10:00:17 | 8/8/2016
“Mỗi năm Quốc hội cần có một luật sửa đổi các luật liên quan đến môi trường đầu tư kinh doanh, thậm chí mỗi kỳ họp cần có một luật như vậy để sửa đổi, kể cả là một hoặc hai điều luật nếu như đó là cần thiết”. Đây là đề nghị của ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI tại hội thảo "Hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh: Vướng mắc và kiến nghị" do VCCI tổ chức vừa qua tại Hà Nội.
Rà soát lại trên 50 Luật
Theo tổng hợp của VCCI, có khoảng 37 luật về đầu tư kinh doanh cần phải được sửa đổi và điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tiễn của doanh nghiệp và để tránh mâu thuẫn, chồng chéo giữa các luật chuyên ngành gồm có: Luật Thương mại, Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khoa học công nghệ, các luật về Thuế, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Quản lý thuế, Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh, Luật Quảng cáo, Luật Nhà ở…
“Hiện nay mới có 37 Luật nhưng đã có trên 100 quy định, điều kiện cần phải có sự điều chỉnh. Tại cuộc hội thảo này lại có thêm hơn 20 Luật được đề xuất sửa đổi, bổ sung nâng con số này lên hơn 50 Luật cần phải sửa đổi và trên 150 điều kiện kinh doanh đang cản trở hoạt động đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp”, ông Lộc nói.
.jpg)
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban pháp chế - VCCI cho biết, mục đích rà soát các luật về đầu tư kinh doanh nhằm loại bỏ những vướng mắc, rào cản, đặc biệt là cắt giảm các điều kiện kinh doanh không cần thiết; loại bỏ những mâu thuẫn chồng chéo, thiếu đồng bộ, không thống nhất, chưa liên thông giữa các luật liên quan đến đầu tư kinh doanh.Qua đó, đẩy nhanh tiến trình cải cách thủ tục hành chính theo hướng liên thông, phối hợp và minh bạch, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi và cơ hội bình đẳng cho mọi doanh nghiệp khi gia nhập thị trường.
Theo đề xuất của VCCI nên bỏ một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện như các dịch vụ: đào tạo đại lý bảo hiểm; tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần; mua bán nợ; việc làm; bảo hành bảo dưỡng xe ô tô; sát hạch lái xe; đào tạo, bồi dưỡng kiến thức quản lý vận hành nhà chung cư; bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý dự án đầu tư xây dựng; quản lý, vận hành cơ sở hạ tầng dùng chung; nhập khẩu thiết bị thu phát sóng vô tuyến điện; truyền hình theo yêu cầu; đào tạo, bồi dưỡng về đấu thầu; đào tạo đánh giá dự án đầu tư; chế phẩm sinh học, vi sinh vật, hóa chất, chất xử lý cải tạo môi trường trong nuôi trồng thủy sản; mang thai hộ…
Bên cạnh đó, những ngành nghề có sử dụng vật liệu nổ công nghiệp và tiền chất thuốc nổ; hoạt động trung tâm giáo dục quốc phòng an ninh sinh viên; lĩnh vực kinh doanh ngư cụ và trang thiết bị khai thác thủy sản; xuất khẩu, nhập khẩu động thực vật theo công ước CITES; sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng; nhập khẩu hàng hóa thuộc diện quản lý chuyên ngành của Ngân hàng Nhà nước…
5 năm tới cải cách bằng 30 năm trước
Theo ông Lộc, VN đang đứng trước yêu cầu trở thành 1 trong 3 nền kinh tế hàng đầu ASEAN. Chính những điều này gây nên áp lực về việc xây dựng thể chế ở Việt Nam hiện nay để tạo ra bước đột phá trong thời gian tới, thậm chí trong 5 năm tới VN cần tiến hành cải cách bằng cả 30 năm trước. “Chắc chắn cần phải thực hiện trên tinh thần như vậy, cần đẩy nhanh yêu cầu cải cách thể chế, cần phải thay đổi theo hướng tốt hơn, cho người dân cho doanh nghiệp và cộng đồng doanh nghiệp luôn hoan nghênh những sự thay đổi đó, và cần thay đổi nhanh chóng…”, ông Lộc nói.
