Luật Quy hoạch: Rộng đường phát triển kinh tế - xã hội

Sau khi Luật Quy hoạch được thông qua, hàng loạt các quy hoạch ngành, sản phẩm cụ thể sẽ bị bãi bỏ, thay thế. Chuyển đổi sang hình thức quản lý bằng các điều kiện và tiêu chuẩn rõ ràng, công khai minh bạch. Đó là thông tin của ông Vũ Quang Các, Vụ trưởng Vụ Quản lý Quy hoạch (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đưa ra tại buổi họp báo về dự thảo Luật Quy hoạch được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức tại Hà Nội.

Nhiều điểm mới

Theo ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Trưởng ban soạn thảo Luật Quy hoạch, sau gần 30 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu về kinh tế, xã hội, chính trị. Đặc biệt, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của ngành quy hoạch quốc gia. Tuy nhiên, trong giai đoạn mới nền kinh tế chuyển từ nền kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế thị trường hội nhập mở cửa. Do đó, việc thay đổi công tác quy hoạch là theo quy luật khách quan của thực tiễn. Cũng trong thời gian qua, công tác quy hoạch cũng bộc lộ nhiều khó khăn hạn chế như, nhiều quy hoạch được thiết lập nhưng chất lượng quy hoạch thấp, thiếu gắn kết và còn nhiều chồng chéo, mâu thuẫn làm giảm hiệu quả của quy hoạch. Đồng thời, chưa thể hiện được vị trí, vai trò là công cụ của nhà nước để hiều hành phát triển kinh tế - xã hội. Phương pháp và nội dung quy hoạch chưa đổi mới phù hợp với nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế …. Những hạn chế, yếu kém trên đã làm khó khăn trong việc điều hành phát triển kinh tế - xã hội, gây lãng phí nguồn lực đất nước và cản trở việc đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và người dân.

Trước những đòi hỏi cấp thiết đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã được Trung ương giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành tổ chức nghiên cứu soạn thảo Luật Quy hoạch theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản Quy phạm pháp luật năm 2008. Đến nay dự án Luật đã hoàn thành với bố cục gồm 6 chương, 70 điều.

Cụ thể, theo ông Vũ Quang Các, Vụ trưởng Vụ Quản lý Quy hoạch (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) những điểm mới đáng chú ý của Luật Quy hoạch mới này sẽ xóa bỏ quy hoạch sản phẩm và một số ngành nghề cụ thể do không còn phù hợp với cơ chế thị trường. Ví dụ như quy hoạch tôm, cá tra...; Ngoài ra, Luật Quy hoạch mới lần này đã tạo ra bước đột phá về thể chế tạo sự đồng bộ về hệ thống pháp luật khi tinh giản 70 văn bản luật, pháp lệnh rút xuống còn 2 văn bản luật điều chỉnh về công tác quy hoạch, đó là: Luật Quy hoạch điều chỉnh các quy hoạch tổng thể từ cấp quốc gia đến cấp tỉnh và Luật Quy hoạch đô thị, nông thôn điều chỉnh các quy hoạch chi tiết từ cấp huyện đến cấp xã; Một điểm mới khác về phương pháp và nội dung quy hoạch là sử dụng phương pháp "tích hợp” làm thay đổi cách thức tổ chức lập quy hoạch từ cách thức truyền thống sang cách thức hiện đại, theo phương pháp quy hoạch chiến lược và nội dung quy hoạch tổng hợp, đa ngành. Các ngành, lĩnh vực được tích hợp trong quy hoạch tổng thể các cấp (quy hoạch quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh)...

Những số liệu “trì trệ”

Ngoài những điểm mới, cùng những phân tích tính ưu việt của dự thảo Luật Quy hoạch mới được đưa ra tại Hội thảo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng công bố những số liệu “trì trệ” làm phần nào đình đốn nền kinh tế do những quy hoạch “treo” tồn tại trong thời gian qua.

Cụ thể, ông Vũ Quang Các, Vụ trưởng Vụ Quản lý Quy hoạch (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, theo thống kế của bộ này tính đến năm 2013, cả nước có 8.955 dự án quy hoạch thuộc mọi lĩnh vực ở cấp Trung ương lẫn địa phương, với kinh phí lập hơn 6.720 tỷ đồng. Dự kiến tới năm 2020, cả nước sẽ có 19.285 quy hoạch được lập, với tổng kinh phí gần 8.000 tỷ đồng. Trước số liệu này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, thời gian qua, quy hoạch được lập quá nhiều nhưng chất lượng thấp, quy hoạch không gắn với nhu cầu sử dụng cũng như nguồn lực thực hiện và thiếu tính khả thi nên gây lãng phí nguồn lực lớn của đất nước. Ông Các cho biết thêm, dù công tác quy hoạch thời gian qua đã có những đóng góp to lớn cho phát triển kinh tế - xã hội đất nước, song cũng ngày càng bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém. Và tình trạng chất lượng quy hoạch thấp, thiếu gắn kết, không thống nhất và còn nhiều chồng chéo, mâu thuẫn cũng làm giảm hiệu lực, hiệu quả của quy hoạch.

Thứ trưởng Đặng Huy Đông cho rằng, với Luật Quy hoạch mới này kỳ vọng sẽ là những động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững, gắn với cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư, kinh doanh. Theo đó, trong Luật Quy hoạch mới sẽ chỉ còn lại 21 loại quy hoạch ở cấp trung ương, vùng và tỉnh. Các ngành, lĩnh vực được tích hợp trong quy hoạch tổng thể các cấp, chỉ một số ngành hạ tầng thiết yếu, một số ngành sử dụng tài nguyên, thiên nhiên khan hiếm, không có khả năng tái tạo và được phân bổ không gian trên lãnh thổ cả nước mới tổ chức lập riêng quy hoạch ngành theo từng thời kỳ phát triển của đất nước. Một nội dung quan trọng khác của Luật Quy hoạch mới là việc sẽ giúp Chính phủ xử lý và giải quyết các vấn đề xung đột lợi ích, xung đột mang tính liên ngành, xung đột giữa các địa phương, từ đó phá bỏ tình trạng phát triển tự phát, không đồng bộ, kém hiệu quả do bị chi phối bởi nhóm lợi ích, tình trạng cục bộ ngành và tính cát cứ địa phương.

Theo Ban soạn thảo, Dự thảo Luật Quy hoạch sẽ được báo cáo Chính phủ trong tháng 7 này và trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10, thông qua tại Kỳ họp thứ 11 tới đây./.

Anh Phương