Nghị định 60/2015: Khơi thông dòng vốn ngoại

Chính phủ vừa mới ban hành Nghị định 60/2016 nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 58/2012 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chứng khoán và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán. Nghị định ra đời được giới chuyên gia đánh giá là đáp ứng được yêu cầu phát triển của thị trường. Tuy nhiên vẫn có một số rủi ro tiềm ẩn đó là khả năng thâu tóm các doanh nghiệp  trên sàn.

Đầu tư không hạn chế vào trái phiếu Chính phủ

Nội dung thu hút được sự quan tâm nhiều nhất của các nhà đầu tư đó là quy định nới room cho nhà đầu tư nước ngoài khi tham gia TTCK tại Việt Nam.

Theo đó, Nghị định bổ sung quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty đại chúng trên TTCK Việt Nam như  sau: Trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, thì thực hiện theo điều ước quốc tế; Trường hợp công ty đại chúng hoạt động trong ngành, nghề đầu tư kinh doanh m à pháp luật về đầu tư, pháp luật liên quan có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài thì thực hiện theo quy định tại pháp luật đó. Đối với công ty đại chúng hoạt động trong ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài mà chưa có quy định cụ thể về sở hữu nước ngoài, thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa là 49%; Trường hợp công ty đại chúng hoạt động đa ngành nghề, có quy định khác nhau về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài không vượt quá mức thấp nhất trong ngành, nghề (mà công ty đó hoạt động) có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, trừ trường hợp điều ước quốc tế có quy định khác; Đối với công ty đại chung không thuộc các trường hợp trên, tỷ lệ sở hữu nước ngoài là không hạn chế, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác.

Bên cạnh đấy, đối với những doanh nghiệp nhà nước thực hiện cổ phần hóa theo hình thức chào bán chứng khoán ra công chúng thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài thực hiện theo quy định pháp luật về cổ phần hóa. Trong trường hợp pháp luật về cổ phần hóa không quy định thì tỷ lệ này được thực hiện theo quy định tương ứng trên.

Nghị định cũng quy định rõ về việc đầu tư trái phiếu của nhà đầu tư nước ngoài. Theo đó, nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế vào trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, trái phiếu doanh nghiệp, trừ trường hợp pháp luật có liên quan hoặc tổ chức phát hành có quy định khác.

Trong trường hợp phát hành trái phiếu chuyển đổi, tổ chức phát hành đảm bảo tỷ lệ sở hữu nước ngoài khi đến hạn chuyển đổi thành cổ phiếu hoặc đến thời hạn mua cổ phiếu tuân thủ quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài kể trên.

 Chứng chỉ quỹ đầu tư chứng khoán, cổ phiếu không có quyền biểu quyết của công ty đại chúng, chứng khoán phái sinh, chứng chỉ lưu ký cũng là những kênh mà nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư không hạn chế. Trường hợp điều lệ của tổ chức phát hành sẽ có quy định khác.

Đối với quỹ mở, quỹ đầu tư chứng khoán có tỷ lệ sở hữu nước ngoài đạt từ 51% trên lên, thực hiện điều kiện và thủ tục đầu tư theo quy định đối với nhà đầu tư nước ngoài khi góp vốn, mua chứng khoán, phần vốn góp của tổ chức kinh tế.

Vốn ngoại sẽ chảy vào thị trường

Đại diện Công ty CK Vietcombank (VCBS) cho rằng, Nghị định sửa đổi đã khơi thông để dòng vốn ngoại chảy vào TTCK Việt Nam đặc biệt là đối với những doanh nghiệp có tiềm năng nhưng đang thiếu dòng vốn. Điều này sẽ cải thiện đáng kể tính thanh khoản của thị trường trong tương lai khi dòng tiền của nhà đầu tư nước ngoài có sức lan tỏ lớn đến tâm lý và dòng tiền của khối nội.

VCBS cũng nhận định, hiệu ứng từ Nghị định 60 đối với thị trường chứng khoán được kỳ vọng sẽ tăng tính hấp dẫn của TTCK đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Đây sẽ là động lực quan trọng cho thị trường tăng trưởng trong dài hạn.

Đối với những cổ phiếu tiềm năng nhận được sự quan tâm lớn của khối ngoại nhưng đã kín room được các nhà đầu tư đánh giá tới đây sẽ là những cổ phiếu thu hút được dòng tiền rất lớn từ khối ngoại. Nhìn một cách tổng thể, trong bối cảnh nền kinh tế Hy Lạp có nguy cơ vỡ nợ cao bên cạnh đó là việc FED được kỳ vọng sẽ nâng lãi suất vào khoảng cuối quý III, đầu quý IV năm nay sẽ khiến lượng tiền chảy vào thị trường Việt Nam có thể sẽ giảm so với kỳ vọng khi các nhà đầu tư nước ngoài phải cân nhắc về yếu tổ rủi ro của cả nền kinh tế nước họ và rủi ro khi đầu tư vào một thị trường mới nổi như Việt Nam. Tuy nhiên đa số các chuyên gia đều có chung nhận định là dòng vốn ngoại sẽ chuyển biến tích cực hơn so với giai đoạn trước, đặc biệt là khi các văn bản hướng dẫn cụ thể về việc nới room được ban hành.

Doanh nghiệp dễ bị thâu tóm

Nghị định 60 được ban hành bên cạnh việc khơi thông dòng vốn cho TTCK thì nó cũng sẽ đi kèm với một số rủi ro tiềm ẩn như khả năng thâu tóm doanh nghiệp đang hoạt động trên sàn chứng khoán sẽ dễ dàng hơn so với trước. Nguy cơ này cao hay thấp sẽ phụ thuộc rất lớn vào khả năng điều hành của ban lãnh đạo doanh nghiệp đó.

Với những doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực trọng yếu và có tầm ảnh hưởng chiến lược đến nền kinh tế quốc gia hay an ninh quốc phòng được Nhà nước kiểm soát ngặt nghèo và không có ý định nới room. Còn đối với các doanh nghiệp kinh doanh tốt, tính hấp dẫn cao lại thường rất phòng thủ với nỗi lo “ bị thâu tóm” và vì thế, khả năng doanh nghiệp nội  bị chi phối bởi nhà đầu tư ngoại sẽ giảm đi đáng kể. Với các doanh nghiệp làm ăn không tốt thì khả năng bị thâu tóm sẽ giảm đi vì sức hấp dẫn không còn nhiều.

Lương Tuấn