15:29:01 | 27/4/2016
VPA/FLEGT là Hiệp định thương mại song phương cấp chính phủ giữa Liên minh châu Âu (EU) và Việt Nam, theo đó hai bên thỏa thuận Việt Nam sẽ thiết lập hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp (TLAS) để xác minh và cấp phép FLEGT cho các chuyến hàng gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu vào EU nhằm tránh phải thực hiện trách nhiệm giải trình theo quy chế gỗ của EU. Vừa qua, phiên đàm phán cấp cao lần thứ 6 giữa Việt Nam và EU về Hiệp định FLEGT-VPA đã kết thúc và đạt được những tiến triển quan trọng.
Sẽ sớm kết thúc đàm phán
Tại cuộc họp báo công bố kết quả vòng đàm phán thứ 6 Hiệp định FLEGT-VPA tổ chức tại Hà Nội ngày 13/4 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn cho biết, Hệ thống đảm bảo gỗ hợp pháp Việt Nam (VNTLAS) được triển khai không chỉ đối với thị trường EU, mà cho cả thị trường nội địa và các thị trường xuất khẩu khác.
Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết thêm, vòng đàm phán thứ 6 vừa qua cũng đạt được Cơ chế cấp phép FLEGT đối với gỗ xuất khẩu sang thị trường EU. Việc xác minh dựa trên rủi ro và kiểm soát gỗ nhập khẩu, trong bối cảnh hai bên đều nhìn nhận về tính phức tạp của việc truy xuất nguồn gốc gỗ tại nước khai thác và trách nhiệm của nhà nhập khẩu trong việc thực hiện trách nhiệm giải trình về nguồn gốc gỗ.
Hai bên cam kết kết thúc đàm phán vào cuối năm 2016 và xác định lộ trình thực hiện hiệp định sau khi được ký kết nhằm vận hành hệ thống cấp phép FLEGT trong thời gian sớm nhất.
Phiên đàm phán cấp cao lần thứ sáu này, tiếp nối 13 phiên họp nhóm chuyên gia kỹ thuật và 5 phiên đàm phán cấp cao được tổ chức tại Hà Nội và Brussels trong thời gian qua, tạo nền tảng cơ sở cho việc kết thúc đàm phán Hiệp định. Phiên đàm phán cấp cap tiếp theo (TWG7) sẽ được tổ chức tại Brussels vào đầu tháng 7/2016.
Bà Astrid Schomaker – Giám đốc chiến lược Tổng cục Môi trường của Hội đồng châu Âu, Trưởng đoàn đàm phán của EU cho biết, vấn đề còn lại chủ yếu là câu chữ để làm sao khi dịch hơn 200 trang của Hiệp định không bị hiểu sai vấn đề. Sau khi kết thúc đàm phán vào cuối năm 2016, còn rất nhiều việc phải làm, từ việc thay đổi hệ thống pháp luật của Việt Nam và dịch văn bản hiệp định sang 22 thứ tiếng trong EU.
Chứng chỉ bảo đảm nguồn gốc hợp pháp
Khi sản phẩm có chứng chỉ FLEGT, các sản phẩm gỗ xuất khẩu có uy tín hơn rất nhiều với thị trường Châu Âu - một trong 5 thị trường lớn nhập khẩu gỗ và các sản phẩm lâm sản của Việt Nam. Năm 2015, Việt Nam xuất khẩu khoảng hơn 7 tỉ đô la Mỹ sản phẩm liên quan tới rừng thì sang EU đạt trên 700 triệu USD, tương đương 10%.
Bà Astrid Schomaker phân tích, một điểm khó khăn nhất trong quá trình đàm phán lần này chính là việc đảm bảo nguồn gốc gỗ hợp pháp trong một chuỗi cung ứng dài khi sản phẩm gỗ được làm từ nhiều công đoạn, ở nhiều quốc gia và doanh nghiệp khác nhau. Do đó, trong trường hợp không có được thông tin về nguồn gốc gỗ là hợp pháp, các doanh nghiệp sẽ phải thực hiện trách nhiệm giải trình để thể hiện là họ đã nỗ lực trong việc xác định nguồn gốc gỗ hợp pháp.
Việt Nam đang nhập khẩu một số lượng gỗ khá lớn từ các nước trong khu vực, bao gồm Lào, Thái Lan, Campuchia, Malaysia và Trung Quốc. Các sản phẩm gỗ của Việt Nam hiện nay đang xuất khẩu sang hơn 100 quốc gia, bao gồm các thị trường cao cấp và có ý thức về môi trường như ở các nước Châu Âu, Mỹ, Nhật bản. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, Việt Nam cần nhập khẩu gỗ từ nhiều nước trong đó có các nước có nguy cơ sử dụng gỗ từ các nguồn không hợp pháp.
Ông Hà Công Tuấn cho hay, các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang xuất vào EU chủ yếu theo hình thức FOB, tức là khách hàng đến mua và giao hàng tại cảng Việt Nam nên có sự phối hợp tốt giữa doanh nghiệp EU và doanh nghiệp Việt Nam, do đó, sản phẩm Việt Nam xuất vào EU là gỗ hợp pháp. Song, Hiệp định này hướng đến kiểm soát thật tốt gỗ hợp pháp với tất cả doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu gỗ vào EU. Khi hiệp định có hiệu lực, các doanh nghiệp xuất vào EU sẽ được cấp giấy phép FLEGT và giấy phép này là niềm tin của cả hai bên trong việc kiểm soát hàng hóa.
“Việc thêm giấy phép là thêm thủ tục hành chính nhưng đây là sân chơi lớn và chúng ta muốn tham gia sân chơi lớn phải đảm sự hài hòa chung và phải chấp nhận luật chơi”, ông Hà Công Tuấn nhận định. “Thị trường luôn thay đổi và chúng ta phải luôn thích ứng. Chúng tôi sẽ hạn chế tối đa việc trục lợi, cửa quyền trong việc cấp chứng chỉ FLEGT, hướng tới minh bạch bằng việc cấp giấy phép điện tử”.
Hương Ly
English