Mặc dù sự ổn định của hệ thống pháp luật có nhiều điểm tốt, nhưng nếu cứ đợi 4-5 năm để tống kết và tiến hành sửa đổi các luật không phù hợp thì Việt Nam sẽ bõ lỡ rất nhiều cơ hội và nhu cầu hội nhập quốc tế. Do vậy, theo ông Lộc, đề nghị Quốc hội, tất cả các luật về đầu tư, kinh doanh kể cả vừa ban hành, nếu thấy bất cập, sai sót thì cần được sửa đổi ngay.
“Luật bất hợp lý thì phải sửa đổi chính bản thân luật, phải đảm bảo quyền tự do kinh doanh của người dân, đảm bảo an toàn cho doanh nghiệp. Cải cách hành chính cần phải đi liền với cải cách tư pháp”, ông Lộc khẳng định.
Về cách làm, VCCI kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp tham gia vào vấn đề này, chung tay với Chính phủ để tham gia vào cải cách thể chế, tránh trường hợp doanh nghiệp rất bàng quan với các quy định, đến khi văn bản đã được ban hành mới có ý kiến là không phù hợp. Doanh nghiệp chính là trăm tay, nghìn mắt của cơ quan soạn thảo để có thể đưa ra các nội dung hợp lý.
Ông Lộc cũng đề nghị Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng VCCI rà soát từng quy định chuyên ngành, thành lập các nhóm công tác, các doanh nghiệp, hiệp hội cùng nhau rà soát để đưa ra các kiến nghị đối với từng lĩnh vực, từng văn bản. Nếu làm được như vậy thì đây là cách làm rất hiệu quả. Đề nghị văn phòng chính phủ, bộ kế hoạch và đầu tư tiếp tục phối hợp với VCCI, với cộng đồng doanh nghiệp để thực hiện công việc này.
“5 năm tới là 5 năm quyết định của nền kinh tế Việt Nam. Chúng ta tiến lên hay thụt lùi là tùy thuộc vào công tác thể chế trong giai đoạn này”, ông Lộc khẳng định.
Ông Đặng Huy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Làm sao để dung hòa được lợi ích giữa nhà nước và doanh nghiệp. Việc cân đối lợi ích là rât quan trọng, lợi ích của cộng đồng doanh nghiệp trong nhiều trường hợp là lợi ích của Quốc gia, nhưng nếu đặt ra với từng doanh nghiệp, nhóm doanh nghiệp cụ thể thì chưa chắc đã phù hợp, đã trùng với lợi ích quốc gia. Vì vậy, đây là vấn đề rất quan trọng.
Đối với vấn đề về nhập khẩu ô tô, cần bám sát các vấn đề về quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp nhằm tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp được phép gia nhập thị trường, phải tạo điều kiện cho người tiêu dùng, của thị trường lựa chọn và quyết định.
Đối với vấn đề lương tối thiểu, Nhà nước cũng cần xem xét lợi ích của chủ lao động làm sao cho cân đối lợi ích của Nhà nước và doanh nghiệp…
Bà Đỗ Ngân Bình, Trường Đại học Luật Hà Nội
Quy định tại mục 8.4 trong danh sách kiến nghị của VCCI đã không còn phù hợp và đề nghị phải được bãi bỏ. Hiện nay theo Khoản 8 Điều 36 và Điều 48 thì khi sa thải người lao động thì người sử dụng lao động không phải trả khoản tiền trợ cấp thôi việc.
Vì vậy, cần bổ sung 4 kiến nghị mới. Theo đó, kiến nghị bỏ quy định doanh nghiệp phải đóng 2% cho kinh phí công đoàn. Về tiền lương tối thiểu, khi trả tiền lương tối thiểu thì người lao động phải đảm bảo được thời gian làm việc, năng suất làm việc tối thiểu. Nhưng có vẻ chúng ta chưa đề cập đến vấn đề này.
Tại Khoản 3 Điều 6 Bộ luật Lao động có đề cập đến quyền quản lý điều hành của người sử dụng lao động (NSDLĐ). Tuy nhiên lại có rất nhiều quy định khác nhau làm hạn chế quyền của người sử dụng lao động. Cụ thể như không cho phép NSDLĐ ủy quyền hai lần để ký hợp đồng lao động hay quy định về việc người sử dụng lao động phải trực tiếp ký quyết định sa thải người lao động. Do vậy có rất nhiều vướng mắc khi mà ở những công ty lớn (ví dụ như Honda) thì tổng giám đốc lại phải trực tiếp ký các quyết định về sa thải người lao động. Đề nghị NSDLĐ cần được cho phép ủy quyền nhằm tăng hiệu quả quản lý, hiệu quả công việc.
