Lạm phát tăng gây áp lực cho 6 tháng cuối năm

Tại buổi Hội thảo diễn biến giá cả, thị trường 6 tháng đầu năm và báo cáo năm 2016 do Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) tổ chức mới đây, các chuyên gia kinh tế cảnh báo, diễn biến thị trường như hiện nay có thể sẽ khiến chỉ số giá cả năm nay phá vỡ ngưỡng 5%, vượt mục tiêu do Quốc hội đề ra từ đầu năm.

Áp lực giá tăng mạnh

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số CPI 6 tháng đầu năm đã tăng khá cao, 2,35% so với tháng 12/2015 và 1,72% so với bình quân cùng kỳ năm 2015. GDP 6 tháng đầu năm 2016 chỉ đạt 5,52% so với cùng kỳ năm 2015 (6 tháng đầu năm 2015 là 6,32%). Về mối tương quan giữa GDP và chỉ số giá trong 6 tháng qua, các chuyên gia nhận định, xu hướng tăng trưởng giảm, lạm phát tăng, tiêu dùng giảm đã thay thế xu thế tăng trưởng cao, lạm phát thấp, tiêu dùng cao.

Nói về nguyên nhân tăng của CPI, theo đại diện của Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục theo lộ trình thị trường, biến động tăng của giá nguyên nhiên vật liệu, lương thực, thực phẩm và việc điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng và lương cơ sở đã tác động mạnh tới chỉ số giá.

Trong đó, giá xăng dầu, giá gas tăng trong quý II đã điều chỉnh tăng theo xu hướng biến động tăng của thị trường thế giới. Giá lương thực tăng trong 3 tháng cho đến giữa tháng 5 do thương lái thu gom lúa gạo thực hiện các hợp đồng xuất khẩu gạo đã ký; hạn hán, xâm ngập mặn tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã ảnh hưởng đến nguồn cung thóc gạo. Nhu cầu tiêu dùng một số mặt hàng thực phẩm trong Tết Nguyên đán, nghỉ lễ… cũng đẩy giá mặt hàng này tăng nhẹ trong một số thời điểm. Đặc biệt, theo các quy didnhj mới về giá dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm và giá dịch vụ giáo dục, khiến các mặt hàng thuộc 2 nhóm này tăng 23,14% và 4,47%.

Áp lực tăng giá hàng hóa, dịch vụ thiết yếu đã khiến chỉ số giá tăng cao trong 6 tháng đầu năm, trong khi đó, theo quy luật, 6 tháng cuối năm mới là thời điểm giá tiêu dùng có nhiều chuyển biến động. Thực tế này cho thấy áp lực tăng giá tiêu dùng mạnh mẽ khiến mục tiêu kiềm chế lạm phát thêm khó khăn.

Dự báo 6 tháng cuối năm

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, lạm phát tiềm ẩn khả năng diễn biến bất thường, vì từ nay đến cuối năm, có nhiều yếu tố dự báo sẽ gây áp lực lên CPI; trong nửa sau của năm, khi các mặt hàng y tế và giáo dục được đồng loạt điều chỉnh, rồi thiên tai, thời tiết mất mùa, tăng lương cơ bản…

Đại diện Cục Quản lý giá (Bộ Công Tài chính) lo ngại: Trong 6 thágn cuối năm, công tác quản lý, điều hành giá dự báo gặp nhiều thách thức do vẫn còn nhiều yếu tố có thể tác động mạnh đến chỉ số CPI. Những vấn đề chính trị và nhu cầu thực tế tại nhiều nước trên thế giới sẽ tiếp tục tác động đến giá dầu mỏ, khí đốt, ảnh hưởng đến giá các mặt hàng nguyên vật liệu khác; từ đó, tác động đến giá hàng hóa trong nước qua kênh nhập khẩu.

Bên cạnh đó, sức ép từ cân đối ngân sách, việc tiếp tục điều chỉnh giá dịch vụ công (y tế, giáo dục,…) theo lộ trình thị trường, chính sách điều hành tỷ  giá và mặt bằng lãi suất trong thời gian tới… sẽ là những nhân tố cần được quan tâm, theo sát để điều hành cho phù hợp với diễn biến thị trường và thực hiện mục tiêu kiểm soát lạm phát như đã đề ra.

Ông Nguyễn Lộc An, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho rằng, để tiếp tục triển khai hiệu quả các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng, tiêu thụ hàng hóa, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội…, cần đẩy mạnh công tác xúc tiến thương mại, xem xét nới lỏng chính sách tiền tệ và tài khóa, kiểm soát tốt thị trường BĐS, đẩy mạnh đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách tập trung…

Đối với mặt hàng xăng dầu, để xử lý tránh tác động của giá xăng dầu vào chỉ số giá tiêu dùng (thường tăng cao vào dịp cuối năm, do nhu cầu mua sắm tiêu dùng tăng), cần linh hoạt sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu hết hợp với điều chỉnh giá một cách hợp lý vào khoảng thời gian trên, nhất là thời gian trước Tết Nguyên đán 1 tháng, trong Tết Nguyên đến, sau Tết Nguyên đán (qua Rằm tháng Giêng).

Bộ Y tế cần xem xét giãn tiến độ điều chỉnh tăng phí y tế vào dịp cuối năm nhằm hạn chế mức tăng CPI. Trong trường hợp nếu điều chỉnh một đợt, cần tránh những dịp thị trường có biến động lớn (cuối năm, lễ, tết…) nhằm hạn chế mức tác động cộng hưởng vào CPI chung cả nước.

Sĩ Sơn