Thị trường chứng khoán: Còn nhiều rào cản với nhà đầu tư ngoại

Để nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường chứng khoán (TTCK), trong nhiều năm qua, các cơ quan liên quan đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm giảm bớt các thủ tục hành chính liên quan tới TTCK trong đó có giải pháp cải cách thủ tục mở tài khoảng giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, vẫn có những thủ tục khiến nhà đầu tư ngoại cảm thấy nản khi vào TTCK.

Đối với các nhà đầu tư ngoại, họ đang gặp khá nhiều khó khăn đối với trình tự, thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại các ngân hàng thương mại. Sự phức tạp trong việc mở tài khoản này đang khiến nhiều nhà đầu tư cảm thấy nản.

Nhiều thủ tục gây khó cho nhà đầu tư ngoại

Với những nhà đầu tư ngoại muốn triển khai hoạt động đầu tư gián tiếp vào TTCK tại Việt Nam họ phải mở hai loại tài khoản gồm: tài khoản giao dịch chứng khoán và tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại các ngân hàng thương mại.

Đối với thủ tục mở mã số và tài khoản giao dịch chứng khoán cho nhà đầu tư ngoại trong những năm qua đang dần trở nên thông thoáng hơn, tiếp kiệm thời gian hơn thông qua các Nghị định và Thông tư như Nghị định 60/2015 hướng dẫn Luật chứng khoán và Thông tư 123/2015 của Bộ Tài chính hướng dẫn hoạt động đầu tư nước ngoài trên TTCK Việt Nam.

Đặc biệt, nếu không có gì thay đổi, đến đầu năm 2016, khi Hệ thông đăng ký mã số giao dịch chứng khoán trực tuyến được đưa vào sử dụng, thì việc hoàn tất thủ tục còn được rút ngắn đáng kể. Thay vì mất cả năm để làm thủ tục hợp pháp hóa lãnh sự, tiếp đó là 3- 5 ngày đợi cấp mã số giao dịch chứng khoán thì tới đây chỉ mất 1 ngày là đã được cấp mã số giao dịch.

Nhưng đối với việc mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp thì vẫn còn khá phức tạp đối với nhà đầu tư ngoại. Theo đại diện của một công ty quản lý quỹ tại Việt Nam cho biết, thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại các ngân hàng thương mại vẫn khá rườm rà, phức tạp, thậm chí có nhiều điểm không phù hợp với mặt bằng thủ tục chung của các nước trong khu vực cũng như trên thế giới.

Vị đại diện trên cũng cho biết thêm, trong quy định của các ngân hàng thương mại khi nhà đầu tư nước ngoài hay tổ chức nước ngoài muốn mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp thì phải có giấy chứng nhận đăng ký mẫu dấu, điều lệ hoạt động của doanh nghiệp… nhưng đối với nhiều tổ chức nước ngoài, họ không có những giấy tờ trên vì ở nước họ không sử dụng con dấu cũng như điều lệ hoạt động. Đấy là chưa kể việc hồ sơ mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp, trong đó có bao gồm các tài liệu này phải được công chứng, hợp pháp hóa lãnh sự của đại sứ quán, cơ quan lãnh sự quán Việt Nam tại quốc gia mà tổ chức đó có tru sở chính… điều này khiến cho các công ty hỗ trợ, cung cấp dịch vụ như các công ty quản lý quỹ hay ngân hàng lưu ký gặp khá nhiều khó khăn trong việc xử lý.

Thời gian kéo dài

Những yêu cầu quá khắt khe trên đã làm nản không ít nhà đầu tư ngoại. Có những trường hợp họ đã phải từ bỏ ý định trực tiếp mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại Việt Nam mà phải đi đường vòng bằng cách giao dịch gián tiếp qua một nhà cung cấp dịch vụ ở nước ngoài. Theo một phó tổng giám đốc một công ty chứng khoán có số lượng khách hàng ngoại khá lớn thì những nguyên nhân trên đang khiến số lượng tài khoản của nhà đầu tư ngoại mở trực tiếp tại công ty này tăng rất chậm. Theo thống kê, số lượng các nhà đầu tư trong nước mở tài khoản trong vòng 1 tháng tương đương với số lượng tài khoản nhà đầu tư ngoại mở tại công ty này trong vòng vài năm trở lại đây.

Với nhà đầu tư trong nước, họ chỉ mất khoảng 5 phút để mở một tài khoản giao dịch chứng khoán, nhưng đối với nhà đầu tư ngoại, việc này trước đây phải mất tới 2 tháng, đến nay tuy đã có cải thiển nhưng vẫn còn trên dưới 1 tháng nhưng khoản cách chênh lệch vẫn khá lớn. Việc quá mất thời gian để mở tài khoản giao dịch chứng khoán đã khiến nhà đầu tư ngoại phải mở tài khoản giao dịch thông qua một ngân hàng nước ngoài.

Theo các chuyên gia chứng khoán, nếu việc cải cách các thủ tục hành chính không triệt để thì mục tiêu thu hút dòng vốn ngoại vào TTCK Việt Nam sẽ gặp khá nhiều khó khăn. Những nỗ lực của ngành chứng khoán trong thời gian vừa qua là rất đáng ghi nhận nhưng điều này là không đủ. Do đó, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính cần đề xuất, kiến nghị với Chính phủ, tích cực phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các bên  liên quan thúc đẩy các bước cải cách nhằm đơn giản hơn các thủ tục mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp, để tạo thuận lợi cho nhà đầu tư ngoại tham gia TTCK.

Lương Tuấn