Về thời gian làm thêm, đề nghị tăng thời gian làm thêm nhằm “tháo trần” về thời gian làm thêm tăng lên, có thể là 450 hoặc 700 giờ theo thông lệ của một số quốc gia trong khu vực. Tháo trần thời gian làm thêm theo ngày hoặc theo tháng.
Bà Vũ Thị Minh Nguyệt, Công ty Braun VIệt Nam
Có nhiều vấn đề mà doanh nghiệp đã đề đạt lên nhưng vẫn chưa được giải thích thấu đáo, có phần chủ quan. Thực tế thì đây là vấn đề mà doanh nghiệp đang trực tiếp gặp phải, ví dụ như vấn đề áp mã ngành kinh tế, doanh nghiệp đã làm và bị trả lại hồ sơ.
Về hệ thống báo cáo của công ty đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Theo thông tư 04/2011/TT-BKHĐT thì có đến 6 báo cáo/tháng, mỗi quý một báo cáo, 6 tháng 1 báo cáo và cả năm làm 1 báo cáo. Như vậy thì 1 năm sẽ phải làm tới 72 báo cáo. Luật đề ra thì cả Nhà nước và doanh nghiệp đều phải làm, do vậy nhà nước phải sắp xếp nhân sự để nhận và giải quyết các báo cáo. Việc làm như vậy có cần thiết không hay chỉ nhận báo cáo rồi “để đấy”. Do vậy, đề nghị bãi bỏ các báo cáo không cần thiết. Cần có chế tài để thực hiện các báo cáo và xử lý báo cáo.
Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài gặp nhiều khó khăn hơn trong việc đầu tư kinh doanh khi Luật Đầu tư ra đời, nhiều ngành nghề kinh doanh mà doanh nghiệp không biết phải xin giấy phép cơ quan nào. Cần bỏ các ngành nghề kinh doanh có điều kiện để tạo điều kiện cho doanh nghiệp.
Ông Trần Anh Đức, Công ty Luật Allen & Overy
Trước đây, công ty TNHH có thời hạn 3 năm để góp Vốn điều lệ. Tuy nhiên, từ tháng 7/2015, Luật Doanh Nghiệp mới yêu cầu doanh nghiệp phải góp đủ Vốn điều lệ trong 90 ngày kể từ ngày thành lập doanh nghiệp. Thời hạn góp vốn này là quá ngắn đối với các dự án qui mô Vốn điều lệ lớn hàng trăm triệu USD và đối với các dự án hạ tầng qui mô lớn. Chúng tôi đề nghị Thủ Tướng Chính Phủ chỉ đạo đề xuất sửa đổi qui định này để doanh nghiệp có đủ thời gian chuẩn bị nguồn vốn phù hợp.Sửa các Điều 48, 74 và 112 của Luật Doanh Nghiệp theo hướng để các cổ đông tự quyết định thời hạn góp vốn trừ một số dự án PPP hoặc dự án quan trọng theo thỏa thuận giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư.
Trước đây, trong lĩnh vực đầu tư nước ngoài chỉ có một Giấy Chứng Nhận Đầu Tư. Luật mới đã tách ra thành 3 loại giấy phép: chấp thuận chủ trương đầu tư; giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; và giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp thực hiện một số thay đổi kinh doanh lại phải thực hiện sửa đổi 2 hoặc 3 loại giấy phép này. Trên thực tế, thủ tục hành chính đối với đầu tư nước ngoài đã bị tăng lên rất nhiều so với trước đây.
Bộ Công Thương đang dự thảo một Nghị định hướng dẫn hoạt động mua bán hàng hóa của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và Dự thảo này qui định thêm các loại Giấy phép kinh doanh, Giấy phép lập cơ sở bán buôn, Giấy phép lập cơ sở bản lẻ với 2 cấp chấp thuận là Sở Công Thương và Bộ Công Thương. Vậy là phát sinh thêm các thủ tục cấp phép kinh doanh từ Bộ Công Thương.
Chúng tôi đề nghị Thủ Tướng Chính Phủ chỉ đạo rút gọn thủ tục và thực hiện cơ chế liên thông giữa các cơ quan nhà nước để giảm bớt thủ tục hành chính đối trong hoạt đầu tư, kinh doanh và thành lập doanh nghiệp.
Quỳnh Anh
từ ngày 18 – 19/12/2025
VCCI
từ 11/11/2025 đến 30/11/2025
VCCI