Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Việt Nam

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Trương Tấn Sang, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình đã thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong 2 ngày  5 và 6/11/2015.

Tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau

Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước Trung Quốc trong 9 năm qua. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ Việt Nam - Trung Quốc đang duy trì xu thế phát triển tích cực. Lãnh đạo cấp cao hai nước tiếp xúc, gặp gỡ thường xuyên, qua đó hai bên đã đạt được nhận thức chung quan trọng về các phương hướng, biện pháp thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững trong thời gian tới.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tiếp sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và trước đó là của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang , không chỉ giúp tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau mà còn mang ý nghĩa những thỏa thuận đạt được giữa lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ chỉ đạo việc giải quyết các vấn đề còn tồn tại và định ra những phương hướng cho giải quyết những mối quan hệ.

Ảnh: Hữu Nghị - Dân Trí

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bày tỏ vui mừng sang thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam vào dịp hai nước kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, 125 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 70 năm Ngày Quốc khánh và 40 năm Ngày giải phóng miền Nam Việt Nam. “Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao 65 năm, nội hàm quan hệ Trung - Việt ngày càng phong phú, trình độ không ngừng nâng cao. Bước vào thế kỷ mới, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện hai nước không ngừng đi sâu, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp quan trọng vào hòa sự hòa bình, ổn định và phồn vinh của khu vực” - ông Tập Cận Bình nêu rõ.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết tháng 4 năm nay, trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hai bên nhất trí củng cố mối tình nghị truyền thống giữa hai nước, tăng cường tin cậy chính trị lẫn nhau, thúc đẩy hợp tác thiết thực trên các lĩnh vực, mở rộng giao lưu nhân văn.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình khẳng định Trung Quốc hết sức coi trọng mối tình hữu nghị truyền thống giữa hai nước, kiên trì coi quan hệ Trung - Việt từ tầm cao chiến lược và góc độ lâu dài, nguyện cùng với phía Việt Nam nhìn về đại cục, hướng về lâu dài, tôn trọng lẫn nhau, hiệp thương hữu nghị, cùng nhau thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện phát triển ổn định, lành mạnh và lâu dài.

Chiều ngày 5/11/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì Lễ đón chính thức Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tại Phủ Chủ tịch theo nghi thức cao nhất dành cho lãnh đạo cấp cao.

Sau đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc hội đàm quan trọng tại Trụ sở Trung ương Đảng. Chương trình làm việc lần này là trao đổi tất cả các nội dung lớn trong quan hệ giữa hai nước mang tầm chiến lược nhằm thúc đẩy phát triển quan hệ về chính trị, kinh tế, văn hóa, thương mại. Hai bên cũng có thể trao đổi nhiều vấn đề, trong đó có vấn đề biển Đông.

Sau hội đàm diễn ra lễ ký kết một số văn kiện hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Tối ngày 5/11, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đồng chủ trì buổi chiêu đãi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình.

Ông Tập Cận Bình cũng hội kiến với các lãnh đạo cấp cao khác của Việt Nam: Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng. Chủ tịch Tập Cận Bình cùng với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng dự gặp gỡ Hữu nghị thanh niên Việt - Trung lần thứ 16 và nhân sĩ hai nước, đặt vòng hoa và vào viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Ông Tập Cận Bình từng thăm Hà Nội vào năm 2011 khi ông là Phó chủ tịch nước Trung Quốc.

Đối tác thương mại, đầu tư lớn

Theo số liệu thống kê, kim ngạch thương mại song phương VN- TQ năm 2014 đạt gần 59 tỷ USD, Trung Quốc tiếp tục là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và Việt Nam hiện đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 2 của Trung Quốc trong các nước ASEAN. Tuy nhiên, điều đáng nói là VN luôn là nước nhập siêu. Trong 9 tháng đầu năm 2015  kim ngạch 2 chiều đạt khoảng 36,8 tỷ USD, tăng 18,1% so với cùng kỳ năm trước, cụ thể: nhập khẩu máy móc thiết bị tăng 21,5%; điện thoại các loại tăng 18,8%; vải tăng 12,6%. Trong khi đó, VN xuất khẩu sang TQ chỉ đạt 12,5 tỷ USD, tăng 12,5%, trong đó mặt hàng máy tính và linh kiện tăng 31,3%; xơ sợi dệt tăng 17%; sắn và các sản phẩm của sắn tăng 35,8%; gạo tăng 9%.

