Nâng cao khả năng tiếp cận thị trường cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Doanh nghiệp đang đứng trước những cơ hội và cả thách thức khi Việt Nam gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và các hiệp định thương mại tự do mới như: Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP); Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)… Các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cần nâng cao năng lực cạnh tranh để tận dụng hết các lợi thế từ những hiệp định này.

Tại hội thảo “Nâng cao khả năng tiếp cận các thị trường khu vực và toàn cầu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa” diễn ra ngày 17/9 tại Hà Nội, ông Hoàng Quang Phòng Phó Chủ tịch VCCI cho biết, quá trình tự do hóa thương mại và hội nhập quốc tế đã giúp Việt Nam trở thành một trong những địa chỉ hấp dẫn về đầu tư. Sự xuất hiện của các dự án đầu tư lớn từ các tập đoàn đa quốc gia tại Việt Nam, việc hình thành Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) vào cuối năm nay, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU– EVFTA đã được ký kết và Việt nam tích cực tham gia đàm phán Hiệp định đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP)...đang được coi là cơ hội vàng cho doanh nghiệp trong nước hội nhập vào chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút đầu tư, được chuyển giao công nghệ hiện đại. Tuy nhiên, cùng với những cơ hội này, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức cạnh tranh gay gắt do năng lực cạnh tranh còn thấp và thiếu tầm nhìn chiến lược, trình độ quản trị doanh nghiệp còn yếu, chưa được đào tạo bài bản…

Theo Báo cáo Triển vọng phát triển Châu Á của Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), hiện nay mới chỉ có 36% Doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào mạng lưới sản xuất định hướng xuất khẩu, so với gần 60% ở Malaysia và Thái Lan. Chỉ có 21% doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVVN) của Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu so với 30% của Thái Lan, 46% của Malaysia, và phần nhiều mới chỉ tham gia ở khâu thấp nhất trong chuỗi cung ứng là lắp ráp và gia công, cung cấp các phụ tùng thay thế, chứ chưa tham gia sản xuất các sản phẩm chính.

Theo Phó Chủ tịch VCCI, để các doanh nghiệp có thể khai thác được những cơ hội trên cần sự chung tay từ Chính phủ Việt Nam cũng như các doanh nghiệp. Cụ thể, các doanh nghiệp rất cần những nỗ lực của Chính phủ trong quá trình xây dựng và ban hành Luật, chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân, tập trung đầu tư về nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và tài chính trong chuỗi giá trị các sản phẩm.

Bên cạnh đó, theo ông Phòng, bản thân doanh nghiệp cũng cần tự nâng cao sức cạnh tranh thông qua đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, quảntrị doanh nghiệp hiệu quả để cắt giảm chi phí, giảm giá thành sản phẩm. Cùng với đó là xây dựng năng lực và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao trình độ từ việc đào tạo giám đốc, các cấp quản lý, tăng cường đội ngũ chuyên gia hỗ trợ, nâng cao kỹ năng lao động để tăng về số lượng và chất lượng công nhân có tay nghề.

Nhấn mạnh về vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông khẳng định, tất cả các nước thành viên ASEAN đều nhận định DNNVV là một trong những công cụ quan trọng trong việc tạo việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống của dân cư và là xương sống của nền kinh tế. Với xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế theo khuynh hướng sâu và rộng, DNNVV được xem là khu vực nhiều tiềm năng trong việc đóng góp vào quá trình toàn cầu hoá và phát triển, hợp tác kinh tế thông qua sự tham gia nhiều hơn trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.

Tuy nhiên theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN vào cuối năm 2015 với một thị trường khoảng 600 triệu người tiêu dùng và một cộng đồng doanh nghiệp to lớn, các DNNVV sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực.

Đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Thứ trưởng Đặng Huy Đông cho biết, Do đó, DNNVV cần phải  nắm bắt được đầy đủ thông tin, đặc biệt thông tin về ưu đãi thuế cũng như các hàng rào kỹ thuật, và các cơ hội thị trường mà các hiệp định thương mại tự do mang lại để có thể nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh trong quá trình hội nhập và phát triển bền vững, không chỉ khi tham gia vào các kinh tế khu vực và toàn cầu mà còn là sự cạnh tranh đang gia tăng ở ngay thị trường nội địa.

Đồng quan điểm trên, bà Nguyễn Thị Tuyết Minh – Chủ tịch Hội đồng Doanh nhân nữ Việt Nam, Chủ tịch Mạng Doanh nhân nữ ASEAN khẳng định, đã đến lúc các DN nhỏ và vừa nói chung và DN nhỏ và vừa do nữ lãnh đạo nói riêng phải định vị được mình đang đứng ở đâu trong chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị toàn cầu. Có như vậy họ mới xác định được hướng đi đúng để hội nhập thành công.

Các chuyên gia tại hội thảo cũng đưa ra lời khuyên cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Ông Seck Yee Chung, Đối tác, công ty Luật Baker & McKenzie cho biết, tham gia vào các giao dịch xuyên biên giới sẽ là động lực chính cho sự phát triển của một doanh nghiệp. Tuy nhiên việc này cũng đi kèm với các rủi ro pháp lý vì vậy những hợp đồng cần phải chặt chẽ, dễ hiểu để có thể quản lý. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cần phải tỉnh táo để tận dụng hết những cơ hội mà hội nhập mang lại.

Thu Hà