiện dự án đầu tư" theo hướng "Chậm nhất sao 10 ngày tạm ngừng hoặc giãn tiến độ thực hiện dự án, nhà đầu tư tạm ngừng hoặc giãn tiến độ thực hiện dự án phải gửi thông báo bằng văn bản đến cơ quan đăng ký đầu tư", "Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản quy định tại khoản 2 điều này, cơ quan đăng ký đầu tư quyết định chấp thuận hoặc không chấp thuận việc tạm ngưng hoặc giãn tiến độ hoạt động của dự án. Trường hợp không chấp thuận, cơ quan đăng ký đầu tư phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do”.

Cũng xoay quanh quy định "Tạm ngừng thực hiện dự án đầu tư", Luật sư Trần Văn Trí - Giám đốc Công ty Luật Fujilaw đề nghị cần bổ sung thêm Khoản 4, trường hợp Công ty chỉ có một dự án đầu tư thì sau khi có quyết định chấp thuận tạm ngừng đầu tư, Công ty phải làm thủ tục tạm ngừng kinh doanh theo quy định tại Điều 200 của Luật Doanh nghiệp.

Đối với quy định “Thu hồi dự án đầu tư” tại Điều 47, ông Trần Hải Đức - đại diện Hội Chất lượng Tp.HCM (VQAH) cho rằng quy định về việc bồi thường đối với các dự án bị thu hồi còn chưa cụ thể, thiếu căn cứ xác đáng ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư. Luật sư Trần Văn Trí cũng đề nghị quy định "Thu hồi giấy chứng nhận đầu tư" cần bổ sung thêm Khoản 8, trường hợp Công ty chỉ có một dự án đầu tư thì trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có quyết định thu hồi giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Công ty phải đăng ký cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án mới, nếu không sẽ phải giải thể  theo quy định tại Điều 202, Luật Doanh nghiệp.

Liên quan đến quy định "Thanh lý dự án đầu tư sau khi dự án bị thu hồi" tại Điều 44, Luật sư Hoàng Văn Sơn - Trưởng văn phòng Luật sư VNC nhận định quy định này vẫn chưa giải quyết triệt để khi lặp lại Khoản 3, Điều 48, Luật Đầu tư "Nhà đầu tư tự thanh lý dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về thanh lý tài sản khi dự án đầu tư chấm dứt hoạt động". Trong trường hợp nhà đầu tư cố ý kéo dài không thanh lý tài sản bằng cách đưa ra giá cao hơn giá trị thực thì Nhà nước cần có biện pháp mạnh hơn như quy định trong một thời hạn 12 tháng, nếu nhà đầu tư không tự thanh lý tài sản thì cơ quan nhà nước sẽ định giá và tổ chức đấu giá, thanh lý tài sản để chuyển giao cho nhà đầu tư khác. Ông Sơn cũng đề xuất: “Tốt nhất nên xử lý bằng biện pháp tư pháp, hạn chế biện pháp hành chính dễ bị khiếu nại kéo dài, gây tốn kém cho nhà đầu tư và Nhà nước”.

Thanh Thảo