Nâng cao nhận thức về quyền lợi người tiêu dùng

Theo khảo sát mới đây của Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), có hơn 70% người tiêu dùng cho rằng đã từng được nghe hoặc biết đến Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Điều này thể hiện công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng thời gian qua đã đạt được kết quả đáng ghi nhận.

Ông Trịnh Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh cho biết, trong tháng 3 và tháng 4 năm 2016, Cục QLCT đã tiến hành ra khảo sát tại 12 tỉnh, thành trên cả nước. Mục đích của việc khảo sát nhằm đánh giá công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở Việt Nam trong giai đoạn 2011-2015 qua đó đề xuất, xây dựng các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong thời gian tới. Đối tượng được khảo sát tập trung chủ yếu vào người tiêu dùng nói chung và được chia thành các nhóm như công chức, viên chức, chủ công ty, doanh nghiệp, nhân viên, học sinh, sinh viên, nội trợ, cá nhân tự do và đối tượng khác.

Bà Phạm Quế Anh – Tổ chức hợp tác quốc tế Đức (GIZ) cho rằng: “Qua kết quả công bố, có hơn 70% người tiêu dùng biết đến Luật bảo vệ quyền lợi cho mình. Tuy nhiên, hầu hết người tiêu dùng chưa biết làm thế nào để bảo vệ quyền của mình cả”. Cục Quản lý cạnh tranh và Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cần xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin về các vụ việc khiếu nại, số lượng hàng hóa có xảy ra tranh chấp. Đây chính là bằng chứng xác thực đối với người tiêu dùng về hiệu quả hoạt động của các cơ quan này, Bà Quế Anh nhận định.

Theo ông Phan Thế Thắng, Phó Trưởng phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mặc dù có 58,8% số người tham gia khảo sát biết đến cơ quan quản lý Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhưng con số này chưa thực sự phản ánh chính xác tỷ lệ người chọn đúng bởi bảng câu hỏi đưa ra 4 lựa chọn. Nhiều người dù đã biết đến cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhưng khi lựa chọn tên cơ quan chuyên trách thì lại sai. Chính vì vậy, dữ liệu để lựa chọn chính xác tên cơ quan chuyên trách về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cần được xem xét lại.

Ngoài ra, hơn một nửa số người tiêu dùng tham gia khảo sát trả lời đã từng bị xâm phạm đến quyền lợi với tư cách là người tiêu dùng trong khoảng thời gian từ năm 2011-2015. Đáng lưu ý là nhóm hàng hóa, dịch vụ được nhiều người tiêu dùng phản ánh đã từng bị xâm phạm chủ yếu là thực phẩm, nước giải khát, đồ điện tử gia dụng, hàng hóa tiêu dùng, điện thoại, viễn thông, thời trang, trang sức, du lịch, nhà hàng, máy tính, kết nối internet, y tế.... Điều này đánh giá đúng về thực trạng thị trường tiêu dùng cũng như các khiếu nại chủ yếu của người tiêu dùng hiện nay.

Các lĩnh vực người tiêu dùng bị xâm hại trong kết quả khảo sát còn khá đơn giản như hàng tiêu dùng, đồ ăn thức uống... trong khi thời gian gần đây nhiều ngành hàng như tài chính tín dụng, thương mại điện tử, dịch vụ công như: điện nước, bưu chính viễn thông, dịch vụ y tế là những ngành người tiêu dùng chưa có nhiều ý thức về quyền lợi của mình lại chưa được đề cập. Vì vậy, các cơ quan liên quan cần có thêm hoạt động, phương thức tuyên truyền đến từng lĩnh vực ngành hàng một cách chi tiết. Bên cạnh đó, cần áp dụng quy trình tiên tiến vào cơ chế giải quyết khiếu nại để những người nghèo, vùng sâu vùng xa yếu thế hơn có thể tiếp cận. Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ chế khiếu nại tập thể, nâng cao nhận thức về trách nhiệm của người tiêu dùng vì mục tiêu tiêu dùng xanh bền vững trong tương lai.

Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thời gian tới, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho biết cần phải tạo kênh trao đổi thông tin nhanh chóng, thuận tiện giúp mọi người dễ dàng tiếp cận thông tin. Tổng đài tư vấn hỗ trợ người tiêu dùng (1800-6338) nên được mở rộng hơn nữa để tiếp nhận và đáp ứng nhu cầu tư vấn thường xuyên cũng như lâu dài của người dân.

Đặc biệt, Bộ Công Thương cần sớm có văn bản chỉ đạo các Sở Công Thương thường xuyên tổ chức Hội thảo để phổ biến kiến thức cho người tiêu dùng hiểu đúng quyền an toàn cũng như thực trạng và giải pháp sắp tới. Bộ Công Thương cần phối hợp với các cơ quan chức năng tiếp tục xây dựng các văn bản pháp luật và xử lý nghiêm những hành vi, những doanh nghiệp vi phạm để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cả nước.

Hương Giang