Một năm nhiều tiền

Nguồn vốn sẽ trở nên dồi dào trong năm 2016, giảm dự trữ bắt buộc và giữ mức tăng trưởng tín dụng cao báo hiệu một năm dễ dàng hơn với các ngân hàng.

Nhiều chuyên gia kinh kế dự báo, dựa trên các chỉ tiêu kế hoạch của Chính phủ vừa được Quốc hội thông qua vào hồi tháng 11. Theo đó, để tăng trưởng GDP năm 2016 đạt 6,7% thì tăng trưởng tín dụng phải đạt khoảng 20% mới đáp ứng đủ nhu cầu vốn để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng và tổng vốn đầu tư.

Hàng tỷ USD được giải phóng

Đầu tháng 12/2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành một chính sách làm nức lòng các ngân hàng: Thông tư số 23/2015/TT-NHNN, có hiệu lực từ ngày 28/1/2016, sửa đổi, bổ sung một số điều của quy chế dự trữ bắt buộc đối với các tổ chức tín dụng. Theo đó một lượng lớn nguồn vốn dự trữ bắt buộc dự phòng nợ xấu được giải phóng.

Trước đó, NHNN đã quy định: Trường hợp tổ chức tín dụng bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, Thống đốc NHNN sẽ xem xét quyết định giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cho các tổ chức tín dụng đến mức tối thiểu 0%. Thông tư 23 đã mở rộng với quy định: đối với tổ chức tín dụng đang thực hiện phương án cơ cấu lại đã được phê duyệt, tổ chức tín dụng tham gia cơ cấu lại tổ chức tín dụng yếu kém theo chỉ định, Thống đốc NHNN xem xét quyết định giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc cụ thể cho từng tổ chức tín dụng. cơ chế trên mở ra khả năng nhiều thành viên có thể được giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc trong thời gian tới.

Quy định mới này tạo thêm điều kiện hỗ trợ cho các NH lớn thực hiện tái cơ cấu, đặc biệt là với những trường hợp nhận hoặc được chỉ định tham gia tái cơ cấu NH yếu kém thời gian qua.

Từ năm 2012 đến nay, nhiều NHTM đã tham gia quá trình tái cơ cấu, xử lý các NH yếu kém. Theo đó, với cơ chế mở rộng nói trên, sau thời điểm 28/1/2016, nhiều ngân hàng thuộc diện quy định mới có thể được giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc. Nhiều NHTM được hưởng lợi đặc biệt là các NH quy mô lớn đã sáp nhập các NH yếu kém như Vietcombank, VietinBank, BIDV, Sacombank, PVcomBank, SHB… Những trường hợp NH 0 đồng VNCB, GPBank, OceanBank cũng được hưởng lợi không ít. Một nguồn vốn rất lớn sẽ được tham gia vòng quay tín dụng.

Hiện tại, tiền gửi VND loại không kỳ hạn và dưới 12 tháng hiện có tỷ lệ dự trữ bắt buộc là 3%, loại từ 12 tháng trở lên là 1%; đối với tiền gửi ngoại tệ tương ứng là 8% và 6%. Riêng Agribank và một số tổ chức tín dụng đặc thù… được áp thấp hơn.

Lợi ích lớn nhất vẫn thuộc về 3 NH quy mô lớn Vietinbank, BIDV, Vietcombank. Ba “ông lớn” Vietinbank, BIDV, Vietcombank hiện nắm khoảng 30% thị phần về tổng huy động vốn và cho vay, tăng trưởng bình quân đạt 16-17% trong 9 tháng đầu năm 2015.

Báo cáo tài chính đến hết quý III/2015, BIDV đã đạt huy động vốn gần 625.000 tỷ đồng (tăng 21% so với đầu năm). Nếu tỷ lệ dự trữ giảm 1% thì BIDV sẽ có ngay 6.250 tỷ đồng để bổ sung hoạt động. Tương tự, nguồn huy động của Vietinbank và Vietcombank cũng rất lớn, đến cuối năm 2015, nguồn vốn huy động của Vietinbank sẽ đạt 676.000 tỷ đồng (tăng 14%), Vietcombank đạt 424.412 tỷ đồng (tăng 12%)…

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc của 3 NH lớn kể trên ở mức cao, với tiền VNĐ là 3% và tiền USD là 8%. Tổng nguồn vốn huy động của 3 NH  sẽ vượt hơn 1.802.092 tỷ đồng. Chỉ cần giảm 1% dự trữ bắt buộc thì lượng vốn được “giải phóng” ra lên tới 18.000 tỷ đồng.Áp dụng chính sách mới, Vietinbank, BIDV, Vietcombank sẽ không phải dự trữ bắt buộc lượng vốn rất lớn để đưa vào cho vay, tạo thanh khoản cho chính NH và các tổ chức được hỗ trợ cơ cấu.

Tăng trưởng tín dụng cao

Tín dụng 2015 đã tăng trưởng khoảng 18%, theo dự báo của ông Nguyễn Đức Long, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, NHNN. Đây là một mức tăng cao sau nhiều năm tín dụng tăng trưởng thấp. Đáng chú ý hơn, tín dụng tăng tốt và đều trong suốt năm, thay vì chạy chỉ tiêu tăng trưởng vào thời điểm cuối năm như những năm trước. Ông Long đánh giá: “Đây là tín hiệu cho thấy nền kinh tế tăng trưởng tốt và động lực tăng trưởng kinh tế lớn là tự nội lực trong nước, chi tiêu tiêu dùng tăng. Dự kiến năm 2015 tăng trưởng tín dụng sẽ đạt khoảng 18%, đây là mức tăng trưởng tốt, đảm bảo nhu cầu vốn cho nền kinh tế tăng trưởng”.

Năm 2016, giới NH đang kỳ vọng mức tăng trưởng được NHNN cho phép lên 20%. năm 2016 với việc Quốc hội thông qua mục tiêu GDP là 6,7% và lạm phát ở mức dưới 5%. Theo một chuyên gia NH, tăng tín dụng bao nhiêu định hướng mức nào NHNN chắc chắn phải dựa trên các chỉ số vĩ mô của Chính phủ, để vừa đảm bảo tăng trưởng vừa kiểm soát được lạm phát. Nếu như tăng trưởng tín dụng năm 2015 khoảng 18%, mà GDP tăng 6,5%, thì năm 2016 nếu GDP khoảng 6,7% thì tín dụng có thể cao hơn năm 2015.

Điểm yếu của nền kinh tế là vốn đầu tư dựa quá nhiều vào nguồn vốn NH. Theo TS. Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN, tín dụng sẽ phải tăng khoảng 17 - 20% thì mới đảm bảo tăng trưởng GDP năm 2016 là 6,7%. Vì ở Việt Nam cứ tăng 1% GDP thì tăng 2 - 3% tăng trưởng tín dụng tương ứng.

Tuy nhiên, khi dòng vốn dồi dào, mối lo cũ quay lại, đó là chất lượng tín dụng thấp và lạm phát cao. Ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam, cho rằng nếu đẩy tăng trưởng tín dụng lên 20% hoặc cao hơn sẽ sẽ quay lại bài toán cũ là tăng trưởng nóng, lạm phát, thị trường bất động sản phát triển nóng theo.

Tín dụng cần có mức tăng mức tăng vừa đủ cho nhu cầu đầu tư của xã hội để đạt được mục tiêu tăng trưởng, nếu tiền quá nhiều, tín dụng nới quá lòng, có thể tạo lòng nóng các lĩnh vực phi sản xuất và tái diễn tình trạng đầu tư ngoài ngành.

Bảo Châu