Như vậy, nhập siêu từ Trung Quốc 9 tháng là 24,3 tỷ USD, tăng mạnh ở mức 21,3% so với cùng kỳ năm 2014.

Tổng cục Thống kê cho rằng tác động của việc điều chỉnh tỷ giá của Trung Quốc và Việt Nam chưa thể hiện rõ trong kết quả hoạt động xuất, nhập khẩu 9 tháng qua, nhưng trong quý IV có thể sẽ bị ảnh hưởng và nhập siêu từ Trung Quốc có khả năng tiếp tục tăng cao.

Theo ông Nguyễn Tiến Vị, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Bộ Công thương trong cuộc họp tổ điều hành liên bộ gần đây, mức nhập siêu từ Trung Quốc năm 2015 rất có thể đạt khoảng 35 tỷ USD.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, còn khá nhiều dư địa để thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương, mang lại lợi ích cho cả hai phía. Dự báo, hợp tác thương mại Việt – Trung năm 2017 có thể cán mốc 100 tỷ USD. Tại cuộc họp của Uỷ ban Hợp tác Kinh tế Thương mại Việt – Trung, giới chức hai nước cho rằng để có thể đạt được con số trên, bên cạnh sự nỗ lực của hai Chính phủ thì sự đẩy mạnh hợp tác giữa hai cộng đồng DN sẽ đóng vai trò quan trọng.

Dù không thể so sánh được với hợp tác thương mại nhưng đầu tư của Trung Quốc vào VN được dự báo sẽ tăng mạnh, nhất là sau khi VN kết thúc đàm phán TPP. Bởi sẽ có nhiều DN Trung Quốc đầu tư vào VN để hưởng lợi từ những ưu đãi thuế quan mà TPP mang lại. Trong đó các lĩnh vực như dệt may, da giầy… được cho là sẽ chiếm ưu thế.

Trong tổng số 101 quốc gia đầu tư trực tiếp vào Việt Nam, Trung Quốc đứng thứ 9 với tổng số vốn đăng ký là hơn 7,9 tỷ USD năm 2014 và hơn 8,13 tỷ USD tính đến 20/6/2015, chiếm khoảng 3,15% trong tổng vốn FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam.

Doanh nghiệp  FDI của Trung Quốc đầu tư vào 31 ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh tại Việt Nam, đặc biệt số lượng các doanh nghiệp đầu tư vào dầu mỏ, hóa chất (62 doanh nghiệp), máy móc (103 doanh nghiệp) và bán buôn, bán lẻ (124 doanh nghiệp) chiếm tỷ trọng cao nhất.

Các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào Việt Nam đến từ khắp các tỉnh, thành phố của Trung Quốc. Trong số các doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam có 37 doanh nghiệp trung ương Trung Quốc, 1 doanh nghiệp của Bộ Thương mại Trung Quốc và 774 doanh nghiệp đến từ các tỉnh của Trung Quốc.

Tại Việt Nam, đầu tư trực tiếp của Trung Quốc có mặt trên 52 tỉnh thành, trong đó phần lớn tập trung tại các thành phố đông dân cư, khu công nghiệp và các tỉnh giáp với biên giới Việt - Trung.

Tính đến năm 2014, các địa phương có nguồn đầu tư trực tiếp lớn nhất từ Trung Quốc là Hà Nội 202 dự án, TP.Hồ Chí Minh 110 dự án, Bình Dương 100 dự án…Các nhà đầu tư Trung Quốc vào Việt Nam chủ yếu dưới hình thức 100% vốn nước ngoài, chiếm 49,8% tổng vốn đầu tư. Các dự án BOT, BT, BTO rất khiêm tốn với 3 dự án song lại chiếm tỷ trọng vốn đầu tư lớn với khoảng 2,3 tỷ USD tương ứng 29,7% tổng vốn đầu tư. Các dự án liên doanh chỉ chiếm khoảng 19,3% tổng vốn đầu tư.

Trong lĩnh vực hạ tầng, năng lượng của Việt Nam, các nhà thầu Trung Quốc đầu tư khá lớn. Theo đánh giá, có đến 90% các dự án tổng thầu EPC của Việt Nam do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm. Trong đó phải kể tới các dự án như: đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông; Dự án cao tốc Hà Nội – Hải Phòng; Đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai; Bô xít Tây Nguyên… Tuy nhiên, phần lớn các dự án này đều được cho là triển khai chậm trễ và gây nhiều tranh cãi trong việc sử dụng máy móc, thiết bị cũng như vấn đề lao động trong các dự án này.

Quỳnh Chi